Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

12 decyzji w porę, czyli jak budować, żeby nie poprawiać

Tekst: Cezary Jankowski, Katarzyna Wangin

Budując dom, warto być przewidującym. Kto już na etapie stanu surowego wie, jakie będzie wykończenie domu, uniknie przeróbek i poprawek, oszczędzając

OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Fot. Katarzyna Wangin
Nie ma takiego problemu, którego nie da się w jakiś sposób rozwiązać, ani takiego błędu, którego - lepiej lub gorzej, mniejszym czy większym nakładem pracy i pieniędzy - nie można naprawić. Odnosi się to także do budowy domu. Oczywiście, lepiej by było nie popełniać żadnych błędów, ale rzadko komu to się udaje, zwłaszcza, gdy buduje po raz pierwszy. Dobrym sposobem na uniknięcie przerabiania tego, co już raz zostało zrobione, jest dokładne przemyślenie wszelkich detali domu i zaplanowanie go w najdrobniejszych szczegółach. Dotyczy to zwłaszcza instalacji oraz wszystkich tych miejsc w domu, których funkcjonalność można zwiększyć naprawdę niewielkim kosztem, pod warunkiem jednak, że zrobi się to na odpowiednim etapie budowy.

Decyzja 1. Na jakiej wysokości podłoga

Zanim przystąpimy do robót fundamentowych, sprawdźmy, jak wysoko podłoga parteru ma być wyniesiona ponad teren. Powinno to być określone w projekcie; pamiętajmy jednak (zwłaszcza, jeśli rejon wokół działki jest niezagospodarowany, bez utwardzonych dróg i instalacji podziemnych), że z czasem poziom gruntu otaczającego dom się podwyższy. Nie powinniśmy dopuścić do tego, by dom znalazł się w zagłębieniu terenu i żeby spływała do niego woda z drogi czy sąsiednich działek. Takie zagrożenie występuje nie tylko w czasie wiosennych roztopów, ale też po ulewnych deszczach i może nawet doprowadzić do zalania nie tylko piwnicy.

Szczególną uwagę należy poświęcić działkom położonym w pobliżu nawet niewielkich rzeczek, a także sąsiadującym z dużymi polami uprawnymi czy łąkami. W takich miejscach, po długotrwałych opadach, może dochodzić do lokalnych podtopień w wyniku wylewu rzeki czy spływu dużej masy wody z pól, gdy grunt nie jest w stanie szybko jej wchłonąć.

Trudno jednoznacznie określić, jak wysoko powinien być wyniesiony poziom podłogi (zależy to głównie od konfiguracji terenu). Jako wskazówkę można przyjąć to, że do domu wchodzimy po 3-4 stopniach, czyli na wysokość 40-60 cm od najniższego miejsca. (zobacz rysunek)

Jeśli podłogę należałoby podnieść wyżej, fundamenty wyprowadzamy na potrzebną wysokość, a później (by nie zakłócić proporcji domu) tworzymy łagodną skarpę ziemną.

Decyzja 2. Instalacje pod podłogą

W domach bez piwnic instalację kanalizacyjną będziemy musieli ukryć pod podłogą parteru, co wymaga wcześniejszego rozplanowania miejsc do podłączenia urządzeń sanitarnych. Pod podłogą znajdą się również doprowadzenia innych instalacji (wodociągowej i elektrycznej). Dlatego na etapie budowy ścian fundamentowych trzeba pamiętać, by pozostawić w nich otwory, przez które później bez problemu przeprowadzimy rury. (zobacz rysunek)

W miejscach, gdzie mają znaleźć się otwory, wstawiamy odcinki rur osłonowych o średnicy kilka centymetrów większej niż przewidywane przyłącze. Do tego celu doskonale nadają się rury kanalizacyjne z PVC o średnicach 50-160 mm, pocięte na odcinki równe lub nieco dłuższe niż grubość ściany fundamentowej. Miejsca przejść warto zaznaczyć na murze, by w razie przypadkowego przysypania łatwo można je było odnaleźć. Nie można też zapomnieć o zaślepieniu obu końców przelotów (unikniemy ich późniejszego kłopotliwego czyszczenia).

Uwaga! Wmurowanie fragmentów przyłączy już przy stawianiu fundamentów nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ mogą one odkształcać się pod naciskiem osiadającego fundamentu; poza tym, łatwo je uszkodzić podczas kolejnych prac.

Na tym etapie nie można też zapomnieć o uziemieniu fundamentowym. Robi się je z taśmy ze stali ocynkowanej (bednarki), układanej na ławie fundamentowej i połączonej z jej zbrojeniem. Wyprowadzenie uziemienia powinno znajdować się w pobliżu przyszłej rozdzielnicy elektrycznej, a także (jeśli dom będzie miał instalację odgromową) w miejscach podłączenia zwodów.

Decyzja 3. Wysokość pomieszczeń

Określona jest ona w projekcie, ale jeśli np. planujemy sufit podwieszany, może się okazać, że będą one za niskie. Również zwiększenie grubości ocieplenia pod podłogą lub ułożenie ogrzewania podłogowego spowoduje zmniejszenie wysokości pomieszczeń w stosunku do wcześniej zaprojektowanej. Choć różnice te nie będą duże (15-20 cm), to jednak nieuwzględnienie ewentualnych zmian może być przyczyną problemów z wysokością drzwi, osadzeniem okien czy wręcz z utrzymaniem minimalnej, wymaganej wysokości pomieszczeń (2,5 m). (zobacz rysunek)

Jeśli więc przewidujemy ogrzewanie podłogowe, musimy najpierw dokładnie określić wysokość poziomu "zero" dla wykończonej podłogi, i od niego wymierzać wysokość ścian oraz dolnej krawędzi nadproży okiennych i drzwiowych. Jeżeli natomiast planujemy sufity podwieszane, powinniśmy przynajmniej o 10 cm zwiększyć wysokość, na jakiej będzie ułożony strop nad parterem.

Decyzja 4. Wysokość okien i drzwi

Wymiary podane w projekcie dotyczą okien, a nie otworów na nie. Te ostatnie muszą być większe: u góry i z boków o 2,5 cm, na dole nawet 10-15 cm; pozwoli to na zamocowanie dowolnego parapetu bez konieczności kucia muru. Oczywiście, jeśli wielkość zrobionych już otworów nie będzie pasowała do wymiarów okien podanych w projekcie, można będzie zamówić je o kilka centymetrów węższe czy niższe. Jednak wszelkie "nietypowości" kosztują, lepiej więc unikać pomyłek przy ustalaniu wymiarów.

Jeszcze ważniejsze jest ustalenie wysokości nadproży nad drzwiami wewnętrznymi (z uwzględnieniem grubości późniejszych warstw podłogi). Drzwi mają standardową wysokość 205-210 cm, więc jeśli podłoga zbytnio się podwyższy, będzie problem z ich zamontowaniem. Trzeba będzie wtedy podcinać albo drzwi, albo nadproża, co jest pracochłonne, kosztowne i nie zawsze możliwe.

Decyzja 5. Równe posadzki

Materiały układane w różnych pomieszczeniach (panele, parkiet, wykładziny, płytki ceramiczne) mają inną grubość, zatem - jeśli nie chcemy mieć w domu progów - powinniśmy wcześniej zróżnicować poziomy podłoża. Szczególnie istotne jest to przy łączeniu wykładzin (4-5 mm) z parkietem (22-25 mm). Niewielkie obniżenie podłogi w stosunku do pozostałych pomieszczeń może być potrzebne tylko w łazience - ze względu na ochronę przed zalaniem w razie przelania się wody z wanny, czy awarii instalacji.

Późniejsza korekta poziomu podłogi jest, oczywiście, możliwa, ale będzie to dość kłopotliwe i kosztowne. Należy użyć do tego specjalnych, samorozlewnych zapraw podłogowych.

Trzeba też pamiętać, że wylewka podłogowa powinna mieć co najmniej 4 cm. Jeśli więc w pomieszczeniu trzeba obniżyć poziom podłogi, to zamiast "odchudzać" w nim wylewkę, musimy raczej w sąsiednim pomieszczeniu ułożyć odpowiednio grubszą warstwę podkładową lub dołożyć styropianu.

Decyzja 6. Schody

Schody betonowe robi się przed wykończeniem podłóg na poszczególnych kondygnacjach. Jeśli chcemy, aby po wykończeniu podłóg stopnie miały tę samą wysokość, wcześniej (podczas projektowania schodów) trzeba uwzględnić grubość wszystkich warstw układanych na surowych podłożach.

Konieczne więc będzie ustalenie poziomu "zero", czyli wysokości, na jakiej znajdzie się wykończona podłoga na parterze oraz grubości podłogi na piętrze. W praktyce wygląda to tak, że pierwszy (na dole) stopień schodów w stanie surowym zawsze powinien być wyższy niż pozostałe, natomiast ostatni (na górze) - niższy.

Przy ustalaniu wysokości stopni nie można też zapomnieć, by uwzględnić grubość materiału, jakim planujemy je wykończyć. Najczęściej są to drewniane nakładki, zwane trepami (3-4 cm), albo płytki ceramiczne (1,3-1,6 cm).

Jak obliczyć wysokość skrajnych stopni w stanie surowym . (zobacz rysunek) Jeżeli założymy, że gotowe stopnie (razem z trepami o grub. 3 cm), będą miały po 17 cm oraz że podłoga na parterze ma 15 cm, a na piętrze - 8 cm, to okaże się, że wysokość surowych skrajnych stopni powinna wynosić odpowiednio:

- 29 cm (14 cm + 15 cm) - dla pierwszego stopnia (na dole);

- 12 cm (17 cm - 8 cm podłogi + 3 cm nakładki na niższym stopniu) - dla ostatniego (na górze).

Decyzja 7. Balkony i tarasy

Poziom wykończonej powierzchni tarasu czy balkonu powinien znaleźć się przynajmniej o kilka centymetrów niżej, niż poziom podłogi w sąsiadującym z nimi pomieszczeniu. Zapobiegnie to przenikaniu wody opadowej czy topniejącego śniegu do środka domu, a także umożliwi łatwą renowację powierzchni balkonu czy tarasu w razie jej uszkodzenia.

O zróżnicowanie poziomów należy zadbać już na etapie układania stropu. Płyta tarasu lub balkonu musi znaleźć się na takiej wysokości, by zmieściły się na niej warstwy wyrównujące, przeciwwilgociowe, ociepleniowe i nawierzchniowe. Jest to szczególnie istotne przy tarasach nad pomieszczeniami ogrzewanymi, nad którymi wymagana jest gruba (nawet ponad 20 cm) warstwa ocieplenia.

Trzeba również pamiętać, że tarasy powinny mieć odpowiedni spadek (1,5-2%) od budynku na zewnątrz, co wiąże się z koniecznością podwyższenia warstwy wyrównującej przy ścianie domu.

Decyzja 8. Ścianki kolankowe

Przy wyborze projektu domu często nie zwracamy uwagi na wysokość w najniższych miejscach na poddaszu. Dopiero później, w trakcie budowy okazuje się, że tuż przy ścianach zewnętrznych poddasza praktycznie nic nie da się ustawić ze względu na niewielką (50-60 cm) wysokość. Wysokość w tych miejscach nie powinna być mniejsza niż 100 cm, a nawet więcej, jeśli dach ma stosunkowo małe nachylenie. (zobacz rysunek)

Podwyższenie ścianki kolankowej nie jest żadnym problemem (wystarczy ułożyć dodatkowe warstwy elementów ściennych), ale pod względem formalnym jest to już zmiana istotna w stosunku do zatwierdzonego projektu, która w zasadzie wymaga sporządzenia projektu zamiennego i uzyskania nowego pozwolenia. W praktyce niewielkie zwiększenie wysokości budynku (do 5%) jest zwykle tolerowane przez nadzór budowlany. Orientacyjny koszt podwyższenia ścianki kolankowej o 0,5 m wyniesie ok. 100 zł za metr długości ściany.

Przy dachach bardzo stromych (powyżej 45°C) i o dużej rozpiętości, można też rozważyć zmniejszenie kąta nachylenia połaci połączone z podwyższeniem ścianek kolankowych. Alternatywnym rozwiązaniem zapewniającym wygodną wysokość w pobliżu ścian, będzie "odcięcie" najniższej części poddasza ścianką kolankową z ociepleniem (to wydatek rzędu 50- 60 zł/m2), co jednak spowoduje zmniejszenie powierzchni użytkowej domu.

Uwaga! Wszystkie ściany kolankowe, niezależnie od wysokości, trzeba wzmocnić, zabezpieczając je przed "wypychaniem" na zewnątrz przez krokwie. W tym celu zawsze powinno się wykonywać w nich żelbetowe słupy, zakotwione w wieńcach stropu nad parterem.

Decyzja 9. Kominy i kominki

Już na etapie stanu surowego trzeba wybrać źródło ogrzewania domu. Kocioł gazowy (atmosferyczny), węglowy lub opalany drewnem wymaga postawienia komina; nie trzeba go budować, jeśli wybieramy gazowy kocioł kondensacyjny, ogrzewanie elektryczne lub pompę ciepła. Kominy murowane wznosi się razem ze ścianami, prefabrykowane można postawić po ich wybudowaniu, ale przed wykonaniem więźby dachowej (należy pamiętać o pozostawieniu na nie otworów w stropie).

Kotły z otwartą komorą spalania oraz kominki wymagają też zapewnienia dopływu powietrza z zewnątrz. (zobacz rysunek) Dopływ powietrza do kotłów zapewnia otwór wykonany w ścianie zewnętrznej, natomiast do kominka doprowadza się je rurą poprowadzoną pod podłogą.

Decyzja 10. Przewody wentylacyjne

Podczas budowy stanu surowego, trzeba również zdecydować się na rodzaj wentylacji. Jeżeli zamiast grawitacyjnej wybieramy mechaniczną, nie musimy budować kanałów wentylacyjnych. Musimy natomiast zaplanować sposób rozprowadzenia przewodów wentylacyjnych do poszczególnych pomieszczeń i zostawić w stropie i ścianach otwory na nie. Dlatego już na tym etapie budowy domu należy mieć gotowy projekt instalacji.

Alternatywnym rozwiązaniem będzie zamontowanie sufitu podwieszanego (co trzeba uwzględnić przy ustalaniu wysokości pomieszczeń) lub ukryć przewody w kanale poprowadzonym pod sufitem. Takie same rozwiązania będą konieczne, jeśli zamierzamy zamontować system rozprowadzania ciepłego powietrza z kominka (DGP).

Decyzja 11. Dach i okna dachowe

Niezależnie od rodzaju pokrycia dachowego, na krokwiach zawsze należy układać folię paroprzepuszczalną (nawet wtedy, jeśli dach ma być pokryty pełnym deskowaniem pod tymczasowe krycie papą, lub docelowo, gontami bitumicznymi). Dzięki temu bez problemów będziemy mogli ułożyć ocieplenie w połaci dachowej - nawet jeżeli początkowo nie przewidujemy wykorzystania poddasza na cele mieszkalne. Między folią, a deskowaniem muszą znaleźć się kontrłaty, które zapewniają możliwość wentylacji przestrzeni pod pokryciem. (zobacz schemat)

Przy wykonywaniu konstrukcji dachowej musimy też zwrócić uwagę na rozstaw krokwi w miejscach, gdzie będą montowane okna połaciowe. Najlepiej dobrać taki ich rozmiar, by pasowały do zaprojektowanego rozstawu krokwi - to znaczy zmieściły się między nimi. Inaczej potrzebne będą przeróbki konstrukcji dachowej (przecięcie krokwi i wstawienie w odpowiednim miejscu poziomych belek zwanych wymianami, ewentualnie rozsunięcie krokwi), co zawsze wymaga konsultacji z projektantem oraz wiąże się z większym nakładem pracy i kosztów.

Decyzja 12. Instalacja elektryczna

Miejsca zamontowania gniazdek elektrycznych dobrze zaplanować przed nałożeniem tynków i glazury. Wbrew pozorom nie jest to łatwe, gdyż w praktyce dopiero po ustawieniu mebli można stwierdzić, czy są one wygodnie rozmieszczone. Dlatego zawsze warto zamontować większą ich liczbę, niż wynika to ze wstępnych przymiarek, a także zapewnić zasilanie dwustronne (pierścieniowe), dzięki czemu łatwiej będzie później wstawić dodatkowe gniazdo. Liczbę i moc poszczególnych obwodów elektrycznych również warto zaplanować z zapasem, gdyż pozwoli to na łatwe podłączenie nowych urządzeń elektrycznych.

Ważną kwestią jest też miejsce zamontowania wyłączników oświetlenia. Powinny one znaleźć się od strony klamki w drzwiach pomieszczenia; inaczej po otwarciu drzwi zasłonimy nimi włącznik. Nie możemy też zapomnieć o wyprowadzeniu zasilania do oświetlenia zewnętrznego, sterowania bramą i furtką, a także do podłączenia urządzeń elektrycznych używanych na zewnątrz. Wszystkie te odbiorniki powinny być zasilane z oddzielnego obwodu, z niezależnym zabezpieczeniem przeciwporażeniowym. Musi też być możliwość łatwego odcięcia z wnętrza domu dopływu prądu do gniazdek znajdujących się na zewnątrz.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład



Skomentuj:

12 decyzji w porę, czyli jak budować, żeby nie poprawiać