Mieczyki. Królewskie dostojeństwo mieczyków

Tekst Katarzyna Pruchniewicz, www.krokusy.pl21-03-2011 01:00

Mieczyki można spotkać w wielu polskich ogrodach. Zjednują sobie zwolenników ze względu na oryginalne kwiaty i niewielkie wymagania.

Mieczyki to kwiaty słońca. Spośród 260 dziko rosnących gatunków jedynie dziesięć pochodzi z Eurazji, reszta - z południa Afryki. Średniowieczni rycerze nosili przy sobie ich zasuszone bulwy, uznając je za talizman zapewniający powodzenie w boju, a później stosowano je jako lekarstwo przyspieszające gojenie ran. Te militarne zastosowania wiążą się być może z łacińską nazwą Gladiolus wywodzącą się od słowa gladius oznaczającego miecz. Strzeliste mieczyki o silnie wydłużonych liściach przypominają go swym wyglądem.

Mieczyki należą do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae ). Na podmokłych łąkach polskiego Pogórza spotkamy dwa dziko rosnące gatunki - mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus ) i błotny (Gladiolus palustris ). Oba dorastają do 30 cm wysokości i mają kwiaty w kolorze lilaróż. Podlegają ścisłej ochronie gatunkowej.

Czas krzyżówek

Pierwsze afrykańskie mieczyki dotarły do Europy z Przylądka Dobrej Nadziei w 1750 r. W XIX w. zaczęto tworzyć nowe odmiany. Największy sukces odniósł belgijski ogrodnik Beddinghaus. W 1841 r. otrzymał okaz mieszańca międzygatunkowego Gladiolus x gandavensis , od którego pochodzą niemal wszystkie współcześnie uprawiane odmiany wielkokwiatowe. Protoplastą odmian o małych kwiatach jest mieczyk pierwiosnkowy (Gladiolus primulinus ), a odmian miniaturowych - Gladiolus nanus i Gladiolus tubergenii . Obecnie najbardziej popularne są odmiany mieszańców międzygatunkowych.

W krainie barw

Nie sposób wymienić wszystkich odmian mieczyków, bo wyjątkowo łatwo je krzyżować i ogrodnicy wciąż tworzą nowe. Rośliny mają różną wysokość, długość kłosa kwiatowego, kształt płatków, ale przede wszystkim - różne kolory. Niektóre mają inaczej zabarwioną gardziel, obwódkę czy pasek na płatkach.

Żółcie, oranże, czerwienie

Intensywnie żółte sa 'Jacksonville Gold', 'Nova Lux' i 'Mary Housley' z czerwoną plamą w gardzieli. Podobną plamę ma pomarańczowa 'Peter Pears'. 'Praha' jest łososiowa, a 'Jessica' i 'Georgette' o żółtawo obrzeżonych płatkach przybierają barwę mandarynki. Niezwykle wygląda 'Priscilla' - jej delikatnie karbowane kremowe płatki mają cieniutką czerwoną obwódkę. Z odmian czerwonych największą popularnością cieszą się karminowa 'Oscar' z kremowymi paskami na płatkach, ceglasta 'Hunting Song', 'Traderhorn' z biało paskowanymi płatkami i podobnie zabarwiona 'Eurovision' oraz 'Black Jack' o niemal purpurowych kwiatach.

Róże i fiolety

Ciemnoróżowe kwiaty z kremowym środkiem ma 'Wind Song', jasnofioletowe z białym wnętrzem - 'Her Majesty'. Na fioletowo kwitnie także 'Sonate Schelde', na różowo 'Ballino' (odcień malinowy) oraz 'Charm' i 'Bono's Memory' (obie z białą gardzielą). Dwubarwne są 'Rose Supreme', 'Friendship' i 'Pink Lady' - od perłowego do mocnego różu z jasną plamą w środku. 'Plumtart' i 'Purple Flag' przybierają kolor ciemnego fioletu z domieszką bordo.

Biel, błękit i... zieleń

Z białych odmian polecić można m.in. 'Amsterdam', 'White Prosperity', 'Super Star'. Większość odmian, których nazwy zaczynają się od "blue", co po angielsku znaczy "niebieski", kwitnie w istocie w różnych odcieniach fioletu. Najbardziej błękitna jest 'Blue Mist'. Warto też zwrócić uwagę na oryginalne mieczyki o kwiatach jasnozielonych, np.

'Emerald Isle' czy 'Green Star'.

Solo czy w towarzystwie

Mieczyki można sadzić w grupach jednogatunkowych albo wmieszać pomiędzy inne rośliny. Na rabacie przeznaczmy im - z racji wzrostu - miejsce w głębi albo zapewnijmy towarzystwo wysokich bylin (liliowce, rudbekie, lilie, dzielżany, jeżówki). Obok można też sadzić szałwię omszoną, kępy funkii, kosmosy bądź heliotropy. Sadzimy od kilku do kilkunastu bulw w jednym miejscu. Rozkładając sadzenie na dwa, trzy tygodnie, znacznie przedłużymy okres kwitnienia.

Tajniki uprawy

Podłoże musi być przepuszczalne i żyzne. Optymalne pH gleby wynosi 6,5-7,0.

Najlepsze stanowisko dla mieczyków to lekko zacieniona rabata. Miejsce powinno być osłonięte od wiatru, gdyż długie łodygi są kruche.

Jeżeli lato jest suche, należy rośliny regularnie podlewać, a wtedy odwdzięczą się długim kwitnieniem. Wody nie może im też zabraknąć w fazie wytwarzania kwiatostanów i tuż po ich przekwitnięciu, gdy rozrastają się młode bulwy. Mieczyki podlewamy raz na cztery, pięć dni, nasycając ziemię na głębokość

25-30 cm.

Przekwitłe kwiaty należy ostrożnie ściąć, żeby nie szpeciły rośliny, pozostawiając jak najwięcej liści.

Sadzenie i podział bulw

Bulwy mieczyków sadzi się od drugiej połowy kwietnia do drugiej dekady maja. Aby przedłużyć okres kwitnienia, warto sadzić je w dwutygodniowych odstępach. Należy unikać sadzenia bulw w tym samym miejscu rok po roku, gdyż narażamy w ten sposób rośliny na zainfekowanie chorobami grzybowymi.

Bulwy mieczyków są jednoroczne. Co roku przybywa obok starej bulwy kilka bulw przybyszowych. Dopiero po dwóch, trzech latach uprawy będą gotowe do kwitnięcia .

Odmiany kwitnące w czerwcu lub lipcu osiągają wysokość 30-60 cm. Ich bulwy sadzi się na głębokości

6-8 cm, w odległości 10-12 cm od siebie. Odmiany późno kwitnące są wyższe i mają większe kwiaty. Ich bulwy sadzi się na głębokości 8-10 cm, w odległości 12-15 cm od siebie. Kwitną (zależnie od pory posadzenia bulw) od czerwca do października.

Bulwy mieczyków wykopuje się po trzech, pięciu tygodniach od przekwitnięcia rośliny. Odmiany wczesne wykopuje się w połowie, zaś późne w końcu września. Nie można opóźniać tego terminu. Bulwy są bowiem wrażliwe na mróz.

Po wykopaniu bulwy muszą przeschnąć. Należy je umieścić na pięć, siedem dni w pomieszczeniu o temperaturze 22-24°C. Następnie trzeba je oczyścić z resztek ziemi i rozdzielić. Do kolejnej wiosny należy je przechowywać w suchym, chłodnym i ciemnym pomieszczeniu, w którym utrzymuje się temperatura 8-10°C.

Więcej o: