Piwniczka ziemna. Jak zbudować piwniczkę ziemną w ogrodzie?
Piwniczki ziemne, spotykane niegdyś przy gospodarstwach wiejskich, buduje się dziś przy nowoczesnych domach. Taką spiżarnię łatwo ukryć w niewysokiej górce. A górka urozmaica ogród i może służyć dzieciom do zabawy.
Piwniczka ziemna w ogrodzie
Drugim powodem była potrzeba natury estetycznej. Gospodarzom zależało na tym, aby usypany nad stropem piwniczki wał ziemny zamknął od zachodu perspektywę działki i jednocześnie osłonił rekreacyjną część ogrodu od sąsiedztwa. Z tych względów piwniczkę usytuowano w narożniku ogrodu.
Powodem trzecim był pomysł, by dla maluchów stworzyć na działce górkę do jazdy na sankach, a dla starszych dzieci założyć na niej początkową stację "orczyka" - do zjazdów po linie. Jedno zbocze nasypu uformowano więc tak, by łagodnie opadało i łączyło się z trawnikiem, na którym najchętniej bawią się dzieci. Na szczycie pagórka dzieci siadają lub stają na krzesełku "orczyka", potem zjeżdżają po rozpiętej między drzewami stalowej linie i lądują na końcu trawnika.
Czwarty powód budowy piwniczki to plan umieszczenia w niej filtrów i pompy do obsługi niedużego basenu, który ma powstać, kiedy dzieci podrosną. Urządzenia tutaj schowane nie zeszpecą zadbanego ogrodu, za to będą zabezpieczone przed kradzieżą i niską temperaturą (nawet zimą nie spada w piwniczce poniżej zera).
Piwniczka ziemna - jak zrobić ?
Do utworzenia nasypu wykorzystano przede wszystkim ziemię z wykopu pod piwniczkę. Wierzchnią warstwę użyźniono dowiezioną ziemią próchniczną i torfem. Każdy z czterech boków wzniesienia uformowano inaczej, stosownie do odmiennych funkcji.
Wschodnie zbocze górki, najbardziej widoczne z tarasu wypoczynkowego przy domu, przeznaczono na ogródek skalny. Powstały tutaj miniaturowe tarasy, które podparto kawałkami piaskowca i granitu. W wypełnionych żyzną ziemią zagłębieniach posadzono karłowe odmiany krzewów iglastych, azalie, paprocie oraz trawy ozdobne.
Od północy łagodnie opadające zbocze górki, na którym bawią się dzieci, zostało obsiane trawą. Miękka murawa łagodzi skutki upadków z krzesełka orczyka. Dla bezpieczeństwa dzieci schody z płyt piaskowca prowadzące do "orczyka" umieszczono na skraju górki.
Wzdłuż ogrodzenia od strony zachodniej nie ma nasypu. Gospodarze pozostawili tutaj betonową ścianę piwniczki (wystaje 1,5 m ponad ziemię), którą osłonili 10-centymetrową warstwą styropianu i folią tłoczoną.
Jeszcze inaczej zagospodarowany jest południowy brzeg nasypu, gdzie znajduje się wejście do piwniczki. Wystająca nad ziemią pionowa ściana została obłożona dużymi płytami piaskowca i granitu, które utworzyły rodzaj palisady. Podobnymi kamieniami utwardzone są ścieżki i wykończone jest pobliskie oczko wodne.
Wejście do piwniczki chronią wykonane na zamówienie półokrągłe drzwi. Ich metalowy szkielet wypełniony jest warstwą styropianu i obłożony z obydwu stron blachą. Dalej schodzi się po czterech stopniach betonowych i wchodzi do wnętrza przez drugie drzwi, tym razem drewniane.
Właściciele przyznają, że projektując własną piwniczkę, wzorowali się na starej piwnicy ziemnej u zaprzyjaźnionych sąsiadów. Był to dobrze sprawdzony wzorzec, bo korzystając kilka lat z ich uprzejmości, przechowywali tam swoje warzywa i przetwory. Zdecydowali, że podobnie jak u sąsiadów w ich nowo budowanej piwnicy nie będzie posadzki z betonu, lecz ubite rodzime podłoże, działka leży bowiem na suchym, piaszczystym gruncie. Rozwiązanie sprawdza się znakomicie - warzywa przechowywane bez dodatkowego przesypywania piaskiem są jędrne i świeże aż do późnej wiosny. Gospodarze zapewniają, że dzieje się tak przede wszystkim dzięki piaszczystej podłodze - naturalnemu regulatorowi wilgotności i temperatury we wnętrzu.
Ponieważ w piwniczce nie ma okna, w ścianach i w stropie zastosowano otwory wentylacyjne (rury PVC z zamontowanymi w nich żaluzjami). Zapewniają dopływ świeżego powietrza, a dzięki nim i odpowiedniej izolacji ścian oraz stropu we wnętrzu przechowalni temperatura utrzymuje się na stałym poziomie: w zimie około 50C, a w lecie - około 10.
Ściany piwnicy zbudowane ze zbrojonego betonu i ocieplone styropianem mają różną wysokość. Najwyższa - zachodnia (ta od strony ogrodzenia) - ma wysokość 2,1 m, przeciwległa do niej (z ogródkiem skalnym) - tylko 1,6 m. Strop piwniczki jest zatem pochylony w kierunku środka ogrodu. Ukośna konstrukcja stropu ułatwia odpływ wody z dachu piwniczki i skarpy ziemnej.
Piwniczka ziemna na działce
Do przechowywania warzyw, owoców, przetworów oraz cebul i kłączy roślin ozdobnych lepiej zbudować piwniczkę w ogrodzie, niż wykorzystywać piwnicę w domu. Przede wszystkim dlatego, że panuje w niej optymalna do tego celu temperatura - latem nie przekracza 8°C, a zimą nie spada poniżej 4°C. Utrzymanie tak niskiej temperatury w piwnicy pod budynkiem jest praktycznie niemożliwe - chyba że dom jest niezamieszkany.
Na ziemną piwniczkę można się zdecydować w dowolnym czasie (zarówno przed budową domu, jak i po niej), a koszt jej stworzenia raczej nie spowoduje dużego uszczerbku w finansach.
Piwniczka może stanowić w ogrodzie element architektoniczny, który nada działce indywidualny charakter. Jeśli jednak ktoś wolałby jej nie eksponować, wystarczy, że usytuuje ją gdzieś z boku, a w ziemi, którą przysypane jest sklepienie, posadzi ozdobne rośliny: byliny, krzewinki, pnącza.
Piwniczka ziemna - projekt
Właściciele prezentowanej piwniczki lubią tradycyjne polskie jedzenie. Potrzebowali więc chłodnego miejsca do przechowywania beczki z kiszoną kapustą, dużej liczby przetworów w słoikach oraz win i nalewek własnego wyrobu. Okazało się, że spiżarnia oraz pomieszczenia gospodarcze, które mieli w domu, nie zapewniały odpowiedniej temperatury, dlatego postanowili skorzystać ze sprawdzonych wzorów i zbudować piwniczkę w ogrodzie.
Do wnętrza piwniczki prowadzą strome schody o dziewięciu stopniach. Każdy stopień ma głębokość 28 cm i wysokość 16 cm. Brzegi schodów ograniczono murkami z cegły klinkierowej. Posadzka w piwniczce znajduje się poniżej strefy zamarzania gruntu, czyli na głębokości 1,5 m.
Schody i wejście do piwniczki osłonięto daszkiem, choć nie od razu. Wystarczyły jednak doświadczenia z mroźnej zimy, by właściciele uznali, że jest on niezbędny. Stopnie pokryte lodem były bardzo śliskie, a śnieg w przedsionku czasem wręcz uniemożliwiał otwarcie drzwi. Zbudowano więc dwuspadowy, drewniany daszek. Oparto go na dwóch parach słupów różnej długości, dzięki czemu z jednej strony obniża się do poziomu nasypu nad piwniczką.
Piwniczka nie jest duża - ma 5,6 m2 powierzchni, ale zdaniem właścicieli to w sam raz. Pomieszczenie do przechowywania ma szerokość 2 m, długość 2,2 m oraz wysokość 2,5 m. Jego ściany wzniesiono z bloczków betonowych. Z bloczków zbudowano również strop, który wzmocniono zbrojeniem ze stalowych prętów.
Zamykany drzwiami przedsionek (2,0×0,6 ×2,5 m) spełnia funkcję bufora termicznego. Chodzi o to, by do wnętrza piwniczki trudniej dostawało się ciepłe powietrze latem i mroźne zimą.
Strop piwniczki przysypano półmetrową warstwą ziemi, która dodatkowo izoluje przed zmianami temperatury znajdujące się poniżej pomieszczenie. Na utworzonym w ten sposób pagórku posadzono rośliny - dla ozdoby i by ich korzenie zabezpieczyły ziemię przed erozją. Efektownie rozrósł się winobluszcz, który niemal całkowicie przysłonił daszek nad schodami do piwniczki.
Piwniczka ziemna - materiały
Główne pomieszczenie i przedsionek:
- fundamenty i posadzka - cement, piasek, żwir, woda;
- ściany zewnętrzne i ścianka działowa - 220 bloczków betonowych;
- strop - 80 bloczków betonowych i pręty zbrojeniowe o średnicy 10 mm;
- otwory - nadproża ze stalowych kątowników, drewniane drzwi (2 sztuki) - jedne składane;
- izolacja - arkusz grubej folii;
- wentylacja - rura PVC o długości 1,3 m zakończona daszkiem;
- wykończenie - tynk do wyrównania ścian i stropu od wewnątrz oraz ziemia na nasyp.
Piwniczka ziemna - schody
- stopnie - piasek, cement, pręty zbrojeniowe o średnicy 8 mm;
- policzki - 250 sztuk cegły klinkierowej, zaprawa.
Piwniczka ziemna -dach
- słupki - 2 krawędziaki (7×7 cm) o długości 1,4 m i 2 krawędziaki o długości 0,6 m;
- płatew kalenicowa - krawędziak (7×7 cm) o długości 3 m;
- płatwie boczne - 4 krawędziaki (7×7 cm) o długości 2,2 m;
- krokwie skrajne - 2 krawędziaki (7×7 cm) o długości 1,2 m;
- mocowanie słupków - metalowe kotwy, piasek i cement do wykonania stóp fundamentowych;
- poszycie - deski, gwoździe.
Piwniczka ziemna - wykonanie
Wykop, fundament, posadzka. Ze względu na głębokość piwniczki (1,5 m poniżej poziomu gruntu) do wybrania ziemi użyto koparki.
Wykop pod ławy fundamentowe o głębokości 30 cm i szerokości 40 cm zrobiono ręcznie i wypełniono betonem. Po trzech dniach, gdy beton stężał, wykonano betonową posadzkę o grubości 15 cm.
- Ściany i strop. Ściany wzniesiono z betonowych bloczków łączonych zaprawą cementową. Od ław fundamentowych i gruntu odizolowano je folią.
Po stronie planowanego wejścia w ścianie przedsionka i komory przechowalniczej pozostawiono otwory na drzwi. Na wysokości 1,8 m wykonano nadproża ze stalowych kształtowników.
Strop (typu Klein) zbudowano z bloczków i prętów zbrojeniowych. W stropie komory przechowalniczej zrobiono otwór potrzebny do zamontowania rury wentylacyjnej. Od zewnątrz strop pokryto cementową wylewką.
- Schody i murki oporowe. Po przygotowaniu pochyłego wykopu o szerokości 100 cm, a potem szalunku z desek, wylano dziewięć stopni z betonu (o głęb. 28 cm i wys. 16 cm). W świeżym betonie zatopiono pręty zbrojeniowe.
Po obu brzegach schodów wzniesiono murki oporowe z cegły klinkierowej. Murki postawiono po to, by zabezpieczały schody przed osypywaniem się ziemi, a także przed spływem wody i nawiewaniem śniegu - dlatego wystają 30 cm ponad poziom gruntu.
Nasyp.Wokół ścian wystających ponad poziom terenu nasypano ziemi i starannie ją ubito. Następnie folię izolującą ściany od strony gruntu wywinięto na strop i przykryto jednym dużym kawałkiem folii. W ten sposób piwniczka została bardzo skutecznie zabezpieczona przed zawilgoceniem.
Na folię i wał okalający ściany narzucono 50-centymetrową warstwę ziemi i uformowano pagórek (Uwaga! Im grubsza warstwa ziemi przykrywa piwniczkę, tym temperatura w jej wnętrzu ulega mniejszym wahaniom). Rurę wentylacyjną wyprowadzono pionowo do góry (30 cm nad poziomem pagórka) i przykryto daszkiem.
- Dach nad schodami i przedsionkiem. Po zewnętrznej stronie murków oporowych wykonano cztery stopy fundamentowe. W betonie osadzono metalowe kotwy, w których po kilku dniach zamontowano drewniane słupki. Aby daszek obniżał się do poziomu pagórka, słupki podtrzymujące go od strony wejścia na schody są dłuższe (1,4 m) niż te tuż przy drzwiach do przedsionka (0,60 cm). Na słupkach oparto płatwie, do których przybito skrajne krokwie, a następnie deski poszycia.
Piwniczka ziemna -wykończenie
Do piwniczki doprowadzono przewody elektryczne. Otynkowano od wewnątrz ściany oraz strop. Zamontowano drzwi. Te prowadzące do przedsionka zrobiono z desek połączonych zawiasami w ten sposób, że składają się jak harmonijka, dzięki czemu zajmują mniej miejsca. Drzwi wewnętrzne piwniczki, prowadzące do komory przechowalniczej, są ocieplone warstwą styropianu i zamykane w typowy sposób - muszą być przecież szczelne.
Na pagórku, pod którym znajduje się piwniczka, posadzono byliny i pnącza.
Ulepszona ziemianka
Współczesne piwniczki ogrodowe nie mają dokładnie takiej samej konstrukcji jak te, które były budowane w przeszłości. Kiedyś ich ściany stanowił jedynie grunt zabezpieczony przed osypywaniem się deskami lub cegłą. Teraz stosuje się najczęściej beton - wylewany na miejscu albo w formie bloczków. Poza tym ściany izoluje się folią, a czasem nawet styropianem. Nadal jednak wykorzystywane jest to, że w gruncie na głębokości 1,5 m temperatura wynosi 8-10°C.
Skomentuj:
Piwniczka ziemna. Jak zbudować piwniczkę ziemną w ogrodzie?