Miłorząb - drzewo z długą historią
Miłorząb to wspaniałe drzewo. Może być prawdziwym rarytasem w ogrodach, których właściciele cenią sobie rośliny tajemnicze, rzadkie i niezwykłe. Przy okazji można o nim snuć niesamowite opowieści...
Dawno, dawno temu, kiedy na planecie Ziemi żyły jeszcze dinozaury, lasy porastały między innymi drzewiaste paprocie i wiele gatunków ogromnych drzew o liściach w kształcie rozpostartych wachlarzyków o widlastym unerwieniu. To właśnie były miłorzęby. Należały one do bardzo prymitywnych roślin ery mezozoicznej, które charakteryzowała między innymi rozdzielnopłciowość. Okazy męskie wytwarzały więc plemniki zaopatrzone w wici, które były przez wiatr przenoszone na zalążki produkowane przez okazy żeńskie.
Kiedy nadeszła epoka lodowcowa, miłorzęby znikły z powierzchni naszej planety. Ich charakterystyczne liście do dnia dzisiejszego odnajdywane są często w skamieniałościach sprzed milionów lat.
Drugie życie drzewa
Drzewa te zapewne można by uznać za zamknięty rozdział w historii ziemskiej flory, gdyby nie badacze okresu oświecenia. Na niewielkiej powierzchni w górach południowo-wschodnich Chin dociekliwi XVIII-wieczni uczeni odkryli tajemniczą grupę dziko rosnących drzew o liściach podobnych do rybiego ogona, kaczej stopy lub... otwartego wachlarza.
Opisali je dokładnie, zrobili rysunki, a nasiona przywieźli do Europy. Potem mieli z nimi jednak nie lada problem. No bo do jakiej grupy je zaliczyć ze względu na te nietypowe liście z niewielkim wcięciem pośrodku - iglaków czy liściastych?
Zdaje się, że pytanie to do dziś zresztą pozostaje bez odpowiedzi, ale częściej jednak umieszcza się miłorzęby w katalogach i spisach iglaków niż drzew liściastych.
Praktyczne wskazówki
Niesamowita jest historia miłorzębów. Przetrwały miliony lat pomimo tak wielkich zmian klimatycznych, ruchów kontynentów i innych jeszcze nieznanych czynników, które na przykład bezpowrotnie zmiotły z powierzchni Ziemi dinozaury. Automatycznie nasuwa się wniosek, że takie rośliny muszą mieć niezwykłe wręcz mechanizmy przystosowywania się do niesprzyjających warunków środowiskowych. I to jest prawda! Miłorzęby są wyjątkowo odporne na szkodniki, choroby, mrozy, zanieczyszczenie środowiska i zasolenie gleby. Na przykład w Nowym Jorku są często sadzone przy ruchliwych ulicach, gdzie czują się bardzo dobrze.
Chociaż miłorząb świetnie sprawdza się jako drzewo przyuliczne w wielkich miastach, warto go także posadzić w ogrodzie. Będzie na pewno bardzo efektowną ozdobą i na dodatek mało kłopotliwą w obsłudze. Szczególnie piękny jest jesienią, gdy jego liście przebarwiają się na złocistożółty kolor.
Drzewka można sadzić nawet w bardzo przeciętnej glebie, najlepiej w miejscach słonecznych. Młode okazy, szczególnie w pierwszych latach po posadzeniu, zaleca się zabezpieczać na zimę lekko okręcając pień agrowłókniną.
Miłorzęby rosną dość wolno (najwyżej kilkanaście centymetrów rocznie), lepiej więc wybrać do posadzenia w ogrodzie egzemplarz jak najbardziej podrośnięty. Są za to drzewami długowiecznymi; najstarsze okazy na świecie (te z Chin) mają podobno po kilka tysięcy lat!
Warto też dobrze zastanowić się nad miejscem dla miłorzębu, ponieważ te drzewa bardzo nie lubią przesadzania i często się zdarza, że przesadzone z miejsca na miejsce nie przyjmują się.
Docelowo miłorząb jest ogromnym drzewem o wysokości kilkudziesięciu metrów, ale bez obaw - takich jego rozmiarów doczekają się może nasze praprawnuki. Ogrodnicy przyjmują, że 30-letnie egzemplarze miłorzębów dorastają najwyżej do 8-10 metrów wysokości. Poza tym jest wiele odmian tego gatunku, które osiągają mniejsze docelowe rozmiary i mogą być sadzone nawet w bardzo małych ogródkach lub choćby w donicach.
Pośród licznych zalet miłorzębów można też jeszcze wymienić dużą tolerancję na przycinanie. Można je ciąć bez ograniczeń, a najlepiej robić to wiosną.
Na koniec kropla dziegciu do tej opowieści o wspaniałych miłorzębach. Należy się wystrzegać jak ognia sadzenia w ogrodach okazów żeńskich tej rośliny, ponieważ dojrzewające nasiona okropnie cuchną. Na szczęście większość odmian hodowlanych miłorzębu występuje jedynie w postaci męskiej, na przykład "Saratoga" czy "Autumn Gold". Te można kupować w ciemno!
Ciekawe odmiany miłorzębu
Jest wiele miniaturowych odmian miłorzębu, szczepionych na pniu, które mają bardzo interesujące kształty koron.
- Pendula - ma koronę płaczącą, parasolowatą.
- Horizontalis - szeroko, prawie poziomo rozkłada gałęzie.
- Mariken - ma bardzo gęstą, kulistą koronę.
- Variegata - ma horyzontalnie rozpostarte gałęzie i liście w zielono- kremowe paski.
Samo zdrowie
Miłorząb jest rośliną o właściwościach leczniczych, znaną przede wszystkim w medycynie Dalekiego Wschodu. W Chinach istnieją ogromne plantacje miłorzębów. Produkuje się z nich medykamenty na poprawienie pamięci, złagodzenie demencji starczej, a nawet na impotencję. Natomiast z nasion miłorzębu wytwarza się kremy regenerujące skórę.
Kiedy nadeszła epoka lodowcowa, miłorzęby znikły z powierzchni naszej planety. Ich charakterystyczne liście do dnia dzisiejszego odnajdywane są często w skamieniałościach sprzed milionów lat.
Drugie życie drzewa
Drzewa te zapewne można by uznać za zamknięty rozdział w historii ziemskiej flory, gdyby nie badacze okresu oświecenia. Na niewielkiej powierzchni w górach południowo-wschodnich Chin dociekliwi XVIII-wieczni uczeni odkryli tajemniczą grupę dziko rosnących drzew o liściach podobnych do rybiego ogona, kaczej stopy lub... otwartego wachlarza.
Opisali je dokładnie, zrobili rysunki, a nasiona przywieźli do Europy. Potem mieli z nimi jednak nie lada problem. No bo do jakiej grupy je zaliczyć ze względu na te nietypowe liście z niewielkim wcięciem pośrodku - iglaków czy liściastych?
Zdaje się, że pytanie to do dziś zresztą pozostaje bez odpowiedzi, ale częściej jednak umieszcza się miłorzęby w katalogach i spisach iglaków niż drzew liściastych.
Praktyczne wskazówki
Niesamowita jest historia miłorzębów. Przetrwały miliony lat pomimo tak wielkich zmian klimatycznych, ruchów kontynentów i innych jeszcze nieznanych czynników, które na przykład bezpowrotnie zmiotły z powierzchni Ziemi dinozaury. Automatycznie nasuwa się wniosek, że takie rośliny muszą mieć niezwykłe wręcz mechanizmy przystosowywania się do niesprzyjających warunków środowiskowych. I to jest prawda! Miłorzęby są wyjątkowo odporne na szkodniki, choroby, mrozy, zanieczyszczenie środowiska i zasolenie gleby. Na przykład w Nowym Jorku są często sadzone przy ruchliwych ulicach, gdzie czują się bardzo dobrze.
Chociaż miłorząb świetnie sprawdza się jako drzewo przyuliczne w wielkich miastach, warto go także posadzić w ogrodzie. Będzie na pewno bardzo efektowną ozdobą i na dodatek mało kłopotliwą w obsłudze. Szczególnie piękny jest jesienią, gdy jego liście przebarwiają się na złocistożółty kolor.
Drzewka można sadzić nawet w bardzo przeciętnej glebie, najlepiej w miejscach słonecznych. Młode okazy, szczególnie w pierwszych latach po posadzeniu, zaleca się zabezpieczać na zimę lekko okręcając pień agrowłókniną.
Miłorzęby rosną dość wolno (najwyżej kilkanaście centymetrów rocznie), lepiej więc wybrać do posadzenia w ogrodzie egzemplarz jak najbardziej podrośnięty. Są za to drzewami długowiecznymi; najstarsze okazy na świecie (te z Chin) mają podobno po kilka tysięcy lat!
Warto też dobrze zastanowić się nad miejscem dla miłorzębu, ponieważ te drzewa bardzo nie lubią przesadzania i często się zdarza, że przesadzone z miejsca na miejsce nie przyjmują się.
Docelowo miłorząb jest ogromnym drzewem o wysokości kilkudziesięciu metrów, ale bez obaw - takich jego rozmiarów doczekają się może nasze praprawnuki. Ogrodnicy przyjmują, że 30-letnie egzemplarze miłorzębów dorastają najwyżej do 8-10 metrów wysokości. Poza tym jest wiele odmian tego gatunku, które osiągają mniejsze docelowe rozmiary i mogą być sadzone nawet w bardzo małych ogródkach lub choćby w donicach.
Pośród licznych zalet miłorzębów można też jeszcze wymienić dużą tolerancję na przycinanie. Można je ciąć bez ograniczeń, a najlepiej robić to wiosną.
Na koniec kropla dziegciu do tej opowieści o wspaniałych miłorzębach. Należy się wystrzegać jak ognia sadzenia w ogrodach okazów żeńskich tej rośliny, ponieważ dojrzewające nasiona okropnie cuchną. Na szczęście większość odmian hodowlanych miłorzębu występuje jedynie w postaci męskiej, na przykład "Saratoga" czy "Autumn Gold". Te można kupować w ciemno!
Ciekawe odmiany miłorzębu
Jest wiele miniaturowych odmian miłorzębu, szczepionych na pniu, które mają bardzo interesujące kształty koron.
- Pendula - ma koronę płaczącą, parasolowatą.
- Horizontalis - szeroko, prawie poziomo rozkłada gałęzie.
- Mariken - ma bardzo gęstą, kulistą koronę.
- Variegata - ma horyzontalnie rozpostarte gałęzie i liście w zielono- kremowe paski.
Samo zdrowie
Miłorząb jest rośliną o właściwościach leczniczych, znaną przede wszystkim w medycynie Dalekiego Wschodu. W Chinach istnieją ogromne plantacje miłorzębów. Produkuje się z nich medykamenty na poprawienie pamięci, złagodzenie demencji starczej, a nawet na impotencję. Natomiast z nasion miłorzębu wytwarza się kremy regenerujące skórę.
Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład
>- Więcej o:
