Okna: co warto wiedzieć o drewnianych ramach

Solidne profile

Profil (zwany też ramą), szyby i okucia z uszczelkami - to trzy najistotniejsze elementy wpływające na jakość okna, jego izolacyjność cieplną i akustyczną oraz na trwałość. Mówiąc o oknach drewnianych, mówimy o profilach.

Wykonuje się je z drewna klejonego warstwowo, co zapobiega paczeniu ramy pod wpływem zmian temperatury i wilgotności. Przeważnie stosuje się drewno sosnowe, ale nie tylko - także dąb, meranti, mahoń. Aby okno drewniane było wytrzymałe i "ciepłe", istotna jest grubość profilu (w najlepszych oknach dochodzi do 10 cm). Coraz częściej jest on klejony z różnych gatunków, by poprawić jakość okna: warstwa twardego drewna gwarantuje wytrzymałość i trwałość, warstwa miększego zapewnia większą izolacyjność termiczną. Dostępne są też ramy z pustymi komorami wypełnionymi powietrzem lub pianką poliuretanową, co dodatkowo poprawia parametry izolacyjne okna.

Profile dobrze zabezpieczone

Drewniane profile są nasączane impregnatami, które chronią przed działaniem warunków atmosferycznych, a przy tym mają właściwości grzybo- i owadobójcze. Zewnętrzną powierzchnię ram wykańcza się na kilka sposobów. Jeżeli chcemy mieć okna białe lub w innym kolorze, wybierajmy te malowane farbą kryjącą (do ich wyrobu producenci używają drewna z wadami estetycznymi, a więc nieco tańszego). Decydując się na okna w naturalnych kolorach, z widocznym rysunkiem słojów, możemy wybrać profile pokryte lakierem bezbarwnym (oddaje wiernie naturalny kolor) lub lakierem transparentnym, zwanym też lazurem (zachowuje rysunek słojów, ale zmienia zabarwienie - na przykład sosna może wyglądać jak palisander). Wszystkie powłoki malarskie wymagają odnawiania co kilka lat. Dla tych, którzy zamierzają tego uniknąć, propozycją są okna drewniane z aluminiową okładziną od zewnątrz.

Okucia i uszczelki

Okucia obwiedniowe (na obwodzie okna) umożliwiają łatwe i płynne otwieranie, uchylanie oraz zamykanie okna (pozycję skrzydła wybieramy, ustawiając klamkę w odpowiednim położeniu). Zazwyczaj okucia mają też funkcje dodatkowe, jak ochrona przed włamaniem bądź zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom. Producenci proponują także okucia specjalne, które np. automatycznie zamkną okno podczas deszczu lub otworzą je o określonej godzinie. Steruje się nimi za pomocą pilota, domowej sieci komputerowej albo internetu. Za te nowoczesne funkcje trzeba dodatkowo zapłacić; niektóre firmy oferują zakup okna z okuciami standardowymi oraz możliwość dodawania niektórych elementów w trakcie eksploatacji. Za szczelność okna odpowiadają zarówno okucia, jak i uszczelki. W "najcieplejszych" modelach montuje się aż trzy uszczelki, co zapobiega przenikaniu zimnego powietrza, nawet przy bardzo silnym wietrze. Standardowo są oferowane w czterech kolorach: czarnym, szarym, beżowym i brązowym, a na zamówienie - o barwie ściśle dopasowanej do kolorystyki profilu okiennego (np. złoty dąb).

Szyby - ciepło i ochrona

Nowoczesne okna mają szyby zespolone z dwóch lub więcej tafli szkła, między którymi jest zamknięta hermetycznie przestrzeń. Dzięki temu okna dobrze izolują termicznie i akustycznie. Jeśli mieszkamy w miejscu o dużym zanieczyszczeniu powietrza, warto zastanowić się nad kupieniem okien z szybami samoczyszczącymi. Dzięki specjalnej powłoce zanieczyszczenia rozkładają się pod wpływem promieni słonecznych, a podczas deszczu są spłukiwane. Co ważne, na szybach nie pozostają zacieki.

Duże okna tarasowe powinny mieć - szczególnie gdy w domu są dzieci - szyby z wytrzymałego, tzw. bezpiecznego szkła. Do wyboru mamy szkło hartowane (po rozbiciu rozpada się na drobne, nieostre kawałki) i laminowane (stłuczone pozostaje w ramie, bo fragmenty są przytrzymywane przez folię znajdującą się między warstwami szkła). Laminowane dodatkowo ma zwiększoną odporność na włamanie.

Konserwacja

Okna drewniane trzeba co 5-10 lat odnawiać, czyli - w zależności od sposobu wykończenia - malować lub lakierować. To wada, ale zarazem zaleta, bo w razie potrzeby uszkodzone lub porysowane ramy można naprawić. I to jest przewaga profili drewnianych nad tymi z PCW, których naprawić się nie da. Regularna pielęgnacja, dwa razy do roku, pozwoli wydłużyć czas między zabiegami renowacyjnymi.

RAMY. Producenci okien oferują zestawy preparatów konserwujących - środek czyszczący i mleczko pielęgnacyjne. Środek czyszczący usuwa zabrudzenia, a mleczko wypełnia mikropęknięcia i rysy w powłoce lakieru oraz uszczelnia ją tak, że woda spływa, nie wnikając w strukturę drewna.

USZCZELKI. Myjąc ramy, należy też zadbać o nie. Po dokładnym oczyszczeniu i wysuszeniu powinno się je posmarować np. olejem silikonowym, aby nie traciły elastyczności.

Okucia. Ruchome elementy okuć natłuszcza się kilkoma kroplami oliwy maszynowej. Niektóre firmy oferują okucia samosmarujące; naszym zadaniem jest tylko uzupełnianie środka smarującego w zbiorniczkach przy okuciach.

Ważne oznaczenia

Typ okuć decyduje o sposobie otwierania okna. Informują o tym oznaczenia zamieszczane zwykle w folderach producentów: U - okno uchylne, R - rozwierane, UR - uchylno-rozwierane, FIX - nieotwierane, nazywane też stałym, montowane na przykład obok drzwi balkonowych. Popularne są również okna przesuwane (jedno skrzydło przesuwa się wzdłuż drugiego), polecane głównie jako drzwi tarasowe oraz w kuchni, pozwalają bowiem otworzyć okno bez konieczności zdejmowania rzeczy z parapetu.

Ile kosztuje okno?

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, bowiem o ostatecznej cenie decyduje wiele elementów - przede wszystkim wielkość okna, liczba skrzydeł, sposób ich otwierania, jakość okuć, liczba i grubość szyb. W przypadku okien drewnianych cena w dużej mierze zależy również od jakości drewna i jego klejenia. Na przykład typowe okno o symbolu 034, o wymiarach 150 x 150 cm, dwuskrzydłowe (jedna część otwierana, druga otwierana i uchylna), wykonane z klejonego drewna sosnowego kosztuje ok. 1500 zł (firmy Sokółka). Zdarzają się oferty bardzo atrakcyjne cenowo, mało znanych firm, należy jednak liczyć się z tym, że tani materiał może szybko stracić stabilność. Koniecznie też sprawdźmy, co obejmuje cena, bo zdarza się, że nie są w nią wliczone np. klamki lub okucia antywłamaniowe. Porównując ceny, bierzmy więc pod uwagę identyczne okna: z takimi samymi profilami, zestawem okuć i szyb. Koszt podwyższają również szprosy. To element czysto dekoracyjny; mogą być zamontowane między szybami albo naklejone na szybę od strony mieszkania (te są tańsze, ale utrudniają mycie okna).