Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Tynki gipsowe - na sucho czy na mokro

Piotr Rogalski, Polskie Stowarzyszenie Gipsu

Tynki gipsowe praktycznie zastąpiły tradycyjne, cementowo-wapienne. Są od nich gładsze, układa się je łatwiej i szybciej, a na dodatek... nie kosztują wiele więcej.

Tynki gipsowe to pojęcie bardzo szerokie, pod którym kryje się duża grupa produktów. Zalicza się do nich bowiem nie tylko zaprawy układane na mokro, ale też płyty gipsowo-kartonowe. Przed kilkunastoma laty stosowane głównie w budynkach użyteczności publicznej obecnie stały się powszechną metodą wykańczania wewnętrznych ścian domów i mieszkań. Są lepsze od tradycyjnych cementowo-wapiennych (gdyż wykonuje się je techniką jednowarstwową), łatwe do wygładzania i szybkoschnące, a w trakcie prac powstaje mała ilość odpadów.

Z czego są zrobione tynki

Układane na mokro. Główne składniki tynków gipsowych to przede wszystkim wysokiej jakości gips, kruszywo kalibrowane i wiele uszlachetniających dodatków (plastyfikatory, opóźniacze). Tynki dostarczane są do składów budowlanych lub na plac budowy jako przygotowane fabrycznie mieszanki tynkarskie w workach o różnej wadze, które wystarczy rozmieszać z wodą.

Tynki gipsowe do układania na mokro produkowane są w dwóch wersjach, jako:

- maszynowe, które układa się przy zastosowaniu specjalnych agregatów tynkarskich,

- ręczne, polecane do prac remontowych, kiedy powierzchnia do otynkowania jest niewielka (do ok. 50 m2).

Układane na sucho. Płyty gipsowo-kartonowe powstają przez obustronne obłożenie rdzenia gipsowego specjalnym wielowarstwowym kartonem, który ma przejmować naprężenia rozciągające, powstające przy zginaniu płyty. Na rynku występują różne rodzaje płyt gipsowo-kartonowych:

- zwykłe - typu A (dawna nazwa GKB), ogólnego przeznaczenia; mogą być stosowane w pomieszczeniach o wilgotności względnej powietrza stale mniejszej niż 70%;

- wodoodporne - typu H2 (dawna nazwa GKBI), otrzymywane w wyniku dodatkowej hydrofobizacji gipsu; mogą być stosowane w pomieszczeniach o wilgotności powietrza okresowo (do 10 godzin na dobę) zwiększonej do 85%, pod warunkiem że całą powierzchnię pokryje się materiałem odpornym na wilgoć (takim jak np. glazura przyklejona klejem wodoodpornym, ze spoinami wykończonymi materiałem wodoodpornym, okładzina ścienna z PVC, malowanie hydrofobowe) oraz że pomieszczenie będzie wentylowane;

- o podwyższonej odporności na działanie ognia - typu F (dawna nazwa GKF), z dodatkiem włókna szklanego. Takie płyty przeznaczone są do wykonywania osłon odpornych na działanie ognia na elementach nośnych budynku, w pomieszczeniach o wilgotności względnej powietrza stale mniejszej niż 70%. Stosuje się je do zabudowy poddaszy;

- wodoodporne oraz o podwyższonej odporności na działanie ognia - typu FH2 (dawna nazwa GKFI), przeznaczone do wykonywania osłon odpornych na działanie ognia na elementach nośnych budynku w pomieszczeniach o wilgotności powietrza okresowo zwiększonej. Stosuje się je m.in. do wykańczania łazienek na poddaszach.

Standardowe wymiary płyt g-k to 1,20×3 m; ich grubość wynosi zwykle od 9,5 do 15 mm.

Lepiej na mokro czy na sucho?

O wyborze technologii decydują zwykle dwa czynniki: warunki pogodowe oraz czas, jakim dysponuje inwestor.

Warunki pogodowe. Suche tynki gipsowe montowane na konstrukcji stalowej można układać bez względu na temperaturę, nawet w czasie silnych mrozów. Ograniczenia dotyczą tylko spoin, których nie można szpachlować w temperaturze poniżej 5°C. Zasada pracy w temperaturze powyżej 5°C obowiązuje również przy wszelkich pracach, w trakcie których wykorzystywane są masa szpachlowa, klej gipsowy oraz tynk gipsowy.

Czas prac. Tynkowanie agregatem to niezwykle wydajna metoda wykańczania ścian; na otynkowanie całego domu wystarczy zaledwie kilka dni. Gipsowy tynk maszynowy musi jednak dojrzeć i wyschnąć. W najlepszym razie (latem, kiedy pomieszczenia są intensywnie wietrzone) trwa to ok. 14 dni. Dla wielu inwestorów to zbyt długo i dlatego decydują się na zastosowanie płyt gipsowo-kartonowych. Wykańczanie ścian płytami nie jest trudne, i nie wymaga ani skomplikowanego sprzętu, ani specjalnie przeszkolonej ekipy.

Uwaga! Suche tynki są szczególnie zalecane w trakcie remontów starych budynków, kiedy nie chcemy skuwać starych tynków.

Tynkujemy na mokro...

Tynki gipsowe układane na mokro mogą być stosowane na ścianach i sufitach, we wszystkich pomieszczeniach, w których wilgotność względna nie będzie przekraczać 70%. Jeśli zostaną odpowiednio zabezpieczone (środkami hydrofobowymi lub glazurą), można je położyć także w pomieszczeniach o okresowo podwyższonej wilgotności. Tynkowanie należy zaplanować na czas po zakończeniu wszelkich prac instalacyjnych, gdy zamontowane są już ościeżnice drzwiowe i okna, a temperatura wewnątrz pomieszczeń nie spada poniżej 5°C.

Tynki gipsowe można układać na wszystkich rodzajach podłoży. Jeśli jednak jest to gładki beton, przed otynkowaniem - po wyczyszczeniu i odtłuszczeniu - należy go "uszorstnić" przez pomalowanie preparatem gruntującym, zalecanym przez producenta tynku; jest to szczególnie ważne przy tynkowaniu gładkich betonowych sufitów. Gruntowania wymagają także podłoża bardzo chłonne, takie jak beton komórkowy, oraz nierównomiernie chłonne - jak cegła.

Maszynowo. Tynkowanie maszynowe, przy użyciu agregatu, wymaga zaangażowania wykwalifikowanej ekipy, dysponującej firmowym sprzętem, a najlepiej posiadającej certyfikat uznanego producenta mokrych tynków gipsowych. Zaprawa do mechanicznego natrysku uzyskiwana jest poprzez połączenie fabrycznie przygotowanej suchej mieszanki z odpowiednią ilością wody w agregacie. Tynk kładziony jest najpierw na suficie (tam stosuje się tzw. lekki gips tynkarski), a później na ścianach, w kierunku od góry w dół. Praca nie jest zbyt skomplikowana, ale wymaga wiedzy, praktyki, zdyscyplinowania i dużej kultury technicznej. Sprawna brygada tynkarska złożona z trzech-czterech fachowców i wyposażona w agregat tynkarski jest w stanie ułożyć dziennie 100-140 m2 tynku (o średniej grubości do 20 mm). Tempo pracy jest więc około dwukrotnie większe, niż gdyby stosowana była technologia ręcznego nakładania i równania tynku gipsowego.

Ręcznie. Na rynku dostępne są również mieszanki gipsów tynkarskich przeznaczonych do tynkowania ręcznego, bez użycia skomplikowanych narzędzi. Ten sposób tynkowania stosuje się na niewielkich (do 50 m2) powierzchniach, w pomieszczeniach, gdzie nie można wstawić agregatu, albo tam, gdzie nie ma odpowiedniego zasilania elektrycznego. Ręcznie wykańcza się również ościeża po zakończeniu wymiany okien.

Zaprawa do tynkowania ręcznego mieszana jest w elastycznym pojemniku wiertarką z mieszadłem i następnie narzucana kielnią na podłoże. Wcześniej warto zamocować listwy prowadzące i podzielić powierzchnię na niewielkie pola technologiczne.

Kolejną czynnością jest zamocowanie na zaprawie gipsowej metalowych ochronnych listew narożnych. Dotyczy to naroży ścian i wszystkich krawędzi otworów drzwiowych i okiennych.

Uwaga! Tynkowanie na mokro należy przeprowadzać bez przerw w pracy, gdyż nie jest korzystne łączenie tynku świeżego z położonym wcześniej, już stwardniałym. Po nałożeniu tynku na całą powierzchnię należy ją wstępnie wyrównać, a po upływie 80-100 minut, kiedy tynk lekko zmatowieje - doprowadzić do wymaganej równości. Kiedy tynk dalej podeschnie, należy wyrównywać powierzchnie pacą stalową.

...i na sucho

Płyty gipsowo-kartonowe chętnie wykorzystywane są przy remontach całych budynków lub pojedynczych pomieszczeń. Można nimi zasłonić nieestetycznie wyglądające fragmenty ścian czy instalacje, można też - układając pod nimi wełnę mineralną - poprawić akustykę i ciepłochronność pomieszczeń. Zastąpienie tynku tradycyjnego płytami gipsowo-kartonowymi znacznie skraca też czas remontu.

Płyty można mocować do ściany na dwa sposoby - przyklejając je lub przykręcając do rusztu. Wybór metody zależy od stopnia wyrównania powierzchni podłoża oraz od wielkości pomieszczenia. Im większe pomieszczenie, tym bardziej ekonomiczne staje się okładanie ścian płytą g-k z użyciem systemowego kleju gipsowego. Warto również wziąć pod uwagę nierówności na ścianie, które mogą uniemożliwić montaż profili stalowych - wtedy również konieczne staje się zastosowanie metody "na klej".

Przyklejanie. To najczęstszy sposób mocowania płyt. Klej (wchodzący w skład systemu), nakłada się na płytę plackami, co 30-35 cm, oraz liniowo na krawędziach. Jeśli ściana jest bardzo równa, zamiast placków można nałożyć cienką warstwę kleju na całą płytę albo na ścianę; jeśli bardzo nierówna - najpierw trzeba ją wyrównać wstępnie za pomocą pasów płyt gipsowo-kartonowych (o szerokości 10 cm) przyklejonych do ścian. Dopiero do tych pasów przykleja się płyty.

Przykręcanie do rusztu. Drugi sposób to mocowanie płyt g-k do istniejących ścian za pomocą konstrukcji wykonanej z systemowych profili stalowych. Takie ściany wykonuje się podobnie jak ściany działowe. Do sufitu i posadzki na kołkach szybkiego montażu należy zamontować profile UD z taśmą akustyczną. Następnie montowane są w nich pionowo profile CD w rozstawie co 45 cm. To właśnie do nich przykręcane są płyty gipsowo-kartonowe.

Systemy sufitów podwieszanych to drugie po ścianach najbardziej popularne zastosowanie płyt gipsowo-kartonowych. Sufity podwieszane mogą pełnić funkcję estetycznego przekrycia elementów konstrukcyjnych stropu oraz przebiegających nad sufitem instalacji, ale również - po wykonaniu izolacji z wełny mineralnej - stanowić barierę ogniochronną lub izolować akustycznie i termicznie sąsiadujące ze sobą pomieszczenia.

Na sufity stosuje się zazwyczaj płyty zwykłe oraz ogniochronne, o grubości 12,5-15,0 mm. Okładzinę z płyt gipsowo-kartonowych mocuje się do konstrukcji nośnej wykonanej z systemowych profili stalowych. Konstrukcja może być jedno- lub dwuwarstwowa:

Jednowarstwowa. Jest wystarczająca, jeśli pomieszczenie jest długie i wąskie. Konstrukcję jednowarstwową stosuje się, jeśli sufit mocuje się bezpośrednio do stropu.

Dwuwarstwowa. Polecana do pomieszczeń o kształcie zbliżonym do kwadratu, ze względu na zapewnienie właściwej sztywności konstrukcji. Płyty g-k podwieszane są do dolnej warstwy konstrukcji nośnej.

Stalowa konstrukcja nośna składa się z profili przyściennych oraz wieszaków. Stalowe profile górnej warstwy są zakotwione w profilach przyściennych oraz podwieszone do stropu za pośrednictwem wieszaków. Profile dolnej warstwy są przymocowane do profili górnej warstwy za pomocą łączników.

Krawędzie dłuższe płyt mogą być usytuowane poprzecznie do elementów nośnych konstrukcji lub równolegle do nich. Ze względu na kierunek większej wytrzymałości na zginanie płyt korzystniejszy jest wariant pierwszy.

Uwaga! Sufit z płyt gipsowo-kartonowych jest stosunkowo lekki, jednak obciąża strop, do którego jest podwieszony. Obciążenie to musi być uwzględnione przy projektowaniu stropu.

Wykończenie powierzchni

Tynki układane na mokro. Po wyschnięciu mokrego tynku gipsowego uzyskujemy gładką powierzchnię, którą - po przeszpachlowaniu - można malować, pokrywać tapetą lub okładać glazurą. Suchy tynk gipsowy warto zagruntować, by obniżyć jego higroskopijność.

Płyty g-k. Po zamontowaniu płyt należy wypełnić spoiny między nimi oraz wykończyć wszystkie załamania powierzchni (naroża wklęsłe i wypukłe). Styki płyt szpachluje się w celu uzyskania jednolitej płaszczyzny ściany lub sufitu. Jeśli szczeliny są większe niż 1 mm, stosuje się dwie warstwy szpachlówki: wierzchnia warstwa stanowi jednocześnie podkład pod taśmę spoinową. Przy mniejszych szczelinach wystarczy jedna warstwa szpachlówki. Taśmę wciska się w szpachlówkę oraz szpachluje po wierzchu aż do uzyskania równej powierzchni. W sprzedaży dostępne są taśmy samoprzylepne, które nie wymagają stosowania warstwy podkładowej. Na końcu spoinę szlifuje się drobnoziarnistym papierem ściernym.

Również łby gwoździ i wkrętów oraz mniejsze uszkodzenia szpachluje się, a następnie szlifuje. W miejscach większych uszkodzeń stosuje się łaty z płyt gipsowo-kartonowych.

Płyty gipsowo-kartonowe można malować oraz pokrywać tapetami (te z włókna szklanego poprawią ich odporność na zginanie). Do malowania stosuje się farby klejowe, olejne, emulsyjne. Nie wolno stosować farb wapiennych. Płyty można też wykańczać płytkami ceramicznymi lub kamiennymi.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>

    Więcej o:

Skomentuj:

Tynki gipsowe - na sucho czy na mokro