Jak wybierać kleje do płytek ceramicznych

Klej powinien być dostosowany do własności podłoża i rodzaju kładzionych płytek. Nie warto oszczędzać na jakości użytego kleju, gdyż późniejsze naprawy mogą kosztować znacznie więcej, niż zyskamy, kupując tani, ale nieodpowiedni materiał.

Tajemniczy skład

Na podstawie informacji zawartych w ulotkach, katalogach, umieszczonych na opakowaniach trudno uchwycić różnice między podobnymi wyrobami rożnych producentów. Receptury klejów do płytek stanowią tajemnicę firm, a skąpe dane o parametrach technicznych (wytrzymałości, spływności, przyczepności, odkształceniach) uniemożliwiają obiektywne ich porównanie. W praktyce najlepiej sprawdzają się dwa sposoby oceny przydatności kleju do konkretnych zastosowań: opinia doświadczonego glazurnika oraz cena produktu.

Profesjonalni wykonawcy z reguły szukają dobrych i wygodnych w pracy materiałów, a duża liczba robót wykonywanych w różnych warunkach pozwala na zweryfikowanie przydatności klejów. Natomiast wyższa cena - zwłaszcza klejów o specjalnych właściwościach - jest najczęściej również odzwierciedleniem dobrej ich jakości. Nie trzeba natomiast korzystać z tych najdroższych materiałów przy typowych warunkach użytkowania w domach mieszkalnych. Superszybkie twardnienie czy podwyższona odporność na środki chemiczne ma znaczenie w obiektach przemysłowych, handlowych czy reprezentacyjnych, a ceny takich klejów są znacznie wyższe niż "powszechnego użytku".

Większość klejów do płytek produkowana jest na bazie wysokojakościowych cementów, wypełniaczy mineralnych oraz dodatków modyfikujących, których rodzaj i ilość decyduje o własnościach kleju. Dostępne są też gotowe do użycia kleje w postaci wodnych dyspersji związków polimerowych wykorzystywane głównie do drobnych robót i na nietypowe podłoża, np. niektóre tworzywa sztuczne.

Na różne podłoża...

Dobór właściwego kleju zależy przede wszystkim od rodzaju podłoża, na jakim zamierzamy ułożyć płytki. Na typowe powierzchnie ścian pokrytych tynkiem cementowym lub cementowo-wapiennym, podłogi betonowe wystarczą zwykłe zaprawy klejowe, których cena nie przekracza zwykle 20 zł za worek 25-kilogramowy.

Jeśli jednak podłoże nie jest zbyt stabilne (np. z płyt gipsowo-kartonowych, podłogi drewniane) lub narażone na duże zmiany temperatury (np. przy ogrzewaniu podłogowym) konieczne są zaprawy elastyczne w cenie ok. 40 zł za opakowanie 25-kilogramowe. Zapraw elastycznych używa się też do układania płytek na starych okładzinach ceramicznych, mocno przylegających powłokach malarskich. Na powierzchniach pokrytych farbą olejną (np. lamperie) należy wykonać rysy sięgające podłoża i pokrywające ok. 60 proc. powierzchni, gdyż tylko wtedy mamy gwarancję, że płytki nie odpadną od ściany razem ze starą farbą.

W sklepach są też kleje o własnościach pośrednich między zwykłymi a elastycznymi (nazywane klejami uelastycznionymi) i o odpowiednio niższej cenie w stosunku do tych ostatnich, ale ich przydatność jest dość problematyczna. Na tzw. trudne podłoża zawsze lepiej zastosować droższy klej elastyczny, a do typowych zastosowań w zupełności wystarczy zwykła zaprawa klejowa. W razie potrzeby można również samemu "uelastycznić" zaprawę, dodając specjalną płynną emulsję plastyfikującą.

...i do różnych płytek

Większość rodzajów płytek ceramicznych na ścianach i podłogach może być układana na opisanych powyżej zaprawach klejowych. Jednak przy układaniu niektórych rodzajów okładzin wykorzystuje się specjalne kleje dostosowane do własności materiału.

Płytki, których powierzchnia przekracza 0,1 m kw., należy układać na klejach do płytek wielkoformatowych, gwarantujących ich przyklejenie na całej powierzchni dzięki ciekło-plastycznej konsystencji i odporności na spływanie.

Płytki gresowe o niskiej nasiąkliwości wymagają do mocowania specjalnych zapraw klejowych o podwyższonej wytrzymałości i krótkim czasie twardnienia. Użycie zwykłej zaprawy do układania płytek marmurowych może spowodować pojawienie się na ich powierzchni smug spowodowanych wnikaniem spoiwa w porowatą strukturę kamienia. Dlatego przy takich okładzinach należy stosować specjalne zaprawy produkowane na bazie białego cementu zapobiegające powstawaniu przebarwień.

Ważne mieszanie

Większość klejów sprzedawanych jest w postaci suchej i wymaga wymieszania z wodą w zalecanej proporcji. Przy braku wprawy warto dokładnie stosować się do zaleceń producenta, gdyż dozowanie "na oko" nie gwarantuje uzyskania pożądanej konsystencji zaprawy. Ponieważ najczęściej nie mieszamy z wodą całego worka kleju (na opakowaniu podaje się z reguły ilość wody potrzebnej do wymieszania całego opakowania), trzeba odważyć np. 3-5 kg suchej zaprawy i proporcjonalnie do tej masy dobrać ilość wody.

Pamiętajmy, aby zawsze wsypywać klej do wody, a nie odwrotnie. Zapobiega to zbrylaniu się masy i znacznie ułatwia mieszanie.

Do mieszania najczęściej używamy wiertarki wyposażonej w mieszadło, ale nie możemy pracować na zbyt dużych obrotach (zalecane są wiertarki wolnoobrotowe o 500-700 obr./min), gdyż wystąpi silne napowietrzenie kleju i spadek jego wytrzymałości. Mieszanie wykonujemy zawsze dwuetapowo - po uzyskaniu jednorodnej masy trzeba odczekać kilka minut, aby zaprawa "dojrzała" i powtórnie ją krótko wymieszać. Jednorazowo przygotowujemy tylko tyle kleju, ile będziemy w stanie zużyć w ciągu 20-30 minut. Nie wolno dodawać wody do już gęstniejącej masy, a naczynia przed przygotowaniem nowej porcji trzeba koniecznie dokładnie oczyścić.

Jak nakładać

Przygotowaną zaprawę klejową nakłada się na ścianę lub podłogę za pomocą gładkiej pacy w miarę równomierną warstwą. Następnie powierzchnię przeczesuje się packą zębatą w celu utworzenia charakterystycznych bruzd ułatwiających precyzyjne przyklejenie płytki. Rozmiar zębów pacy dobieramy w zależności od wielkości płytek i wysokości występów na jej spodniej stronie. Do typowej glazury korzystamy z pacy o zębach 4-5-milimetrowych, natomiast klej pod duże płytki podłogowe, gresy nakładamy pacą z zębami 8-10-mm.

W miejscach gdzie występuje duże obciążenie powierzchni i wymagana jest szczelność (np. podłogi w garażach, tarasy), klej nakłada się nie tylko na podłoże, ale również na płytki. Po dociśnięciu cała powierzchnia pokrywa się klejem i nie ma wolnych przestrzeni, w których mogłaby gromadzić się woda. Często popełnianym błędem jest przyklejanie płytek na zbyt grubej warstwie kleju, gdy w ten sposób chcemy zlikwidować nierówności podłoża. Ten sposób nie tylko powoduje zwiększone zużycie kleju, utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia równe ułożenie płytek, ale również może przyczynić się do ich pękania - skurcz grubej warstwy kleju powoduje często zniszczenie cienkich płytek glazury.

UWAGA!

Ułożenie płytek ceramicznych nie zapewnia wodoszczelności pokrycia i w miejscach narażonych na zaciekanie wody konieczne są podpłytkowe izolacje wodoszczelne.

Na ścianach wokół kabin natryskowych, wanien powinniśmy przed ułożeniem glazury, nanieść powłoki izolujące. Do tego celu wykorzystuje się tzw. płynne folie nakładane kilkakrotnie pędzlem na surowe podłoże lub dwuskładnikowe zaprawy uszczelniające nanoszone warstwą o grubości ok. 2 mm. Oba preparaty po wyschnięciu (2-6 godz.) umożliwiają układanie płytek na dowolnym rodzaju kleju.