Strefy mrozoodporności

Wszystkie rośliny mają swoje wymagania co do temperatury, w której najlepiej rosną. Dotyczy to zarówno temperatury maksymalnej, jak i minimalnej. Temperatura maksymalna, przy której rośliny przestają rosnąć, nie jest dla nas specjalnie istotna, gdyż w Polsce rzadko przekracza ona 33-35°C. Znacznie ważniejsza jest średnia temperatura minimalna, przy której krzew, drzewo lub bylina zamiera. Rośliny pochodzą bowiem z różnych stref klimatycznych i nie zawsze możemy je uprawiać w naszym ogrodzie ze względu na ich zbyt małą mrozoodporność.



Aby ułatwić orientację co do wytrzymałości gatunków i odmian, przypisuje się je do tzw. stref mrozoodporności. Strefy takie zostały utworzone na podstawie wieloletnich przeciętnych minimalnych temperatur, jakie panują w poszczególnych regionach. W Europie takich stref wydzielono 10, a im niższa wartość strefy, tym niższa jest w niej minimalna temperatura. I tak np. w strefie 1 średnia minimalna temperatura może wynosić poniżej -45°C, w strefie 5 waha się od -29 do -23°C, w 10 zaś najniższe średnie temperatury wynoszą od -1 do 4,5°C.

Strefy mrozoodporności w Polsce

W Polsce występują 3 strefy mrozoodporności. Na północnym wschodzie, a także w Tatrach mamy 5 strefę, na zachodzie, nad morzem oraz w okolicach Poznania mamy do czynienia z 7 strefą. Na przeważającym terytorium kraju występuje strefa 6. Niekiedy strefy 5, 6 i 7 dzielimy na podstrefy oznaczone literowo. Mamy więc strefę 5a (temperatura -29 do -26°C; strefa ta nie występuje na terenie naszego kraju) i 5b (-25,9 do -23°C), 6a i 6b oraz 7a i 7b. Ta ostatnia strefa o średniej minimalnej temperaturze od -15 do -12°C występuje jedynie w okolicach Szczecina. To najcieplejszy region naszego kraju, gdzie mogą przetrwać tak delikatne rośliny, jak np. cedr libański lub mamutowiec.

Co to oznacza w praktyce - jak dobierać rośliny

Rośliny przypisano do poszczególnych stref na podstawie wieloletnich obserwacji. Dzięki temu możemy się zorientować, że w Polsce środkowej możemy sadzić gatunki ze strefy od 6 w dół. Można tu próbować uprawy gatunków ze strefy 7, ale wtedy należy je okrywać oraz liczyć się z ich przemarznięciem, natomiast praktycznie nie ma szans na uprawę gatunków ze strefy 8.

Oczywiście przynależność do strefy pozwala się nam jedynie zorientować w upodobaniach roślin i nie decyduje o tym, czy roślina przemarznie, czy też nie. Istnieje jeszcze wiele innych czynników decydujących o mrozoodporności, takich jak np. długość trwania ochłodzenia, grubość pokrywy śnieżnej, ilość opadów (zarówno w okresie jesiennym, jak i zimą), nasłonecznienie, wiatry i wiele innych.

Odstępstwa od normy

Niestety, w literaturze odmianom często przypisuje się strefę przynależną do gatunku, co nie zawsze jest zgodne z prawdą. Np. bluszcz pospolity dobrze sobie u nas radzi w gruncie, ale jego barwne odmiany często przemarzają. Trudno jednak dobrze przetestować odmiany, bowiem należałoby je posadzić w różnych strefach, a następnie obserwować ich mrozoodporność. To wydaje się mało realne.

Rośliny z Polskich szkółek są sprawdzone

Natomiast dane zamieszczone np. w katalogach szkółkarskich oraz na stronach internetowych polskich szkółek są sprawdzone w praktyce. Zawarte tam ostrzeżenia przed wrażliwością na mróz danego gatunku lub odmiany należy traktować poważnie.