Klasyk tygodnia: wazon Aalto

Wazon Aalto, znany także jako wazon Savoy, to jeden z najsłynniejszych projektów fińskiego designera Alvara Aalto i jego żony Aino Marsio. Choć nieczęsto się o niej wspomina przy projektach wielkiego Fina, to przyjmuje się, że to właśnie Aino była współautorką wielu jego dzieł, szczególnie jeśli chodzi o szkło.

Aalto to nazwisko projektanta - jednego z największych gdy mówimy o modernistycznej architekturze czy designie. Aalto to także nazwa wazonu, który swoim falistym kształtem przywodzi na myśl kałużę. Aalto znaczy po fińsku fala.

Są dwie opowieści związane z genezą tego przedmiotu. Jedna mówi o inspiracji małego Aalto pracą swojego ojca, który zajmował się kartografią i kreślił linie brzegowe Finlandii, zaznaczając je na mapie. Wazon Aalto ma przypominać kształt jeziora oraz wyrażać wielką fascynację falującymi, nieregularnymi liniami. I jest w tym zapewne dużo prawdy, bo linie te niejednokrotnie powracają w wielu innych projektach Aalto, zarówno jeśli chodzi o projekty mebli, przedmiotów użytkowych, jak i o architekturę.

Druga opowieść związana jest z Wystawą Światową w Paryżu w 1937 roku.
Alvar Aalto wziął po prostu udział w konkursie na symbol Finlandii. Zaproponował szklany przedmiot, który nazwał dość dziwnie i tajemniczo - „Skórzane Spodnie Eskimoski” (tak podpisany był jeden ze szkiców). Był to przezroczysty szklany wazon o niespotykanej wcześniej formie. Aalto konkurs wygrał i odtąd wazon Aalto stał się nie tylko symbolem Finlandii, ale z czasem także synonimem fińskiego szkła oraz najlepszego skandynawskiego designu.

Wazon zachwyca prostotą formy. Jest nietypowy i dzięki temu niepowtarzalny.
Projekt powstał z serii rysunków. Oryginalnie był wykonany z przezroczystego szkła i mierzył 14 cm. Aalto nazywał go kałużą (nigdy nie nazwał go wazonem) i nigdy nie precyzował jak i do czego należy go używać. Chciał by to użytkownik sam zdecydował jak tę kałużę można wykorzystać, dawał pełną wolność w interpretowaniu funkcji tegoż przedmiotu. Owszem, nazwano go wazonem, ale wcale nie musi on służyć do eksponowania kwietnych bukietów.
Od początku wazon Aalto produkowany jest przez firmę Iittala (wcześniej Karhula-Iittala).

Nazwa wazon Savoy, choć rzadziej używana, wzięła się stąd, że ów szklany przedmiot był jednym z wielu zaprojektowanych przez Aalto na zamówienie luksusowej restauracji w hotelu Savoy w Helsinkach.

Z czasem, w związku z potrzebami rynku, powstało więcej odmian tego wazonu - w innych wymiarach czy kolorach. Dołączyły też inne naczynia powtarzające falującą linię: miski, wazy, popielniczki, świeczniki. Wazon Aalto stał się też źródłem inspiracji dla innych projektantów i innych przedmiotów. Można zatem kupić także podkładki czy deski o zbliżonej linii albo i foremki do lodu.

Warto też wspomnieć o reinterpretacji słynnego wazonu jakiej dokonał Jan Ctvrstnik. Ten czeski projektant zaproponował w konkursie Droog "Climate Competition" wazon łudząco podobny do fińskiej ikony designu. Droog Aalto ukazuje efekt globalnego ocieplenia klimatu i jego wpływ na zmiany jakie nastąpiły w fińskim krajobrazie od lat 30. XX w. Fińskie jeziora zmniejszyły swoją powierzchnię i zmieniły linię, tak więc analogicznie kształt szklanej formy też jest nieco inny.

Zmiany klimatu nie mają jednak wpływu na sprzedaż wazonu Aalto. Od lat pozostaje on jednym z najchętniej kupowanych designerskich przedmiotów. I zapewne ten fakt ucieszyłby bardzo jego twórcę - Alvar Aalto twierdził bowiem, że design powinien być częścią naszego codziennego życia.