Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Czym ogrzewać dom gdy nie ma gazu?

Tekst: Joanna Jankowska; konsultacja: Tomasz Walczak

Dla większości właścicieli domów jednorodzinnych gaz to optymalne rozwiązanie. Co jednak mają zrobić ci, którzy nie mają dostępu do sieci gazowej?

brak gazu
Fot. Piotr Wójcik
Nie jest tajemnicą, że o kosztach ogrzewania domu decyduje nie tylko to, czy jest on dobrze ocieplony, ale także rodzaj paliwa, które stosuje się w celach grzewczych. Gdy zapotrzebowanie na ciepło dobrze izolowanego domu o powierzchni 150 m2 wynosi 20 W/m3 (przy założeniu, że dom nie jest wyposażony w rekuperator, czyli nie ma odzysku ciepła z wentylacji), na jego ogrzewanie możemy wydać 3-4 tys. zł za sezon przy zastosowaniu gazu ziemnego, 25% więcej, gdy będziemy używać oleju opałowego i dwukrotnie więcej dla gazu płynnego ze zbiornika, albo o połowę mniej przy korzystaniu z węgla lub drewna. Niedrogie są również niektóre wersje ogrzewania elektrycznego (np. akumulacyjne) lub z wykorzystaniem prądu (np. pompy ciepła).

Gdyby więc brać pod uwagę wyłącznie koszty ogrzewania (bez wydatków inwestycyjnych), wybór byłby oczywisty - węgiel, drewno i w niektórych sytuacjach - energia elektryczna. O atrakcyjności sposobu ogrzewania przesądza jednak również jego wygoda, bezpieczeństwo i niezawodność, koszty inwestycyjne i dodatkowe wydatki, jakie trzeba ponieść na przykład na serwis. Istotne są też możliwości techniczne. Właśnie po uwzględnieniu tych wszystkich czynników gaz ziemny z sieci zwykle wydaje się najkorzystniejszym rozwiązaniem, a ci, którzy nie mają do niego dostępu lub koszt wykonania przyłącza jest wysoki, często mają dylemat przy wyborze źródła ogrzewania.

W oczekiwaniu na sieć

Decyzję łatwiej podjąć, gdy w okolicy, w której wznosimy dom, w ciągu kilku najbliższych lat przewiduje się rozbudowę sieci gazowej. Wtedy, zanim przymierzymy się do innych paliw, powinniśmy zastanowić się nad tymczasowym korzystaniem z gazu płynnego. Co prawda paliwo to jest dosyć drogie, ale tak samo wygodne jak gaz ziemny, a inwestycja w wykonanie domowej instalacji i urządzenia grzewcze w całości może być wykorzystana po podłączeniu tańszego gazu ziemnego. Jeśli przejście na gaz ziemny zostanie uwzględnione w projekcie instalacji gazu płynnego, przy zmianie paliwa czekają nas jedynie niewielkie przeróbki: wymiana dysz w urządzeniach grzewczych (palniku kotła, podgrzewacza wody i kuchence gazowej), ewentualnie, gdy zastosujemy kocioł z zamkniętą komorą spalania, wymiana lub wyregulowanie w nim przepustnicy powietrza.

Dwa w jednym

Niezależnie od tego, czy w przyszłości będziemy mieli możliwość korzystania z gazu, czy też nie, warto przyjrzeć się najnowszym tendencjom w ogrzewnictwie. W ostatnich latach rośnie popularność energii odnawialnej i przetwarzających ją na domowy użytek pomp ciepła lub kolektorów słonecznych. Wracają też do łask paliwa stałe, czasami w udoskonalonej postaci, na przykład peletów lub ekogroszku, umożliwiającej korzystanie z bardzo efektywnych i wygodnych urządzeń grzewczych. Decydują o tym przede wszystkim względy ekonomiczne, bo energia pozyskiwana z tych źródeł jest najtańsza, a relatywnie coraz tańsze są też nowoczesne urządzenia do ich eksploatacji.

W wielu domach, aby obniżyć koszty ogrzewania, łączy się obecnie różne źródła ciepła: tradycyjne z nowoczesnymi, konwencjonalne z niekonwencjonalnymi.

I tak instalacja gazu płynnego może być uzupełniona o kolektory słoneczne, które będą pozyskiwać ciepło nie tylko do podgrzania wody, ale też do wspomagania domowej instalacji grzewczej. Tradycyjne ogrzewanie elektryczne można wspomóc ciepłem rozprowadzanym z kominka po wszystkich pomieszczeniach domu, przy czym ogrzewanie kominkowe jest zwykle wykorzystywane jako podstawowe, a elektryczne jako uzupełniające. Kominek, na przykład taki z płaszczem wodnym, może też wspomagać ogrzewanie gazowe lub olejowe. Zdarza się też, że w jednej instalacji pracują dwa kotły: na przykład kocioł olejowy i kocioł na węgiel. Pierwszy jest bardzo wygodny w obsłudze, ale dostarcza droższe ciepło, drugi, choć wymaga obsługi, pozwala znacznie obniżyć ogólne koszty ogrzewania domu. Wykorzystanie tak różnych paliw w jednym systemie ogrzewania jest możliwe dzięki zastosowaniu specjalnych wymienników ciepła - na przykład wymiennika płytowego rozdzielającego instalacje typu otwartego i zamkniętego.

Gaz płynny

To paliwo, podobnie jak gaz z sieci, pozwala korzystać w domu z nowoczesnego, bezobsługowego systemu ogrzewania, którego sercem jest kocioł służący zarówno do ogrzewania domu, jak i podgrzewania wody. Oferta kotłów gazowych jest bardzo szeroka. Do wyboru są kotły jedno- i dwufunkcyjne, wiszące lub stojące, z otwartą albo zamkniętą komorą spalania i wreszcie - kondensacyjne.

Ekonomiczne rozwiązania. Ze względu na wysoką cenę gazu i prognozowany jej stały wzrost, opłaca się zainwestować w kocioł kondensacyjny. Ceny takich kotłów w porównaniu z tradycyjnymi kotłami gazowymi nie są już tak wysokie jak jeszcze kilka lat temu, a ich sprawność jest około 15% wyższa. Dzięki temu na ogrzewaniu domu o powierzchni 150 m2 (i przygotowaniu ciepłej wody) już dziś można zaoszczędzić około 1200 zł rocznie (około 600 zł przy zastosowaniu gazu ziemnego).

Optymalne warunki pracy zapewnia kotłom kondensacyjnym połączenie ich z niskotemperaturowym ogrzewaniem podłogowym. Dobrze też współpracują z nowymi instalacjami grzejnikowymi projektowanymi na temperaturę 70/55°C lub 65/50°C.

Inwestycja. Gaz płynny służący do celów grzewczych, czyli propan (rzadziej mieszankę propanu i butanu), przechowuje się w specjalnych zbiornikach umieszczonych na zewnątrz budynku. Propan jest trochę droższy, ale może być składowany zarówno w zbiorniku naziemnym, jak i podziemnym; mieszanka - tylko w zbiorniku podziemnym. Zbiorniki naziemne są tańsze, łatwiej też kontrolować ich stan techniczny. Wymagają jednak większej działki i niestety szpecą otoczenie. Zbiorniki podziemne mieszczą się nawet na niewielkich działkach (można je zakopać już w odległości 1 m od budynku, granicy działki i dróg), ich montaż jest jednak trudniejszy i droższy.

Dostawcy gazu zwykle zapewniają kompleksową obsługę związaną z wykonaniem instalacji zewnętrznej: przygotowują jej projekt, dostarczają i montują zbiornik z armaturą, wykonują zewnętrzną instalację i załatwiają jej odbiór przez inspektora UDT. Mogą też zaprojektować i wykonać wewnętrzną instalację gazową oraz załatwić wszelkie związane z tym formalności. Opłata za te usługi liczona jest według kosztów, bo dostawcy nie zarabiają na instalacji, tylko na sprzedaży paliwa. Czasami za wykonanie instalacji zewnętrznej płaci się jedynie symboliczną kwotę (np. 300 zł). Na bardzo dogodnych warunkach udostępniane są również zbiorniki - na przykład przy całkowitym zwolnieniu z opłat dzierżawnych.

Płatności. Za gaz płynny można płacić jednorazowo - po każdym napełnieniu zbiornika. Znacznie dogodniejsze jest jednak regulowanie płatności podobnie jak za gaz ziemny, czyli w miesięcznych okresach rozliczeniowych według wskazań licznika mierzącego bieżące zużycie. Możliwe jest również płacenie za dostarczone paliwo w równych miesięcznych ratach.

Przeglądy techniczne i konserwacja zbiorników, a także 24-godzinny serwis, są bezpłatne.

Olej opałowy

Jeszcze kilka lat temu paliwo to było stosunkowo tanie, ale obecnie po serii podwyżek coraz mniej inwestorów rozważa jego zastosowanie. A szkoda, bo kotły olejowe zapewniają podobny komfort ogrzewania i przygotowania ciepłej wody jak gazowe. W ofertach producentów przeważają urządzenia stojące, ale mamy do wyboru zarówno kotły jednofunkcyjne, jak i z wbudowanym zasobnikiem ciepłej wody. Są także stojące kotły dwufunkcyjne oraz wiszące olejowe kotły kondensacyjne.

Ekonomiczne rozwiązania. Sprawność kondensacyjnych kotłów olejowych jest o około 10% wyższa niż nowoczesnych kotłów olejowych niekondensacyjnych (w gazowych - ok. 15%). Zysk z eksploatacji kondensacyjnego kotła olejowego będzie zatem mniejszy, chociaż wobec wysokich cen oleju i tak jest to znacząca oszczędność. Jeżeli właściciele domu chcieliby od czasu do czasu dogrzewać się tańszymi paliwami stałymi, mogą rozważyć zakup kotła wielopaliwowego, które przystosowane są do spalania oleju, a także węgla i drewna. Wprawdzie w większości z nich każda zmiana paliwa wymaga przykręcenia lub odkręcenia palnika olejowego, ale pojawiły się i takie, które przełączają się automatycznie z jednego paliwa na drugie.

Inwestycja. Olej opałowy magazynuje się w zbiornikach, z których automatycznie dopływa do palnika kotła. Jeśli pojemność zbiornika nie przekracza 1 m3, można go postawić w tym samym pomieszczeniu co kocioł; w przeciwnym razie - w pomieszczeniu odrębnym. Planując ten typ ogrzewania, trzeba liczyć się jeszcze z kosztem wykonania instalacji paliwowej od zbiorników do palnika kotła i wanny wychwytującej, jeśli olej będzie przechowywany w zbiornikach jednopłaszczowych (powinna ona umożliwić przejęcie całej objętości oleju z pojedynczego zbiornika).

Płatności. Z zakupem oleju nie ma problemów, gdyż sieć jego dystrybucji jest rozbudowana. Dostawy zamawia się telefonicznie lub przez internet. Cena zależy od ilości zamówionego paliwa - im większa dostawa, tym taniej.

Energia elektryczna

To najbardziej dostępne źródło ciepła, a co równie ważne - urządzenia grzewcze zasilane prądem osiągają bardzo wysoką sprawność. Inwestorzy mają do wyboru: ogrzewanie podłogowe, grzejniki (konwekcyjne, promiennikowe, olejowe), piece akumulacyjne, kotły elektryczne, pompy ciepła czerpiące energię z gruntu (kolektory pionowe lub poziome), wód gruntowych albo powietrza zewnętrznego.

Ekonomiczne rozwiązania. Im dom bardziej energooszczędny, tym bardziej opłacalne jest ogrzewanie elektryczne. Jeżeli istnieje możliwość korzystania z taniej energii elektrycznej dostępnej w godzinach nocnych, opłacalnym systemem jest wykonanie podłogowego ogrzewania akumulacyjnego. Kable grzejne przykrywa się wówczas grubą warstwą betonu (7-15 cm) gromadzącą ciepło wytworzone w nocy, a w dzień oddającą je do pomieszczeń. Ale układ taki można stosować przede wszystkim na parterze domu w dobrze zaizolowanej podłodze na gruncie.

Tańszą energię elektryczną wykorzystują również podczas swojej pracy piece akumulacyjne z dynamicznym rozładowaniem. Wyposażone są one w system sterujący, który dostosowuje ilość oddawanego ciepła do rzeczywistego zapotrzebowania. Jeśli zdarzy się tak, że ilość zakumulowanego ciepła nie zostanie wykorzystana w jednym cyklu rozładowania, to w następnym piec będzie ładował się krócej, dzięki czemu pobierze mniej energii.

Z kolei inwestorom ceniącym sobie niskie koszty użytkowania oraz wygodę obsługi, a przy tym mającym zasobniejsze portfele, można polecić instalację grzewczą zasilaną pompą ciepła. Jednak, aby pompa mogła działać, musi czerpać prąd. Wysokosprawne pompy z każdego kilowata dostarczanej do nich energii elektrycznej "produkują" 3-4 kW mocy grzewczej. Podstawowym warunkiem ekonomicznej pracy systemu z pompą jest wybór odpowiedniego źródła ciepła. W Polsce najczęściej wykorzystuje się wody gruntowe lub grunt, znacznie rzadziej powietrze. Najbardziej efektywnym źródłem energii dla pompy są wody gruntowe, gdyż już na głębokości 10 m pod powierzchnią ziemi przez cały rok temperatura wody utrzymuje się w przedziale 8-10°C. Jednak nie zawsze uda się znaleźć warstwę wodonośną o odpowiedniej wydajności (około 0,3 m3/h wody na każdy kilowat mocy grzewczej).

Biorąc zaś pod uwagę kolektory gruntowe, najefektywniejsze są pionowe. Jednak koszt ich wykonania jest znacznie wyższy niż poziomych lub spiralnych. Z kolei do ułożenia kolektora poziomego potrzebna jest odpowiednio duża działka. Mniej miejsca zajmują kolektory spiralne, ale będą miały mniejszą sprawność, ze względu na odbiór ciepła z mniejszej objętości gruntu.

Najtańszym i najłatwiejszym źródłem ciepła do pozyskania jest powietrze zewnętrzne, ale taka pompa podczas mrozów może nie być w stanie zapewnić wystarczającej ilości ciepła. Niektóre wyłączają się automatycznie, gdy temperatura spada poniżej -7°C, a inne dopiero przy -20°C, dlatego często łączy się je z innym zapasowym źródłem ciepła, jak kominek lub kocioł elektryczny.

Inwestycja. Najważniejszym powodem dla którego wybiera się ogrzewanie elektryczne, są niskie koszty inwestycyjne. Ale z przedstawionych powyżej rozwiązań jedynie koszt zakupu kabli do ogrzewania podłogowego jest niewysoki. Natomiast zainstalowanie pompy ciepła wymaga pracochłonnych i kosztownych prac ziemnych, a i same urządzenia są dość drogie.

Uwaga! Opłata za przyłączenie do sieci energetycznej ustalana jest przez każdy zakład energetyczny osobno, a jej wysokość - zryczałtowana. Aby inwestor mógł korzystać z tańszej taryfy, składając wniosek o zawarcie umowy sprzedaży energii elektrycznej musi wybrać grupę taryfową G12 podzieloną na droższą dzienną i tańszą nocną.

Płatności. Rachunki za prąd płaci się co miesiąc, według wskazań licznika.

Węgiel

Dla użytkowników nowoczesnych kotłów na paliwa stałe kopalnie sprzedają specjalny sortowany rodzaj węgla zwany ekogroszkiem. Paliwo to łatwo składować i dozować, ponieważ jest porcjowane i sprzedawane w workach.

Ekonomiczne rozwiązania. Do najefektywniejszych urządzeń spalających paliwa stałe zalicza się kotły z palnikami retortowymi i podajnikami. Osiągają one sprawność na poziomie 85% - wartość ta jest więc niewiele niższa od sprawności tradycyjnych (niekondensacyjnych) kotłów na gaz i olej.

Ich obsługa sprowadza się do załadunku paliwa do zasobnika co trzy-siedem dni. Natomiast zapełnioną popiołem i żużlem szufladę wystarczy opróżnić raz dziennie, a w niektórych urządzeniach nawet co cztery dni. Automatyka zamontowana fabrycznie w tych kotłach zapewnia użytkownikowi kontrolę temperatury w pokojach przez termostaty, a nawet rozbudowę układu o regulację pogodową.

Inwestycja. Na kocioł na paliwa stałe trzeba wydzielić oddzielne pomieszczenie o wysokości nie mniejszej niż 2,2 m. Każda kotłownia musi być wyposażona w wentylację grawitacyjną, składającą się z nawiewu zapewniającego stały dopływ powietrza do spalania bezpośrednio z zewnątrz budynku oraz wywiewu przez oddzielny kanał wentylacyjny. Jeśli moc kotła nie przekracza 25 kW, skład opału może znajdować się w kotłowni. Najwięcej kłopotów może przysporzyć inwestorom komin. Obecnie nowe domy projektuje się z myślą o montażu w nich kotła na gaz lub olej. Dlatego przewidziany w planach komin może mieć za mały przekrój i wysokość. Wtedy trzeba będzie dostawić komin na zewnątrz, na przykład ze stali.

Płatności. Paliwo to jest porcjowane i sprzedawane pojedynczo w 25-kilogramowych workach lub na paletach po 30 worków (750 kg). Zamawia się je telefonicznie i płaci po dostawie.

Drewno, pelety

Drewno cieszy się ostatnio dużą popularnością dzięki wkładom kominkowym współpracującym z systemem dystrybucji gorącego powietrza (DGP), kominkom z płaszczem wodnym i kotłom zgazowującym. Z kolei pelety najefektywniej spala się w kotłach ze specjalnymi palnikami oraz w ekopiecach.

Ekonomiczne rozwiązania.Kominek z płaszczem wodnym wygląda jak zwykły wkład kominkowy, ale działa jak kocioł. Może dostarczać ciepło do grzejników lub ogrzewania podłogowego i przygotowywać ciepłą wodę.

Jednak ze względu na konieczność regularnego uzupełniania opału (co 8 godzin), najlepiej sprawdza się we współpracy z kotłem elektrycznym lub na gaz bądź olej, a nawet z pompą ciepła. Automatyka sterująca pracą takiego układu sama wybiera źródło ciepła, co bardzo poprawia komfort użytkowania. Kiedy grzeje kominek, drugie urządzenie grzewcze jest automatycznie wyłączane, a gdy temperatura wody w kominku spada poniżej zadanej wartości, automat włącza je z powrotem.

Innym sposobem ogrzewania wnętrz kominkiem jest wykorzystanie systemu DGP. Do poszczególnych pomieszczeń powietrze dociera izolowanymi przewodami zakończonymi kratkami wlotowymi instalowanymi w ścianie oraz suficie.

Piece na pelety to po prostu kozy, czyli wolno stojące piece kominkowe, wyposażone dodatkowo w zbiornik na granulat oraz panel sterujący procesem spalania. Dzięki temu piec pobiera tyle peletów, ile potrzeba do uzyskania zadanych przez użytkownika parametrów pracy. Sprawność tych urządzeń wynosi minimum 80%.

Inwestycja. Kominki z płaszczem wodnym mogą zgodnie z przepisami pracować tylko w instalacji z naczyniem otwartym. Dlatego, jeśli kominek będzie współpracował na przykład z kotłem na gaz płynny lub na olej (obydwa zabezpiecza się naczyniem zamkniętym) w jednej instalacji centralnego ogrzewania, to musimy ją rozdzielić, za pośrednictwem płytowego wymiennika ciepła.

Ogrzewanie kominkiem z wykorzystaniem systemu DGP najlepiej projektować łącznie z domem. Można wtedy umieścić kominek centralnie w domu, tak aby odległości rur rozprowadzających ogrzane powietrze były jak najmniejsze.

Ponadto wszystkie kominki potrzebują odpowiedniego opału - najlepszym jest drewno liściaste o wilgotności maksimum 15% - i miejsca do jego składowania.

Płatności. Z zakupem drewna nie ma żadnego problemu. Można go znaleźć w sklepach ogrodniczych, a nawet na stacjach benzynowych, ale ceny są tam astronomiczne. Dlatego najlepiej zamówić drewno w pobliskim leśnictwie.

Pelety sprzedawane są luzem, w big-bagach o wadze 1-1,2 tony, bądź w 25-kilogramowych workach.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>

Skomentuj:

Czym ogrzewać dom gdy nie ma gazu?