Penny Sparke: Design. Historia wzornictwa

Co tu dużo mówić - książka „Design. Historia wzornictwa” autorstwa Penny Sparke to pozycja jakiej od lat brakowało na naszym rynku wydawniczym, szczególnie jeśli chodzi o historię wzornictwa właśnie. Bo o ile wydawnictw albumowych czy profesjonalnych jest nieco więcej (choć też jak na lekarstwo), to książki popularnej - i to w najlepszym tego słowa znaczeniu - nie było. Ale już jest, wydana pięknie przez Wydawnictwo Arkady. O czym zatem traktuje „Design. Historia wzornictwa”? Tytuł zdaje się wyjaśniać wszystko: o designie, nazywanym też z polska dizajnem. Ale nie jest to tylko historia, suche fakty. To także fascynująca książka o współczesnym świecie, który zmienił się w niesłychanym tempie przez ostatnie sto czy dwieście lat i ani myśli przystopować. To książka o zmianach społecznych, rewolucji technologicznej, materialnej i mentalnej. O przedmiotach, wnętrzach i stylu życia.

W pięciu rozdziałach autorka wprowadza nas w świat designu, przy okazji przystępnie tłumacząc czym on tak naprawdę jest, gdzie go znajdziemy, jak go dostrzegać i doceniać, jak się nim bawić, jak poprzez przedmioty i wnętrza stwarzać świat, jak zmieniać rzeczywistość. Pokazuje też jak świat zmienia design, a design zmienia świat. Książka obejmuje cały szereg zagadnień związanych ze wzornictwem i projektowaniem. Mówi o potrzebach, które rodziły nowe wynalazki, o rewolucji i ewolucji w dziedzinie życia domowego jak i społecznego. Opowieść dotyczy tkanin, ceramiki, mebli, architektury, maszyn. O początkach wzornictwa można mówić wraz z narodzinami rewolucji przemysłowej, ale tak naprawdę człowiek od niepamiętnych czasów stwarzał nowe przedmioty, udoskonalał je, upiększał. Penny Sparke zaczyna swą opowieść od przełomu jakim było wprowadzenie maszyn. Opowiada o tych, którzy obawiali się masowej produkcji oraz o tych, którzy śmiało wykorzystując nowe technologie odnieśli niemały sukces.

Na kartach tej książki spotkamy zarówno artystów (William Morris, ), jak i przedsiębiorców (Josiah Wedgewood, Henry Ford), projektantów (Ray i Charles Eames, Le Corbusier, Verner Panton, Diter Rams, Marcel Wanders, Zaha Hadid i wielu innych) czy projektantów mody (Coco Chanel). Dowiemy się czym był Bauhaus, jakie znaczenie miało pojawienie się plastiku, a także skąd wziął się sukces pojemników Tupperware. Polskie akcenty też znajdziemy. Przyjrzymy się na wybranych przykładach jak zmieniał się poprzez lata model jednego z najbardziej podstawowych mebli - krzesła.  Zobaczymy jak na projektowanie wpłynęła nie tylko nauka, ale i podróże. Kiedy zaczęło się nowoczesne myślenie o domu, w jaki sposób zmieniała się kuchnia i co na ten temat miały do powiedzenia kobiety. Wojna, prócz swoich czarnych stron, przyniosła też nową rzeczywistość, nowe rozwiązania, nowe pomysły i nowe projekty. Wspomnieć tu można nylony, prezerwatywy, okulary Ray Ban czy długopisy Bic, ale to tylko kilka przykładów.

Bliżej naszych czasów (i końca lektury niestety) pojawiają się tematy budowania i świadomości marki, projektowania przestrzeni miejskiej, grafiki i typografii, ekologii, kiczu, światów wirtualnych. Pozostaje niedosyt i rozbudzona ciekawość. I świadomość, że choć może nie lubimy słowa „design” to on tak naprawdę otacza nas na co dzień, od rana do nocy, i co więcej - jeśli tylko zechcemy także i my możemy stać się jego twórcami. I w całej tej beczce miodu - interesująca opowieść, piękne wydanie - jest łyżka dziegciu i niestety trzeba o tym wspomnieć. Na naganę zasługuje korekta książki. Pierwsze dwa rozdziały mogą zniechęcić każdego czytelnika. Mam nadzieję, że kolejne wydanie tego błędu się ustrzeże, bo to naprawdę wstyd, by tak ciekawy tekst aż roił się od literówek.

„Design. Historia wzornictwa” to dla fanów designu - rzecz obowiązkowa, punkt wyjścia do dalszych poszukiwań i lektur. Jednak zasadniczo jest to książka dla każdego kogo interesuje współczesny świat, nie tylko projektowanie.

Tam gdzie mieszkają książki - ciekawe biblioteki
Design dziś: bracia Bouroullec
Klasycy designu: Charles i Ray Eames