Grzejniki, ogrzewanie podłogowe czy instalacja mieszana?

Na jaki typ ogrzewania domu decydują się inwestorzy? Wciąż najpopularniejszym rozwiązaniem jest montaż grzejników w całym budynku. Jednak coraz więcej inwestorów decyduje się na ułożenie wodnego ogrzewania podłogowego (popularnie określanego jako podłogówka) - jako podstawowego systemu grzewczego albo jako uzupełniającego w układzie mieszanym. Ten ostatni wariant ogrzewania domu poleca się zwłaszcza do salonu z bardzo dużymi przeszkleniami. Wówczas grzejniki (modele konwektorowe) umieszcza się w kanałach pod oknami, a na pozostałej część podłogi rozkłada się pętle ogrzewania podłogowego.

O każdej z opcji ogrzewania domu krąży wiele pochlebnych i niepochlebnych opinii, ale te ostatnie nie zawsze są prawdziwe. Z pewnością warto się z nimi zapoznać, ale trzeba też pamiętać o tym, że czasami kłopoty w eksploatacji wynikają nie z wad danej technologii, lecz są związane z niewłaściwym wyborem systemu.

Tradycyjne ogrzewanie domu: grzejniki wodne

Jeśli zdecydujemy się na grzejniki wodne, do wyboru mamy modele o różnej budowie (płytowe, członowe konwektorowe) oraz z różnych materiałów (stal, aluminium, żeliwo). Niezależnie jednak od ich konstrukcji czy materiału, z jakiego zostały wykonane, podczas ich montażu powinniśmy pamiętać, że najlepiej umieścić je na ścianie zewnętrznej pod oknami. Dzięki temu zapewniony zostanie równomierny rozkład ciepłego powietrza w pomieszczeniu. Niestety, czasami trudno spełnić to zalecenie - dotyczy to na przykład kuchni, gdy chcemy ustawić szafki pod oknem, czy też pokoju dziecka, w którym biurko ma być dosunięte do okna. Jeśli jednak zdecydujemy się przenieść grzejnik spod okna na ścianę wewnętrzną, należy zwiększyć jego moc - zwykle o około 10 proc. Za montaż instalacji z grzejnikami zapłacimy znacznie mniej niż za ogrzewanie podłogowe, gdyż jest ona dużo prostsza w wykonaniu i zajmuje mniej czasu. Ale jeśli interesują nas grzejniki dekoracyjne, nietypowe lub pokryte niestandardowym kolorem, to ich cena może nas niemile zaskoczyć.

Instalacja z nowoczesnymi grzejnikami ma małą pojemność wodną, szybciej więc niż ogrzewanie podłogowe reaguje na zmiany temperatury wody grzejnej. Dzięki temu w krótkim czasie nagrzejemy pomieszczenie, lub odwrotnie - bez problemu na przykład obniżymy temperaturę w sypialni przed snem. Montując grzejniki, możemy wykończyć podłogę w domu dowolnym rodzajem materiału - parkietem, panelami, wykładziną dywanową bądź płytkami ceramicznymi.

Mity o systemie ogrzewania domu z grzejnikami

Wymiana starych grzejników na nowe przyniesie spadek kosztów ogrzewania o 10-20 proc. Wiele osób sądzi, że wystarczy zamontować nowe grzejniki, aby kocioł zużywał mniej paliwa, gdyż nie będzie wtedy musiał podgrzewać tak dużej masy wody. Nie jest to do końca prawda. Jeżeli stare grzejniki były w dobrym stanie technicznym, to raczej nie należy się spodziewać aż takich efektów. Z pewnością jednak układem z grzejnikami o mniejszej pojemności wodnej łatwiej będzie sterować.

Grzejników nie warto łączyć z kotłem kondensacyjnym, bo wtedy nie osiąga on wysokiej efektywności. Niekiedy słyszy się opinię, że kocioł kondensacyjny pracując z wysoką temperaturą, np. powyżej 55 st. C, będzie miał niższą sprawność niż model tradycyjny, ponieważ nie dojdzie do skraplania pary wodnej zawartej w spalinach. Nie jest to prawda. Kocioł kondensacyjny pracując nawet z temperaturą rzędu 80 st. C (taka wartość jest konieczna jedynie przy silnych mrozach i jednocześnie kiepskiej izolacji ścian i dachu lub nieszczelnych oknach) osiąga nadal wysoką sprawność - na poziomie 98-99 proc., a model tradycyjny - 88-90 proc. Ma to związek z tym, że proces spalania w urządzeniu kondensacyjnym jest dokładnie kontrolowany - do palnika dociera tylko niezbędna ilość gazu oraz powietrza. Natomiast do urządzenia tradycyjnego powietrza dopływa znacznie więcej niż potrzeba, powodując wychładzanie komory spalania.

Grzejników nie można stosować z pompą ciepła, bo spadnie sprawność systemu. Wydajność pompy ciepła w znacznym stopniu zależy od temperatury wody w instalacji. Im jest ona mniejsza, tym wyższa sprawność pompy. Ale, gdy zamontujemy ją zamiast kotła na olej bądź na paliwa stałe, to możemy pozostawić stare (dobrze działające) grzejniki. Muszą one jednak ogrzać dom, gdy będą zasilane wodą o temperaturze na przykład 50-55st. C. Zwykle jest to możliwe, gdy jednocześnie przeprowadzimy termomodernizację domu.

Kiedy wybrać grzejniki

Gdy w zamieszkałym domu modernizujemy instalację grzewczą, jesteśmy raczej skazani na montaż nowych grzejników. Ułożenie ogrzewania podłogowego teoretycznie jest możliwe, ale wiązałoby się z bardzo dużym zakresem prac, bałaganem i wysokimi kosztami. Grzejniki są również zalecanym rozwiązaniem, gdy znaczna powierzchnia podłogi będzie zastawiona meblami, przez co ogrzewanie podłogowe miałoby za niską moc. Zdarza się również, że wybieramy pokrycie, które wyklucza zastosowanie podłogówki, na przykład gruby lity parkiet (drewno jest świetnym izolatorem, więc nie przepuszcza ciepła).

Nowoczesne rozwiązania: ogrzewanie podłogowe

Wodne ogrzewanie podłogowego (najpopularniejszy rodzaj ogrzewania płaszczyznowego) to ułożone w pętle grzewcze rury, wykonane najczęściej z tworzywa sztucznego, przez które przepływa woda o temperaturze 30-40 st. C. W najprostszym i najtańszym rozwiązaniu rury rozwija się i przymocowuje za pomocą klipsów z tworzywa sztucznego do podkładu z izolacji termicznej. Następnie zalewa się je warstwą wylewki o grubości 6,5 cm. Po jej wyschnięciu na podłodze układa się warstwę wykończeniową. Natomiast końcówki rur ogrzewania podłącza się do rozdzielaczy (znajdują się w skrzynce na- bądź podtynkowej). Doprowadzona jest do nich woda ogrzana przez urządzenie grzewcze, a one rozprowadzają ją do poszczególnych pętli.

Największą zaletą tego systemu ogrzewania jest to, że możemy chodzić po ciepłej posadzce. Co więcej, odczuwamy komfort cieplny przy temperaturze niższej (o 2 st. C) w porównaniu z instalacją z grzejnikami. Dzięki temu możemy zaoszczędzić na kosztach ogrzewania. Podłogówkę poleca się do domów, w których mieszkają alergicy, ponieważ ruch powietrza w pomieszczeniach, gdzie została zamontowana, jest mniejszy. Wynika to ze sposobu oddawania przez nią ciepła. Przekazywane jest ono głównie przez promieniowanie (pochłaniają je chłodne powierzchnie w pomieszczeniu, takie jak ściany czy meble, które potem oddają je do powietrza). Jedynie nieduża część ciepła przekazywana jest przez konwekcję, czyli bezpośrednio do powietrza, które krąży w pomieszczeniu. Dzięki temu ruch powietrza jest mniejszy.

Uwaga! Zamiast układać rury na podłodze, możemy to zrobić na ścianach (montaż na suficie stosuje się bardzo rzadko). Pamiętajmy jednak o tym, że takiej ściany później nie będziemy mogli zastawić meblami.

Mity o ogrzewaniu podłogowym

Wodne ogrzewanie powoduje złe samopoczucie domowników, wywołując u nich obrzęk i ból nóg. To najczęściej spotykana negatywna opinia o ogrzewaniu podłogowym. Tak rzeczywiście może się zdarzyć, ale tylko wtedy, gdy temperatura powierzchni podłogi przekracza wartości dopuszczalne. W pokojach oraz kuchni (dla temperatury wewnętrznej w pomieszczeniu 20 st. C) nie powinna ona być wyższa niż 29 st. C (zalecana to 26 st. C), a w łazienkach i holach - 33 st. C. Wyższą wartość - na poziomie 35 st. C - dopuszcza się wzdłuż ścian zewnętrznych (w tzw. strefie brzegowej o szerokości jednego metra).

Aby nie dochodziło do przegrzewania podłogi, wszelkie poprawki w projekcie architektonicznym należy zgłosić fachowcowi - np. zmianę grubości ocieplenia ścian. Będzie on mógł wówczas uwzględnić je w projekcie instalacji ogrzewania podłogowego, co zapobiegnie złej pracy systemu.

Ogrzewanie podłogowe w sypialni powoduje trudności w zasypianiu i bóle głowy. Część inwestorów z powodu takich opinii obawia się zastosowania ogrzewania podłogowego w sypialniach. Dotychczasowe badania oraz praktyka nie potwierdzają tego typu sugestii. W ogromnej większości użytkownicy są zadowoleni z tego rozwiązania, wręcz polecają je innym. Ma to związek z tym, że w dobrze ocieplonym domu, przy ustawionej temperaturze powietrza w sypialni nocą na poziomie 18 st. C, temperatura podłogi będzie wynosiła zaledwie 23 st. C. Zatem około 40 cm nad podłogą (wysokość górnej płaszczyzny materaca w łóżku) temperatura powietrza nie będzie odczuwalna przez domowników jako niekomfortowa; co za tym idzie, nie ma powodów do przegrzewania w trakcie snu.

Kiedy wybrać podłogówkę

Wodne ogrzewanie podłogowe, w porównaniu do grzejników zawieszonych na ścianie, daje większą swobodę w aranżacji wnętrz. Duże znaczenie ma też to, że w pomieszczeniach z podłogówką ruch powietrza jest znacznie wolniejszy, co ogranicza unoszenie się drobinek kurzu. Inną ważną cechą braną pod uwagę przez właścicieli, zwłaszcza nowych, dobrze ocieplonych domów, jest możliwość uzyskania bardzo wysokiej sprawności instalacji grzewczej (przekłada się to na niskie opłaty za ogrzewanie). Muszą być przy tym spełnione dwa warunki - ułożenie podłogówki w całym domu (zarówno na parterze, jak i na piętrze) oraz zasilanie jej przez niskotemperaturowe źródło ciepła, czyli kocioł kondensacyjny lub pompę ciepła.

Oczywiście, nie ma przeszkód, aby instalacja podłogowa współpracowała z tradycyjnym kotłem gazowym czy nawet na paliwa stałe. Urządzenia te jednak nie powinny działać z niską temperaturą i bezpośrednio zasilać instalacji, ponieważ skończyłoby się to ich uszkodzeniem z powodu skraplania się wilgoci zawartej w spalinach i korozji wymiennika ciepła. W takiej sytuacji wymagane jest dodatkowe wyposażenie systemu na przykład w zbiornik buforowy oraz zestawy pompowe z zaworem mieszającym, które ogranicza wysokość temperatury wody wpływającej do rur ogrzewania podłogowego.

Instalacja mieszana: grzejniki i ogrzewanie podłogowe

Nie zawsze wodne ogrzewanie podłogowe jest w stanie samodzielnie ogrzać pomieszczenia. Tak dzieje się, kiedy okna zajmują dużą powierzchnię ścian, lub ściany i dach nie zostały ocieplone odpowiednią grubością izolacji termicznej. Wydajność podłogówki może też zostać znacznie zmniejszona, gdy na podłodze planujemy ułożenie grubej wykładziny dywanowej, parkietu czy desek - wszystkie te materiały (jak już wspomnieliśmy) źle przewodzą ciepło.

W takich sytuacjach wykonuje się system mieszany, na przykład ogrzewanie podłogowe na parterze oraz grzejniki na piętrze lub ogrzewanie podłogowe i dodatkowe konwektorowe grzejniki kanałowe pod oknami tarasowymi. Wadą takiego rozwiązania jest znacznie bardziej skomplikowana instalacja. Zależnie od rodzaju źródła ciepła, niezbędne może okazać się zastosowanie dodatkowych urządzeń - dwóch osobnych pomp obiegowych oraz zaworu mieszającego. Dzięki temu woda grzejna, która trafia do grzejników, może mieć wyższą temperaturę (np. 50 st. C), a do ogrzewania podłogowego - niższą (np. 30 st. C), bo została zmieszana z wodą powracającą z instalacji. Z kolei zaletą systemu mieszanego jest możliwość szybkiego podniesienia temperatury w pomieszczeniach, w których zamontowane są grzejniki.

Kiedy wybrać instalację mieszaną

Duży wpływ na wybór systemu ogrzewania w domu ma rodzaj zastosowanego urządzenia grzewczego. Jeśli będzie to pompa ciepła i zależy nam przede wszystkim na najniższych kosztach eksploatacji i rozsądnym ograniczeniu kosztów inwestycyjnych, wówczas warto zdecydować się na ogrzewanie podłogowe w całym domu. System grzewczy jest wówczas prosty i nie wymaga montażu kosztownych elementów, takich jak np. zbiornik buforowy. Oczywiście, możemy zdecydować się również na zastosowanie grzejników lub instalacji mieszanej, ale wówczas musimy liczyć się z zakupem większych i grzejników lub znacznie niższą sprawnością instalacji.

Jeśli źródłem ciepła będzie kocioł kondensacyjny, wtedy także poleca się wykonać prostą, jednolitą instalację podłogową lub wyposażoną w grzejniki. Nie musimy jednak dobierać grzejników o tak dużej powierzchni, jak w przypadku pompy ciepła. Nie ma jednak przeciwwskazań, aby zdecydować się na instalację mieszaną - dzięki temu skorzystamy z komfortu, jaki daje ogrzewanie podłogowe, np. w łazience, kuchni czy salonie.

Gdy w domu będzie pracował kocioł na paliwa stałe, możemy zastosować dowolny rodzaj ogrzewania. Pamiętajmy jednak o konieczności montażu dodatkowego osprzętu, jeśli wybierzemy instalację podłogową czy mieszaną.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład