Folie dachowe - rodzaje, właściwości, układanie

Do czego służą folie dachowe?

• są bardzo mocne (trudno je rozerwać);
• nie przepuszczają wody i nie ulegają zawilgoceniu;
• są wiatroszczelne - chronią izolację cieplną przed przedmuchiwaniem przez wiatr;
• nie są odporne na działanie promieni UV: nie mogą więc zbyt długo pozostawać na słońcu;
• przepuszczają parę wodną, choć w różnym stopniu.

Ile kosztują folie dachowe?

• niskoparoprzepuszczalne - od 3,5 zł/m2
• wysokoparoprzepuszczalne - od 4,50 zł/m2

Membrany dachowe są niezastąpione w dachach, w których poprawne wykonanie szczelin powietrznych jest bardzo trudne, a czasami wręcz niemożliwie, np. w dachach o skomplikowanym kształcie, z oknami połaciowymi czy lukarnami.

Wielu inwestorów wciąż uważa, że pokrycie jest najważniejszym elementem konstrukcji dachowej. Nic bardziej mylnego. Oczywiście odpowiada za trwałość i ostateczny wygląd dachu, a także całego domu. Jednak to tylko część „zespołu”, który stanowi o wieloletniej trwałości dachu. Aby przez wiele lat cieszyć się pięknym, a także funkcjonalnym dachem, potrzebne są folie dachowe. To one tak naprawdę zapewnią ochronę przed przeciekaniem wody z deszczu lub topniejącego śniegu. Odpowiadają również za odprowadzenie wilgoci z ocieplenia ułożonego pomiędzy krokwiami, a dzięki temu chronią je i więźbę dachową przed zawilgoceniem. Największe niebezpieczeństwo dla tych elementów stanowi bowiem skraplająca się para wodna, która może doprowadzić do rozwoju pleśni na drewnianych elementach i utraty izolacyjności cieplnej połaci, w efekcie czego niezbędny będzie kosztowny remont dachu.

Jakie są rodzaje folii dachowych?

Ogólnie folie można podzielić na:

• niskoparoprzepuszczalne,
• wysokoparoprzepuszczalne,
• paroizolacyjne.

Wszystkie mają swoje przeznaczenie oraz inne zalecenia dotyczące układania i dobrania do rodzaju konstrukcji dachu.

Folie niskoparoprzepuszczalne

Blokują przedostawanie się wilgoci z zewnątrz, jednocześnie umożliwiając jej przepuszczanie na zewnątrz. To pozwala na skuteczne przewietrzanie konstrukcji dachu. Jednak to, w jakim stopniu dach będzie przewietrzany, zależy od rodzaju zastosowanej folii.

Folie niskoparoprzepuszczalne przepuszczają na zewnątrz nie więcej niż 100 g pary wodnej na 1 m2 wciągu 24 godzin. Stosować je można na poddaszach nieużytkowych. Należy pamiętać, że tego rodzaju folia nie może ona stykać się bezpośrednio z warstwą ocieplenia – musi zostać zachowana pomiędzy nimi kilkucentymetrowa przerwa.

Folie wysokoparoprzepuszczalne (membrany wstępnego krycia)

Te folie z kolei przepuszczają na zewnątrz od 1500 do 4000 g pary wodnej na 1 m2 w ciągu 24 godzin. Mają one włóknistą strukturę, która efektywnie odprowadza wilgoć. A ponieważ wilgoć nie gromadzi się w warstwie ociepleniowej – folię można układać bezpośrednio na niej.

Dodatkową zaletą stosowania folii wysokoparoprzepuszczalnej jest zapewnienie lepszej termoizolacji – brak pustej przestrzeni między nią a ociepleniem zapobiega wydmuchiwaniu ciepła przez powietrze krążące pomiędzy warstwami. Ponieważ folia taka może zastąpić klasyczne deskowanie i papę, umożliwia obniżenie kosztów budowy dachu. Ten rodzaj folii stosuje się w dachach nad poddaszami użytkowymi.

Folie paroizolacyjne

Ich przeznaczenie jest inne – są umieszczane od wewnętrznej strony poddasza. Ich zadaniem jest ochrona warstwy ocieplenia przed parą wodną gromadzącą się w pomieszczeniach. Mocowana jest między warstwą ociepleniową a płytami kartonowo- gipsowymi.

Spośród tych folii w dachach domów jednorodzinnych najczęściej stosuje się membrany wstępnego krycia i folie paroizolacyjne. Dzięki ich zastosowaniu warstwa ocieplenia jest chroniona przed wilgocią z obydwu stron – z zewnątrz i od wewnątrz. Obydwa rodzaje folii więc uzupełniają wzajemnie swoje działanie.

Parametry membran wstępnego krycia

Jednym z najważniejszych parametrów membran jest paroprzepuszczlaność, określana współczynnikiem Sd. Powinna mieć ona wartość mniejszą niż 0,3 m. Dzięki temu będzie można termoizolację ułożyć na styk z membraną.

Drugim istotnym parametrem jest gramatura. Warto pamiętać, że im membrana jest grubsza (ma większy ciężar powierzchniowy, większą gramaturę), tym para wodna trudniej przez nią przenika. Dlatego tylko nieliczne membrany o gramaturze przekraczającej 200 g/m² mają Sd ≤ 0,02 m.

Jeżeli membrana ma być układana na pełnym deskowaniu, powinna mieć też wysoką gramaturę i grubość. Dlatego w wielu krajach z długą tradycją stosowania membran układa się membrany o gramaturach około 200 g/m². Ogólnie rzecz biorąc nie powinno się stosować membran lżejszych niż 130 g/m².

Układanie folii dachowych

Membrany mają budowę warstwową, z których każda ma określone zadanie. Co prawda ich wodoszczelność i dyfuzyjność zależą od filmu funkcyjnego, który w obu kierunkach ma takie same właściwości, ale po obu stronach zabezpieczają go włókniny i one często różnią się od siebie.

Na przykład od góry znajduje się ta o większej gramaturze, a więc bardziej odporna na promienie UVA. Dlatego układanie membran powinno się zacząć od rozróżnienia prawej i lewej strony. Dla większości z nich ma to znaczenie i trzeba pilnować, by właściwa strona membrany była na zewnątrz. Aby ułatwić na membranach są nadrukowane nazwa produktu i producenta, a często także linie ułatwiające odmierzenie zakładów. Na połaciach folię dachową rozmieszcza się poziomymi pasami równolegle od okapu do kalenicy. Każdy wyżej położony pas folii układa się tak, by zachodził na poprzedni z przynajmniej 15-centymetrowym zakładem. Jeśli połać jest nachylona pod kątem mniejszym niż 22°, wówczas zakład powinien być większy, przynajmniej 20 cm.

Arkusze membrany dachowej mocuje się do krokwi lub sztywnego poszycia zszywkami, lekko się je naciąga, ale nie napina, żeby folia się nie rozerwała w miejscach mocowania.

Wstępne krycie ma zapewnić szczelność dachu. Dlatego pasy membrany się skleja. Wiele produktów ma już fabrycznie przygotowane paski klejące, co ułatwia i przyspiesza prace. Jeśli ich nie ma, używa się do tego taśmy dwustronnie klejącej. Fabryczne paski klejące mogą być umieszczone po jednej stronie lub po obu. W prostych dachach nie ma znaczenia, który z tych produktów się wybierze, ale przy nieregularnych kształtach połaci membrany z dwoma paskami pozwalają lepiej wykorzystać materiał. Każdy z pasów membrany docina się ukośnie do skosu połaci. Jeśli wzdłuż obu brzegów są paski klejące, membranę można układać raz od lewej, raz od prawej strony, przekręcając rolkę o 180° względem okapu.

Powinno się unikać pionowych połączeń arkuszy folii dachowej. Jeżeli nie jest to możliwe, klei się je nad krokwią, pozostawiając naddatek folii, a sklejenie zawija, mocuje do krokwi zszywkami.

Jak układać folie dachowe w trudnych miejscach? 

Są miejsca, które wymagają szczególnej uwagi podczas montażu membrany. Ważne jest odpowiednie jej ułożenie, aby woda nie przeciekała przez dach, a promieniowanie UV jej nie zniszczyło.

• Okap.

Membranę dachową w okapie można ułożyć na dwa sposoby – wpuścić ją do rynny lub zamocować nad pasem podrynnowym. W pierwszym rozwiązaniu rynna i pas nadrynnowy mogą być mocowane bezpośrednio do krokwi. W drugim rozwiązaniu – częściej stosowanym – rynnę i pas trzeba zamontować tak, by powietrze mogło się dostać pod pokrycie, więc nad membraną pozostawia się szczelinę wentylacyjną.

• Wokół kominów i okien dachowych.

Podczas wykonywania wstępnego krycia membranę układa się na całej powierzchni połaci. Często też na całości robi się ruszt z kontrłat i łat. Wokół komina ważne jest odpowiednie wywinięcie folii dachowej na jego ścianki i doklejenie jej taśmą izolacyjną, aby nie doszło do przecieków. Starannego uszczelnienia wymagają naroża komina.

Aby wstawić okna dachowe, wycina się fragmenty rusztu i krzyżowo rozcina membranę. Następnie wywija się na boki otworu, a podczas montażu okna wokół każdego z nich montuje kołnierz z membrany o wysokiej paroprzepuszczalności, który łączy się z ościeżnicą i łatami za pomocą zszywek.

• Kalenica.

Membrany układa się z zachowaniem pełnej szczelności. Ostatni arkusz folii dachowej przewija się przez kalenicę na sąsiednią połać, tworzy przynajmniej 15-centymetrowy zakład i skleja połączenie.

Paroizolacja

Dawniej domy były mniej szczelne niż obecnie. Do usuwania zużytego powietrza – a wraz z nim nadmiaru wilgoci z wnętrz – w zupełności wystarczyła wentylacja grawitacyjna. Obecnie w domach z poddaszem użytkowym skuteczna wentylacja grawitacyjna również wystarczy, ale dodatkowej ochrony wymaga warstwa ocieplenia, zwykle zwełny mineralnej. Do jej zabezpieczenia stosuje się folię paroszczelną. Jej zadaniem jest opóźnienie przepływu pary wodnej przez izolację termiczną, która wraz z ciepłem przemieszcza się z wnętrza domu na zewnątrz. To właśnie dzięki paroizolacji zmniejsza się ryzyko, że stopień zawilgocenia wełny mineralnej będzie na tyle duży, że spowoduje spadek izolacyjności termicznej dachu, a przez to zwiększy wydatki na ogrzewanie domu.

Jeśli dach jest kryty membraną wstępnego krycia, warto zastosować paroizolację o zmiennym oporze dyfuzyjnym Sd = 0,3-25,0, zależnym od poziomu wilgotności względnej powietrza. Taka folia działa jak wentyl bezpieczeństwa i przepuszcza kontrolowane, niewielkie ilości pary wodnej. Zatrzymuje jej część w pomieszczeniu, zaś na zewnątrz odprowadza jedynie jej nadmiar (tyle, ile dalsze warstwy są w stanie przepuścić bez zawilgocenia ocieplenia).

By folia paroizolacyjna spełniała swoje zadanie, powinna być szczelnie ułożona między ociepleniem a obudową poddasza. Połączenia pasów folii trzeba dokładnie uszczelnić specjalną taśmą.

Z paroizolacji można zrezygnować, ale tylko wtedy, gdy poddasze znajduje się nad pomieszczeniami suchymi, lub do wstępnego krycia zastosowano membranę oraz zainstalowano w domu wentylację mechaniczno-wywiewną z odzyskiem ciepła.