Oczko wodne. Pompy do oczek wodnych
Roślinom i rybom w ogrodowym stawie potrzebne do życia są tlen i czysta woda. I jedno, i drugie zapewniają odpowiednie pompy tłoczące wodę do filtra i kaskady.
Każde oczko wodne, w którym żyją ryby, wymaga w sezonie stałego filtrowania i napowietrzania wody. Obydwa efekty może zapewnić jedna pompa tłocząca wodę do filtra, z którego następnie woda wypływa na przykład do strumienia lub kaskady. Latem może jednak być potrzebna dodatkowa pompa do napowietrzania wody w stawie. Może to być na przykład pompa tryskająca wodą w formie efektownej fontanny albo mała pompka napowietrzająca (tzw. brzęczyk).
Co trzeba wiedzieć o pompach do oczek wodnych
W sprzedaży są specjalne pompy do współpracy z filtrami, pompy do zasilania kaskad lub strumieni albo fontann, a także pompy uniwersalne, które mogą łączyć wymienione funkcje.
Dobór pomp najlepiej powierzyć projektantowi, który ma budować staw ogrodowy. Wybierze on najodpowiedniejszy rodzaj pompy i określi jej parametry, czyli:
- wydajność,
- ciśnienie wody, tzn. wysokość, na jaką pompa ma ją tłoczyć.
Kto sam jest projektantem i wykonawcą swojego stawu, powinien pamiętać, że parametry pompy najlepiej dobierać do konkretnego zbiornika:
- o znanej pojemności,
- z zaplanowanymi efektami związanymi z ruchem i filtrowaniem wody,
- z określonymi parametrami takich urządzeń jak:
1) filtr - trzeba znać wymaganą jego wydajność,
2) koryto strumienia lub kaskady - trzeba określić ich szerokość i wyniesienie ponad lustro wody w stawie,
3) dysze fontann - należy określić kształt i wysokość strumienia wody tryskającej z fontanny,
4) węże transportujące wodę - trzeba znać ich średnice i długość, bo od nich zależą straty ciśnienia, które wpływają na wymagane ciśnienie pompy.
Jeżeli pompa ma zasilać kilka urządzeń, musi z wydajnością równą sumie wydajności wszystkich tych urządzeń tłoczyć wodę na wysokość odpowiadającą najwyższemu punktowi kaskady, strumienia lub strumienia tryskającego z fontanny. Wysokość ta powinna być określona z uwzględnieniem strat ciśnienia.
Po określeniu potrzebnej wydajności i wysokości podnoszenia wody dobiera się pompę korzystając z wykresu jej pracy (zamieszczonego w katalogu pomp danego producenta lub na opakowaniu urządzenia). Korzystając z wykresu trzeba sprawdzić, w jakich jednostkach jest na nim podana wydajność pompy. Niektórzy producenci podają ją w m3/h, inni w l/min. (1 m3 = 1000 litrów, a 1 h = 60 minut)
- Zasilanie. Większość pomp zasilana jest napięciem 230 V. Są też pompy niskonapięciowe (zasilane napięciem bezpiecznym 12 lub 24 V) i te wymagają transformatora.
- Instalacje. Z myślą o oczku wodnym warto przygotować szczelną skrzynkę z gniazdkami elektrycznymi, do których będą podłączane pompy i inne urządzenia montowane w oczku. Obwód zasilający urządzenia do oczka powinien być zabezpieczony wyłącznikiem nadmiarowo-prądowym oraz różnicowoprądowym zapewniającym bezpieczeństwo użytkowania urządzeń zasilanych napięciem 230 V.
Do filtra
Pompa do filtra musi być przystosowana do wody brudnej (dzięki specjalnej komorze wirnika i du-żym kilkumilimetrowym otworom w obudowie może tłoczyć wodę z drobnymi zanieczyszczeniami). Może być łączona z filtrem zalecanym przez producenta pompy lub innym o zbliżonej wydajności.
Co trzeba wiedzieć o pompach do oczek wodnych
W sprzedaży są specjalne pompy do współpracy z filtrami, pompy do zasilania kaskad lub strumieni albo fontann, a także pompy uniwersalne, które mogą łączyć wymienione funkcje.
Dobór pomp najlepiej powierzyć projektantowi, który ma budować staw ogrodowy. Wybierze on najodpowiedniejszy rodzaj pompy i określi jej parametry, czyli:
- wydajność,
- ciśnienie wody, tzn. wysokość, na jaką pompa ma ją tłoczyć.
Kto sam jest projektantem i wykonawcą swojego stawu, powinien pamiętać, że parametry pompy najlepiej dobierać do konkretnego zbiornika:
- o znanej pojemności,
- z zaplanowanymi efektami związanymi z ruchem i filtrowaniem wody,
- z określonymi parametrami takich urządzeń jak:
1) filtr - trzeba znać wymaganą jego wydajność,
2) koryto strumienia lub kaskady - trzeba określić ich szerokość i wyniesienie ponad lustro wody w stawie,
3) dysze fontann - należy określić kształt i wysokość strumienia wody tryskającej z fontanny,
4) węże transportujące wodę - trzeba znać ich średnice i długość, bo od nich zależą straty ciśnienia, które wpływają na wymagane ciśnienie pompy.
Jeżeli pompa ma zasilać kilka urządzeń, musi z wydajnością równą sumie wydajności wszystkich tych urządzeń tłoczyć wodę na wysokość odpowiadającą najwyższemu punktowi kaskady, strumienia lub strumienia tryskającego z fontanny. Wysokość ta powinna być określona z uwzględnieniem strat ciśnienia.
Po określeniu potrzebnej wydajności i wysokości podnoszenia wody dobiera się pompę korzystając z wykresu jej pracy (zamieszczonego w katalogu pomp danego producenta lub na opakowaniu urządzenia). Korzystając z wykresu trzeba sprawdzić, w jakich jednostkach jest na nim podana wydajność pompy. Niektórzy producenci podają ją w m3/h, inni w l/min. (1 m3 = 1000 litrów, a 1 h = 60 minut)
- Zasilanie. Większość pomp zasilana jest napięciem 230 V. Są też pompy niskonapięciowe (zasilane napięciem bezpiecznym 12 lub 24 V) i te wymagają transformatora.
- Instalacje. Z myślą o oczku wodnym warto przygotować szczelną skrzynkę z gniazdkami elektrycznymi, do których będą podłączane pompy i inne urządzenia montowane w oczku. Obwód zasilający urządzenia do oczka powinien być zabezpieczony wyłącznikiem nadmiarowo-prądowym oraz różnicowoprądowym zapewniającym bezpieczeństwo użytkowania urządzeń zasilanych napięciem 230 V.
Do filtra
Pompa do filtra musi być przystosowana do wody brudnej (dzięki specjalnej komorze wirnika i du-żym kilkumilimetrowym otworom w obudowie może tłoczyć wodę z drobnymi zanieczyszczeniami). Może być łączona z filtrem zalecanym przez producenta pompy lub innym o zbliżonej wydajności.
- Parametry. Pompa powinna mieć taką wydajność, żeby mogła w ciągu godziny przepompować połowę wody z oczka. Wysokość podnoszenia powinna zapewnić wtłoczenie wymaganej ilości wody na wysokość, na jakiej ma znajdować się filtr (najczęściej umieszcza się go na brzegu).
- Usytuowanie pompy. Pompę do filtra najlepiej ustawić na dnie sadzawki, w najgłębszym jej miejscu. Jeśli potrzebny jest łatwy dostęp do pompy, można też ustawić ją poza oczkiem - na przykład w suchej studzience obok oczka - byleby znajdowała się poniżej poziomu lustra wody. Do tak usytuowanej pompy trzeba doprowadzić wąż (najlepiej przez ściankę oczka, aby był stale wypełniony wodą). Wąż należy zakończyć koszem ssawnym ułożonym na dnie oczka wodnego.
Do fontanny
Fontanna nie tylko zdobi ogród, ale przede wszystkim skutecznie napowietrza wodę. Pompa fontannowa musi zasysać wodę czystą (aby nie zatykały się kanaliki w dyszach fontannowych), dlatego ma na wlocie gąbkę lub gęstą siatkę filtrującą, która zatrzymuje drobne zanieczyszczenia.
Pompa fontannowa może też zasilać strumień lub kaskadę albo figurki fontannowe. W tym celu trzeba do pompy podłączyć trójnik oraz zawór umożliwiający regulowanie ilości wody skierowanej do kaskady (strumienia) lub figurki.
w Parametry pompy. Wymagana wysokość podnoszenia wody (ciśnienie) oraz wydajność pompy zależą od rodzaju dyszy oraz zaprojektowanej wysokości strumienia fontanny. Parametry te zwykle są podawane na opakowaniu dysz fontannowych. Maksymalne ciśnienie wytwarzane przez pompę powinno być około 50% większe niż wysokość wody w planowanej fontannie - czyli do dyszy, która wytwarza strumień fontannowy wysokości 1 m, należy dobrać pompę, której maksymalna wysokość podnoszenia wynosi 1,5 m.
- Usytuowanie pompy. Żeby pompa się nie zamulała, należy ustawić ją na podwyższeniu a nie na samym dnie, albo (zwykle po wyjęciu gąbki z pompy) należy doprowadzić do niej wodę zasysaną i oczyszczoną przez filtr poprzedzający pompę. Niektóre pompy sprzedawane są łącznie z filtrem. Są też pompy pływające na powierzchni wody.
- Dysze fontannowe zapewniające różne efekty kupuje się w komplecie z pompą lub osobno. Króćce przyłączeniowe dysz dostępnych na rynku są znormalizowane, mają 1/2 lub 1 i pasują do każdego typu pompy. Jeśli pompa będzie ustawiona głęboko, do dyszy mogą być potrzebne rurki przedłużające. Dysza musi być tak dobrana, by nie wychlapywała wody poza oczko nawet wtedy, gdy wieje wiatr (wysokość i szerokość fontanny powinna być mniejsza niż najmniejsza odległość między fontanną a brzegiem).
Do kaskady lub strumienia
Do zasilania kaskad oraz strumieni służą specjalnie do tego przystosowane pompy o dużej wydajności, zdolne zasysać brudną wodę. Do tego celu można też użyć pompy do filtra albo fontannowej (porównaj poprzedni podrozdział), ale z fontannowej trzeba wcześniej wyjąć gąbkę filtracyjną, by nie ograniczała przepływu wody. Jeżeli pompa jest przystosowana do wody brudnej, może stać na dnie, a jeśli do czystej, powinna stać na podwyższeniu.
Uwaga! Używając pompy z gąbką - zasilającej równocześnie fontannę i kaskadę lub strumyk - nie należy się spodziewać zbyt dużej wydajności: strumyk musi być wówczas krótki, a kaskada - bardzo niska.
- Parametry pompy. Wydajność dobiera się stosownie do szerokości, głębokości oraz wysokości strumienia lub kaskady. Potrzebną wydajność można oszacować odczytując ją z drukowanych w katalogach tabel (albo korzystając ze wzorów). W przybliżeniu można przyjąć, że na 1 cm szerokości strumienia (kaskady) potrzebna jest pompa o wydajności maksymalnej 100 l/h. Pompa do strumienia o szerokości 50 cm powinna więc mieć wydajność maksymalną nie mniejszą niż 5000 l/h. Wymagana wysokość podnoszenia pompy zależy od wysokości strumienia (kaskady) oraz średnicy i długości węża doprowadzającego do niego wodę. Przykładowo, do kaskady wysokości 4 m zasilanej wężem długości 10 m i średnicy 25 mm pom- pa powinna mieć wysokość podnoszenia nie mniejszą niż 6 m.
Gdzie filtr, a gdzie pompa
Najlepiej, gdy filtr jest na brzegu - ukryty wśród roślin lub kamieni, a pompa zasysająca brudną wodę i tłocząca ją do filtra - na dnie, jak najdalej od miejsca wpływania przefiltrowanej wody do stawu (w1). Zapewnia to cyrkulację wody sprzyjającą dokładnemu jej oczyszczaniu i natlenianiu, zapobiega wytworzeniu się stref zastoju brudnej wody i ułatwia czyszczenie filtra. Do niektórych pomp można też podłączyć:
- kosz ssawny umieszczony na dnie - zasysający wodę z obszaru oddalonego od pompy (wówczas brudna woda będzie zasysana i przez obudowę pompy, i przez kosz, co zapewnia lepsze oczyszczanie stawu),
- skimer zbierający zanieczyszczenia z powierzchni wody.
W małych oczkach można zastosować układ, w którym pompa - najczęściej fontannowa - zasysa wodę przez filtr umieszczony na dnie. Konserwacja takiego filtra jest jednak trudniejsza (trzeba bowiem wchodzić po niego do wody).
Eksploatacja
Każda pompa wymaga okresowego czyszczenia. Sygnałem, że czas to zrobić, jest spadek ciśnienia i coraz mniejszy strumień wypływającej wody.
Na przechowywanie pompy zimą są różne sposoby.
- Niektórzy radzą, by jesienią pompę wyjąć z sadzawki, oczyścić i trzymać w pojemniku z wodą, w pomieszczeniu o dodatniej temperaturze.
- Inny sposób to pozostawić pompę w sadzawce na zimę i odłączyć od niej wszystkie dysze i węże. Taka pompa powinna być stale włączona, by przepływająca woda nie mogła zamarznąć - chyba że będzie umieszczona na głębokości, gdzie woda nigdy nie zamarza, wówczas można ją na zimę wyłączyć i zostawić w stawie.
- Nowością są też pompy, którym nie szkodzi zamarzanie. Można je zostawiać na zimę bez obawy o zniszczenie.
- Usytuowanie pompy. Pompę do filtra najlepiej ustawić na dnie sadzawki, w najgłębszym jej miejscu. Jeśli potrzebny jest łatwy dostęp do pompy, można też ustawić ją poza oczkiem - na przykład w suchej studzience obok oczka - byleby znajdowała się poniżej poziomu lustra wody. Do tak usytuowanej pompy trzeba doprowadzić wąż (najlepiej przez ściankę oczka, aby był stale wypełniony wodą). Wąż należy zakończyć koszem ssawnym ułożonym na dnie oczka wodnego.
Do fontanny
Fontanna nie tylko zdobi ogród, ale przede wszystkim skutecznie napowietrza wodę. Pompa fontannowa musi zasysać wodę czystą (aby nie zatykały się kanaliki w dyszach fontannowych), dlatego ma na wlocie gąbkę lub gęstą siatkę filtrującą, która zatrzymuje drobne zanieczyszczenia.
Pompa fontannowa może też zasilać strumień lub kaskadę albo figurki fontannowe. W tym celu trzeba do pompy podłączyć trójnik oraz zawór umożliwiający regulowanie ilości wody skierowanej do kaskady (strumienia) lub figurki.
w Parametry pompy. Wymagana wysokość podnoszenia wody (ciśnienie) oraz wydajność pompy zależą od rodzaju dyszy oraz zaprojektowanej wysokości strumienia fontanny. Parametry te zwykle są podawane na opakowaniu dysz fontannowych. Maksymalne ciśnienie wytwarzane przez pompę powinno być około 50% większe niż wysokość wody w planowanej fontannie - czyli do dyszy, która wytwarza strumień fontannowy wysokości 1 m, należy dobrać pompę, której maksymalna wysokość podnoszenia wynosi 1,5 m.
- Usytuowanie pompy. Żeby pompa się nie zamulała, należy ustawić ją na podwyższeniu a nie na samym dnie, albo (zwykle po wyjęciu gąbki z pompy) należy doprowadzić do niej wodę zasysaną i oczyszczoną przez filtr poprzedzający pompę. Niektóre pompy sprzedawane są łącznie z filtrem. Są też pompy pływające na powierzchni wody.
- Dysze fontannowe zapewniające różne efekty kupuje się w komplecie z pompą lub osobno. Króćce przyłączeniowe dysz dostępnych na rynku są znormalizowane, mają 1/2 lub 1 i pasują do każdego typu pompy. Jeśli pompa będzie ustawiona głęboko, do dyszy mogą być potrzebne rurki przedłużające. Dysza musi być tak dobrana, by nie wychlapywała wody poza oczko nawet wtedy, gdy wieje wiatr (wysokość i szerokość fontanny powinna być mniejsza niż najmniejsza odległość między fontanną a brzegiem).
Do kaskady lub strumienia
Do zasilania kaskad oraz strumieni służą specjalnie do tego przystosowane pompy o dużej wydajności, zdolne zasysać brudną wodę. Do tego celu można też użyć pompy do filtra albo fontannowej (porównaj poprzedni podrozdział), ale z fontannowej trzeba wcześniej wyjąć gąbkę filtracyjną, by nie ograniczała przepływu wody. Jeżeli pompa jest przystosowana do wody brudnej, może stać na dnie, a jeśli do czystej, powinna stać na podwyższeniu.
Uwaga! Używając pompy z gąbką - zasilającej równocześnie fontannę i kaskadę lub strumyk - nie należy się spodziewać zbyt dużej wydajności: strumyk musi być wówczas krótki, a kaskada - bardzo niska.
- Parametry pompy. Wydajność dobiera się stosownie do szerokości, głębokości oraz wysokości strumienia lub kaskady. Potrzebną wydajność można oszacować odczytując ją z drukowanych w katalogach tabel (albo korzystając ze wzorów). W przybliżeniu można przyjąć, że na 1 cm szerokości strumienia (kaskady) potrzebna jest pompa o wydajności maksymalnej 100 l/h. Pompa do strumienia o szerokości 50 cm powinna więc mieć wydajność maksymalną nie mniejszą niż 5000 l/h. Wymagana wysokość podnoszenia pompy zależy od wysokości strumienia (kaskady) oraz średnicy i długości węża doprowadzającego do niego wodę. Przykładowo, do kaskady wysokości 4 m zasilanej wężem długości 10 m i średnicy 25 mm pom- pa powinna mieć wysokość podnoszenia nie mniejszą niż 6 m.
Gdzie filtr, a gdzie pompa
Najlepiej, gdy filtr jest na brzegu - ukryty wśród roślin lub kamieni, a pompa zasysająca brudną wodę i tłocząca ją do filtra - na dnie, jak najdalej od miejsca wpływania przefiltrowanej wody do stawu (w1). Zapewnia to cyrkulację wody sprzyjającą dokładnemu jej oczyszczaniu i natlenianiu, zapobiega wytworzeniu się stref zastoju brudnej wody i ułatwia czyszczenie filtra. Do niektórych pomp można też podłączyć:
- kosz ssawny umieszczony na dnie - zasysający wodę z obszaru oddalonego od pompy (wówczas brudna woda będzie zasysana i przez obudowę pompy, i przez kosz, co zapewnia lepsze oczyszczanie stawu),
- skimer zbierający zanieczyszczenia z powierzchni wody.
W małych oczkach można zastosować układ, w którym pompa - najczęściej fontannowa - zasysa wodę przez filtr umieszczony na dnie. Konserwacja takiego filtra jest jednak trudniejsza (trzeba bowiem wchodzić po niego do wody).
Eksploatacja
Każda pompa wymaga okresowego czyszczenia. Sygnałem, że czas to zrobić, jest spadek ciśnienia i coraz mniejszy strumień wypływającej wody.
Na przechowywanie pompy zimą są różne sposoby.
- Niektórzy radzą, by jesienią pompę wyjąć z sadzawki, oczyścić i trzymać w pojemniku z wodą, w pomieszczeniu o dodatniej temperaturze.
- Inny sposób to pozostawić pompę w sadzawce na zimę i odłączyć od niej wszystkie dysze i węże. Taka pompa powinna być stale włączona, by przepływająca woda nie mogła zamarznąć - chyba że będzie umieszczona na głębokości, gdzie woda nigdy nie zamarza, wówczas można ją na zimę wyłączyć i zostawić w stawie.
- Nowością są też pompy, którym nie szkodzi zamarzanie. Można je zostawiać na zimę bez obawy o zniszczenie.
Skomentuj:
Oczko wodne. Pompy do oczek wodnych