Błąd inspektora nadzoru budowlanego

Za błędy urzędników odpowiedzialność majątkową ponoszą skarb państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Każdy z obywateli może domagać się odszkodowania za szkodę powstałą w wyniku wydania ostatecznej decyzji administracyjnej. Przy czym istnieją różne rodzaje urzędniczej odpowiedzialności, nie tylko ta stricte materialna. Jest to odpowiedzialność w zakresie prawa karnego i cywilnego, jak również regulowana przepisami kodeksu pracy odpowiedzialność porządkowa i dyscyplinarna (ta ostatnia dotyczy jedynie urzędników mianowanych).

Odpowiedzialność karna

Pracownik administracji może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej za przekroczenie swoich uprawnień (ewentualnie niedopełnienie obowiązków), gdy jego działanie jest na szkodę interesu publicznego lub prywatnego.

Przestępstwo to, określone artykułem 231 Kodeksu karnego, można popełnić umyślnie lub nieumyślnie. W sytuacji pierwszej, jest ono zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli urzędnik działał nieumyślnie, a szkoda była istotna, możliwa kara to grzywna, ograniczenie wolności i pozbawienie wolności do lat dwóch.

Jeśli zachowanie urzędnika wyczerpuje znamiona przestępstwa, należy sprawę zgłosić policji lub prokuraturze. Organy te podejmą stosowne postępowanie, gdyż jest to przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego.

Odpowiedzialność cywilna

Jej podstawą są przepisy prawa cywilnego. Na podstawie artykułu 417 Kodeksu cywilnego można dochodzić odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie urzędnika. Przesłankami powstania odpowiedzialności odszkodowawczej będą:

- wystąpienie szkody wskutek działania lub zaniechania urzędnika (brak wydania decyzji lub znaczna opieszałość w działaniu),

- niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie urzędnika.

Szkodą w rozumieniu prawa cywilnego będą straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Można zatem wystąpić na drogę sądową, wskazując rozmiar szkody i przedstawiając bezpodstawność działania urzędnika. Trzeba jednak pamiętać o konieczności udowodnienia wszystkich stawianych zarzutów.

Bezpośrednią odpowiedzialność finansową za powstałą szkodę przejmuje Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego, które będą stroną ewentualnych procesów sądowych.

Odpowiedzialność porządkowa lub dyscyplinarna

Każdy pracownik i urzędnik administracji publicznej, w tym samorządowej, zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Będzie to odpowiedzialność porządkowa lub dyscyplinarna (ta dotyczy tylko urzędników mianowanych).

Pracownik administracji publicznej może narazić się na taką odpowiedzialność, jeśli:

- nie załatwi sprawy w ustawowym terminie, tj. niezwłocznie lub, gdy sprawa wymaga postępowania wyjaśniającego - w ciągu miesiąca, a jeśli jest szczególnie skomplikowana - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania (w postępowaniu odwoławczym w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania),

- nie zawiadomi strony o nie załatwieniu sprawy i tego przyczynach oraz nie wskaże nowego terminu jej rozpatrzenia,

- nie rozwiąże sprawy w nowo wyznaczonym terminie.

Przepisy przewidują pięć rodzajów kar dyscyplinarnych dla pracowników mianowanych: są to nagana, nagana z ostrzeżeniem, nagana z pozbawieniem możliwości awansowania przez okres do dwóch lat do wyższej grupy wynagrodzenia lub na wyższe stanowisko, przeniesienie na niższe stanowisko, i w końcu wydalenie z pracy w urzędzie.

Urzędnicy państwowi zatrudnieni na podstawie umowy o pracę odpowiadają w trybie odpowiedzialności porządkowej, określonej w Kodeksie pracy. Grozi im upomnienie, nagana lub kara pieniężna.

Kodeks pracy wskazuje przy tym maksymalny wymiar tej kary - zakres obowiązku odszkodowawczego pracowników państwowych za wyrządzoną szkodę wynosi najwyżej równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Rozwiązania na przyszłość

Ostatniego dnia stycznia Prezydent podpisał ustawę z dnia 20 stycznia 2011 roku o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa. Ustawa zacznie obowiązywać w terminie 3 miesięcy od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

W myśl tej ustawy, jeżeli na skutek działania urzędnika Skarb Państwa będzie zmuszony wypłacić stronie poszkodowanej odszkodowanie, kierownik danego organu będzie zobowiązany do rozpoczęcia postępowania, którego celem będzie zwrot wyłożonych przez Skarb Państwa kwot.

Aby taka odpowiedzialność mogła zaistnieć, muszą być spełnione trzy warunki:

- decyzja w toku rozstrzygania sprawy została wydana z rażącym naruszeniem prawa,

- naruszenie prawa przez funkcjonariusza było działaniem (lub zaniechaniem) zawinionym,

- wypłata odszkodowania ma podstawę w prawomocnym wyroku sądu lub ugodzie zawartej pomiędzy organem a stroną.

Procedura przewiduje, że po wypłacie odszkodowania (w terminie 14 dni) kierownik jednostki wypłacającej (na przykład Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego), jest zobowiązany złożyć wniosek do prokuratury o wszczęcie postępowania wyjaśniającego. Prokurator w jego toku będzie musiał przede wszystkim ustalić, który funkcjonariusz jest bezpośrednio odpowiedzialny za wydanie decyzji z rażącym naruszeniem prawa oraz określić wysokość szkody urzędu.

Jeśli w wyniku postępowania prokurator stwierdzi, że zachodzą podstawy do wytoczenia powództwa, najpierw wzywa funkcjonariusza do dobrowolnego spełnienia świadczenia, z podaniem terminu.

Po bezskutecznym upływie wskazanego terminu, prokurator wytacza powództwo, a postępowanie toczy się zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego.

Funkcjonariusz będzie mógł ponosić odpowiedzialność do wysokości dwunastokrotności miesięcznego wynagrodzenia na swoim stanowisku.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. nr 86 poz. 953 z 2001 r. ze zmianami).

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16 poz. 93 z 1964 r. ze zmianami).

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

>