Tulipany botaniczne kwitną najwcześniej

tulipany, kwiaty cebulowe

Zwykle w ogrodach dominują szlachetne tulipany o tak skomplikowanej genealogii, że nie sposób ją odtworzyć. A przecież pełne wdzięku są także te stworzone przez samą naturę oraz ich odmiany, które nie zatraciły swej tożsamości gatunkowej. Nawet jeśli hodowcy doprowadzają do skoligacenia odrębnych "rodów", to ich charakterystyczne cechy wyraźnie uwidaczniają się u potomstwa. Wszystkie razem tworzą specyficzną grupę tulipanów botanicznych.

Pełne zalet

Najłatwiej przepustkę do ogrodów uzyskują te gatunki i odmiany, które wyróżniają się niskim wzrostem, a przy tym sporymi kwiatami o jaskrawych kolorach. Wystrzelają nad przyprószone śniegiem rabaty stulonymi liśćmi, często w barwne desenie, a ich kwiatami nierzadko cieszyć się można już od pierwszych dni marca. Na korzyść uprawy tulipanów botanicznych, także tych późniejszych, silnie rosnących, przemawia również łatwość ich uprawy. Sadzone w grupach świetnie wyglądają na rabatach i skalniakach, nadają się też do uprawy w różnorakich pojemnikach i zwłaszcza te o krępej posturze prezentują się w nich znakomicie.

Sporo najwcześniejszych odmian ogrodnicy pędzą (przyspieszają ich kwitnienie), by w zimie i na przedwiośniu swoimi żywymi barwami zdobiły mieszkania.

Jest tylko jeden mały szkopuł - większość tworzy mało cebul potomnych i dlatego rynek nie jest nimi zarzucony.

Tulipany Kaufmanna

Najwcześniej, czyli zazwyczaj w marcu, zakwita grupa wywodząca się od żółto kwitnącego tulipana Kaufmanna (Tulipa kaufmanniana ). To karzełki (15-25 cm), ale o dorodnych kwiatach, których długość równa jest połowie łodygi. Przeważają na nich kremowe, żółte i pomarańczowe odcienie, często w dwubarwnych zestawieniach. Płatki zwykle są spiczasto za- kończone i mają dużą trójkątną plamę na zewnętrznym okółku. Większość na słońcu rozkłada się szeroko, co nadaje kwiatom gwiaździsty kształt. Tylko niektóre odmiany zachowują formę kielicha. Charakterystyczną cechą tej grupy są też brązowe smugi na liściach. Klasyczne odmiany to 'Fashion' - kremowa z licznymi czerwonymi przebarwieniami i 'Giuseppe Verdi' - karminowa z żółtymi brzegami i czerwonymi plamami wewnątrz.

Tulipany Fostera

Prekursorem tej grupy jest tulipan Fostera (T. fosteriana ). Rośliny osiągają wysokość 20-50 cm i mają duże pucharowate kwiaty przeważnie szkarłatne, pomarańczowe lub morelowe. Rozkwitają na przełomie marca i kwietnia. Nasada płatków jest zazwyczaj czarna z żółtą obwódką, a dolne liście zwisają lub ścielą się po ziemi.

Do czołowych odmian należą: 'Red Emperor' - szkarłatna, bardzo podobna do swego dzikiego przodka, 'Orange Emperor' - pomarańczowa i 'Purissima' - jedna z najpiękniejszych, bardzo wczesna o białych płatkach.

Tulipany Greiga

Niski, ale o dużych żółtych lub czerwonych kwiatach tulipan Greiga (T. greigii ) dał początek mocno zróżnicowanej grupie odmian (o wysokości od 15 do 55 cm i kwiatach od 5 do 10 cm długości). Rozwijają się zwykle w pierwszej połowie kwietnia, rozchylając w słońcu płatki na kształt szerokiego kielicha. Rodową cechą tej grupy jest zielono-żółta nasada płatków oraz pofałdowane liście w ciemnopurpurowe plamki. Za sztandarową odmianę uznaje się szkarłatną 'Red Riding Hood', znaną w Polsce jako 'Czerwony Kapturek', natomiast różowo-czerwona z cynobrowymi smugami 'Toronto' stanowi przykład odmiany tworzącej 2-3 kwiaty na pędzie.

Rozszerzona oferta

Przynajmniej kilkanaście innych gatunków pojawia się w ogrodach w niemal niezmienionej przez hodowców formie lub mają tylko kilka odmian.

Tulipan mały (T. humilis ) inaczej Auchera (T. aucheriana ) to mikrus. Nie urośnie więcej niż 12 cm (odmiany są nieco wyższe). Kwitnie pod koniec kwietnia, a na płatkach naturalnych form dominuje odcień różu lub purpury.

Tulipan późny (T. tarda ) To najpopularniejszy tulipan wielokwiatowy. Rozkwita gwiazdkowymi fioletowo-biało-żółtymi kwiatami, które przyjemnie pachną. Na krótkiej łodydze może być ich nawet sześć. Rozmnaża się wyjątkowo łatwo zarówno z bulw, jak i nasion.

Tulipan dziki (T. sylvestris ) jedyny gatunek, który zadomowił się w Polsce i dziko rośnie na łąkach na zachodzie kraju. Kwitnie w maju, zawsze na żółto.

Tulipan Bakera (T. bakeri ) Ma uroczą odmianę 'Lilac Wonder' o kwiatach o 3 cm średnicy, rozwijającymi się już pod koniec kwietnia. Jak na tulipan botaniczny dość dobrze się rozmnaża.

Tulipan długopłatkowy (T. acuminata ) Natura obdarzyła go niepospolitym kwiatami, o długich (10-12 cm), spiralnie skręconych płatkach w płomiennych barwach. Rozwijają się na niemal trawiasto ulistnionym cienkim pędzie na przełomie maja i czerwca.

Kilka uwag o uprawie

Gatunki botaniczne i ich odmiany są odporne na choroby i niekorzystne warunki pogodowe. W odróżnieniu od innych grup tulipanów długo dobrze rosną w tym samym miejscu, nie trzeba więc co roku ich wykopywać. Warto je jednak jesienią ściółkować. Gdy gleba zawiera sporo dobrze rozłożonego kompostu, w zasadzie nie wymagają zasilania w pierwszym roku. W kolejnych latach po ukazaniu się liści podrzućmy im małą porcję nawozu wieloskładnikowego. Tym, które rosną w pojemniku, podzielmy ją na kilka porcji i podawajmy w odstępach około 10-dniowych aż do końca kwitnienia. Jeśli nie zależy nam na nasionach, usuńmy przekwitłe "główki", dzięki temu cebule będą mocniejsze. Liściom pozwólmy wolno żółknąć i oberwijmy je dopiero, gdy zaschną. Jeśli rośliny w tym samym miejscu pozostawały 3-4 lata, wykopmy cebule, przechowajmy przez lato i jesienią przesadźmy na nowe miejsce lub do świeżej ziemi.

Kiedy i gdzie sadzić cebule?

Cebulki botanicznych tulipanów są drobne, ale powinny mieć obwód przynajmniej 5-7 cm, by rośliny zakwitły w następnym roku. Pokrywa je żółta, czerwonawa lub brązowa skórzasta łuska, często ze szczecinką od wewnątrz (jest to ochrona przed wysychaniem). Termin sadzenia przypada na przełom września i października. Tulipany wymagają słonecznego stanowiska. Ziemia powinna być dobrze zdrenowana. Idealnym miejscem są więc skalniaki, ewentualnie rabata, gdzie do ziemi dodaliśmy drobnego żwiru. Niektóre, np. tulipan późny i turkiestański (T. turkestanica ), drenażu nie potrzebują, a tulipan Sprengera (T. sprengeri ) jako jedyny lubi mieć lekko wilgotną glebę przez okrągły rok i dobrze rośnie w półcieniu. Namiastką skalniaka może być pojemnik z warstwą keramzytu na dnie, wypełniony ziemią kompostową z dodatkiem gliny (jesienią dołujemy go w ogrodzie lub przechowujemy do wiosny w zimnej piwnicy). Cebule w gruncie sadzimy na głębokości 8-10 cm w rozstawie co 8 cm, w pojemniku nieco płycej i gęściej.