Jan Kath i jego nietuzinkowe dywany

Redakcja23-10-2025 06:59

Jan Kath stworzył markę, która jest rozpoznawalna na całym świecie w segmencie ręcznie tkanych dywanów. W jego pracowniach korzysta się z tradycyjnych technik i trwałych materiałów, ale projekty mają współczesny charakter. Nie odtwarza dawnych wzorów w sposób dosłowny – traktuje je jak punkt wyjścia, który upraszcza i przetwarza. Jego dywany trafiają do mieszkań prywatnych, do apartamentów pokazowych oraz do przestrzeni publicznych, gdzie potrzebne są materiały o wyższej odporności niż w standardowych wnętrzach.

– Nikt nie czuje się dobrze w chłodnych, pozbawionych emocji mieszkaniach z idealnie wypolerowanymi, betonowymi podłogami. Nasze dywany są niezbędną kropką nad „i”, wyspami miłego komfortu, które dają poczucie ciepła w zimnych wnętrzach bez rujnowania stylowej całości – mówi Jan Kath.

To jeden z najważniejszych współczesnych projektantów dywanów, znany na całym świecie. Łączy elementy klasycznych, orientalnych kompozycji z nowoczesnym minimalizmem. Celowo rezygnuje z twardych zasad kompozycji – siła jego projektów leży w kontrolowanej niedoskonałości. Najważniejszą rolę odgrywa efekt erozji i przemiany, przy jednoczesnym dbaniu o najwyższą jakość. Dzięki temu dywany Jana Katha wyróżniają się i są rozpoznawalne.

Projektant pochodzi z rodziny, która od trzech pokoleń zajmuje się handlem dywanami. Gdy był dzieckiem, odwiedził z ojcem fabryki w Iranie i Nepalu – to doświadczenie ukształtowało go na przyszłość.

Przykładowe dywany z kolekcji Savonnerie Surprise

W poszukiwaniu własnej drogi

Kath nie chciał przejąć rodzinnej firmy. Chciał znaleźć własną drogę, więc w wieku dwudziestu lat wyruszył w podróż do Azji i na Bliski Wschód. Trafił do Nepalu, gdzie przyjaciele rodziny zaproponowali mu pracę przy kontroli jakości produkowanych dywanów. Tak wrócił do świata, z którego próbował uciec. Z czasem zaczął tworzyć własne wzory i przejął kontrolę nad procesem powstawania. Dziś jego fabryki zatrudniają ponad trzy tysiące osób. Dywany powstają ręcznie według starych technologii, z użyciem naturalnych materiałów – tybetańskiej wełny, chińskiego jedwabiu, pokrzywy i konopi. Do barwienia stosuje się ekologiczne metody.

Inspiracją dla Jana Katha są podróże do światowych metropolii. Paryż, Tokio, Bejrut, Sydney, Nowy Jork i Stambuł wpłynęły na jego sposób myślenia o projektowaniu. Ważna okazała się także surowa kultura przemysłowa Zagłębia Ruhry. Projekty powstają w centrum kreatywnym w Bochum. W fabrykach dba się o dobre warunki pracy i sprawiedliwe wynagrodzenia. Wspólnie z organizacją STEP Kath troszczy się o wysokie standardy przy produkcji dywanów ręcznie tkanych.

Strategia projektowa i praca z materiałem

Skala ingerencji w wzór jest widoczna w sposobie budowania przejść tonalnych, w kontrolowanym rozszczelnianiu motywów, w przetarciach i w zostawianiu kontrolowanych „niedoskonałości” jako części kompozycji. To nie są błędy, ale sposób sterowania obrazem w strukturze dywanu. Dzięki temu markę określa nie jeden styl, lecz metoda, którą da się rozpoznać w wielu kolekcjach.

Tradycja bez kopiowania

W ofercie Katha nie ma wiernych kopii tradycyjnych dywanów. Celem nie jest zachowywanie dawnego wzornictwa, ale tworzenie produktów do współczesnych wnętrz. Motywy orientalne, perskie czy tybetańskie są traktowane jak materiał do dalszej pracy – można je rozmywać, multiplikować, skalować lub redukować. Dywan staje się neutralnym nośnikiem grafiki użytkowej – jego efekt często znajduje się między cytatem a abstrakcją. Dzięki temu pasuje zarówno do prostych, minimalistycznych przestrzeni, jak i do wnętrz z bogatszą dekoracją.

Przykładowe dywany z kolekcji Ballpoint Art

Wystawa dywanów Jana Katha na Salone del Mobile 2015 w Mediolanie.

Ręczny splot i gęste przędze z wełny oraz jedwabiu sprawiają, że dywany są trwałe w wieloletnim użytkowaniu. To ważne w segmencie premium, gdzie dywan traktuje się jako inwestycję. Kolekcje Katha są kierowane do tych, którzy oczekują zarówno spójności estetycznej, jak i odporności na ruch, światło i pielęgnację. Dlatego trafiają do inwestycji prywatnych oraz do realizacji kontraktowych.

Dywany Jana Katha trafiają do wnętrz dzięki współpracy z pracowniami projektowymi, które szukają rozwiązań przewidywalnych pod względem jakości i terminów. Bogate katalogi i możliwość zamówień pod wymiar lub kolor sprawiają, że marka jest traktowana jako narzędzie do pracy projektowej, a nie gotowy produkt wymagający dopasowania. Obecność w publikacjach i w realizacjach zwiększa rozpoznawalność firmy bez agresywnej reklamy.

Przykładowe dywany z kolekcji Common Threads

Katalogi Jana Katha pokazują, że połączenie tradycyjnych technik z analizą współczesnych potrzeb może tworzyć produkty odporne na szybkie starzenie się wizualne. Dywany funkcjonują jako element wnętrza, który nie potrzebuje dodatkowej opowieści, by znaleźć miejsce w projektach o wysokim standardzie. Dlatego marka jest obecna zarówno w mediach branżowych, jak i w realizacjach - dowodząc, że rzemiosło i projektowanie mogą działać rynkowo.