Design i koronki

Od jakiegoś już czasu możemy zaobserwować pojawianie się koronek w projektowaniu itworzeniu przedmiotów codziennego użytku. Są koronkowe meble, ceramika, lampy. Koronka chętnie przekracza cienką granicę dzielącą design, wzornictwo użytkowe i sztukę. Zobaczyć zatem możemy koronkowe łopaty albo koronkowy płot. Koronką chętnie oplata się drzewa i kamienie. A nawet fortepiany. Może się to podobać albo i nie. Niejednokrotnie zaskakuje i już to samo w sobie jest warte uwagi. Czym jest koronka? To splot bawełnianych nici. Brzmi prosto i banalnie, ale każdy kto choć trochę interesuje się koronczarstwem wie, jak skomplikowane wzory można stworzyć. I nie jest to bynajmniej sprawa łatwa. Koronki dzieli się na kilka typów w zależności od sposobu ich wytwarzania i narzędzi do tego używanych. Są koronki szydełkowe, klockowe, igłowe, siatkowe, teneryfowe i frywolitki. Kiedyś koronki robiło się ręcznie, dziś w dużej mierze wytwarzają je maszyny. Nie mniej, jak się okazuje, nawet dziś koronki potrafią budzić niemałe emocje - wystarczy przypomnieć awanturę wokół koniakowskich koronkowych string.

Koronki w meblarstwie aż takich emocji nie budzą, ale są projektanci, którzy potrafią zaskoczyć. Tak było z Marcelem Wandersem i jego serią koronkowych mebli. Stolik (Crochet Table), siedzisko (Crochet Chair) i lampa (Crochet Lamp) wzbudziły powszechny zachwyt, a duński projektant zyskał sławę i fortunę (zresztą nie tylko dzięki koronkom, bo szalenie oryginalnych pomysłów ma mnóstwo). Także inni projektanci chętnie sięgali po ażurowe wzory. Phillippe Starck wyciął z metalu krzesło Miss Lacy. Fotel Louise Campbell - Veryround Armchair - wydaje się być konstrukcją tak delikatną i kruchą, że aż obawiamy się na niego usiąść. Ale już inny jej projekt - czarny Fotel Księcia (Prince Chair) - ma już solidniejszy wygląd. Koronkowe motywy wprowadzają do wnętrza delikatność, lekkość, romantyzm, kobiecość. Ale - co ciekawe - koronki jako tworzywo fascynują i intrygują mężczyzn. Taki Tord Boontje na przykład. Przyjrzyjmy się uważnie jego lampom, panelom dekoracyjnym, stołom, fotelom czy choćby biżuterii. Ten motyw zainspirował także włoskiego projektanta Angelo Tomaiuolo do stworzenia pięknego stolika kawowego Wave Table oraz krzesła Swing. Zmysłowy Lily Lace Chair ma kształt kalii i w połączeniu z koronką jest meblem niezwykle seksownym i eleganckim. To projekt Drora Benshetrita.

Ale projektantki nie są gorsze. Kobiety kochają przecież koronki od zawsze. Twórczo wykorzystała je Paola Navone w kolekcji Gray - koronkowy wzór w połączeniu z lustrem nadają frontom mebli lekkości. Również patrząc na prace Patricii Urquioli nie sposób nie zauważyć koronkowych proweniencji, i to zarówno w przypadku porcelany zaprojektowanej dla Rosenthala, jak i w przypadku mebli ogrodowych czy choćby projektu wnętrz Hotelu Mandarin. Ceramika i szkło bardzo chętnie przyjmują koronkowy wzór. Czasem koronka jest wtapiana w materiał, czasem odciskany jest wzór. Wie o tym Maggie Weldon, która tworzy koronkową porcelanę, ale wiedzą też o tym doskonale polscy twórcy: Anna Gałuszka (szklane świeczniki, patery, talerze), Bogdan Kosak (koronkowe ceramiczne zawieszki), Joanna Bylicka (koronkowe, biskwitowe postawki). Koronki świetnie nadają się na klosze lamp. W ciągu ładnie wyglądają, zdobiąc wnętrze, zapalone wieczorem rzucają na ściany cienie i tworzą magiczną atmosferę.

Wspomniałam na wstępie o koronkowych łopatach. Nie, to nie żart. Koronkowe łopaty i koronkowa taczka to przedmioty autorstwa Cala Lane'a. Pojawiły się one na niezwykle interesującej wystawie, jaka odbyła się w marcu 2009 roku w Brugii, w Belgii. Nie przypadkiem tam właśnie, bo przecież Brugia słynie z mistrzostwa w koronkowym rzemiośle.
Wystawa "The Face of Lace" czyli oblicza koronki, prezentowała rozliczne koronkowe inspiracje we współczesnej sztuce, designie i modzie, ukazując fascynujące możliwości tej materii. Oprócz narzędzi ogrodowych zaprezentowano koronkową mapę miasta Chrisa Kabela, koronkowy płot Joepa i Jeroena Verhoeven van Demakersvan, prace Marcela Wandersa, Torda Boontje, Nendo i wiele innych. Koronki są więc także tworzywem dla sztuki. Jednym z najciekawszych dowodów potwierdzających tę tezę jest sztuka Joany Vasconcelos, artystki urodzonej w Paryżu, która obecnie mieszka i tworzy w Lizbonie. Vasconcelos oplata koronką stół, krzesła, fortepian, laptop. Tworzy liczne instalacje i rzeźby, niejednokrotnie z koronką w roli głównej. Zaskakuje, prowokuje, zachwyca.

Koronkowych przedmiotów jest mnóstwo, wystarczy tylko trochę poszukać i znajdziemy: koronkowe lampy, fotele, meble, tapety i pościel z koronkowym nadrukiem, umywalki, dywany, panele dekoracyjne, silikonowe podkładki pod naczynia, talerze, dekoracje, taśmę klejącą z koronkowym nadrukiem, a nawet tak zaskakujące, a przecież wciąż użyteczne rzeczy jak koronkowy odpływ zlewu. Bo koronka może być tradycyjna, ale i awangardowa. Ale z koronką trzeba uważać. Bo może się zdarzyć, że zamiast w nowoczesnym salonie zamieszkamy niespodziewanie w pokoju babuni, otoczeni koronkową siecią. Albo nieoczekiwanie nasz pokój albo i łazienka zamienią się w buduar. Jeśli jest to celowe i zamierzone to w porządku, ale jeśli przypadkowe to lepiej pozbądźmy się koronek by wśród nich nie zginąć. Koronki kojarzą się z przeszłością, tradycją, rzemiosłem. I wydawać by się mogło, że ich czas już przeminął. Jednak obserwując współczesne wzornictwo widać wyraźnie, że to nieprawda. Koronki mają się dobrze i to nie tylko w modzie. A projektanci i artyści wciąż znajdują nowe sposoby, by koronki twórczo wykorzystać.

Klasyk tygodnia: Diamond Chair
Dywanowe wycinanki
Design dziś: Tord Boontje