Budowa

Ogród

Wnętrza

Design

Architektura

DIY

HGTV

Różane nowości

Rośliny na żywopłot. 14 Najlepszych roślin na formowane żywopłoty

Piotr Syga, architekt krajobrazu, KJ
Żywopłoty to ozdoba ogrodu o wielu funkcjach: chronią, stanowią tło dla pojedynczych okazów lub obramowanie rabat i wydzielanych przestrzeni - Fot. Pixabay/CC0

Rośliny na żywopłot powinny przede wszystkim szybko rosnąć. Gładko strzyżone roślinne ściany chronią dostępu na posesję, osłaniają przed wiatrem i przeciągami; odpowiednio zaprojektowane dzielą przestrzeń na przytulne zakątki

Żywopłoty to ozdoba ogrodu o wielu funkcjach: chronią, stanowią tło dla pojedynczych okazów lub obramowanie rabat i wydzielanych przestrzeni - Fot. Pixabay/CC0

Żywopłoty - chronią i zdobią

Jedną z zalet formowanych żywopłotów jest to, że zajmują mało miejsca. Poza tym chronią i zdobią. Wykonane ze starannie dobranych roślin mogą zaskakiwać urodą przez cały sezon. Służą nie tylko ludziom. Regularnie przycinane pędy rozrastają się i stają się bardzo mocne. Taki gąszcz chętnie zasiedlają ptaki, które znajdują w nich schronienie i miejsce do budowania gniazd. Dzięki temu ogród zyskuje sprzymierzeńców w walce ze szkodnikami.

Ekspresowy żywopłot. Rośliny szybko rosnące na żywopłot

Żeby żywopłot dobrze pełnił swoją funkcję, trzeba pamiętać o kilku sprawach. Musi być jednakowo oświetlony - fragmenty pogrążone w cieniu rozwijają się słabiej. Ponieważ rośliny rosną tu w dużym, nienaturalnym zagęszczeniu, konkurują ze sobą o wodę i pokarm. Efektem jest szybkie wyjałowienie gleby, dlatego już na etapie sadzenia trzeba zapewnić roślinom jak najlepsze podłoże, zgodne z ich wymaganiami, a później regularnie je nawozić i oczywiście podlewać (dotyczy to zwłaszcza młodych żywopłotów). Pamiętajmy też o ściółkowaniu podłoża kompostem lub skoszoną trawą.

Cięć dokonujemy w obrębie jednorocznych pędów, skracając je o połowę. Gatunki, które gubią liście na zimę i rosną w miarę szybko, pierwszy raz przycinamy pod koniec zimy lub wczesną wiosną; ewentualnie powtórnie w lipcu. Żywopłoty o zimozielonych liściach i z iglaków przycinamy najwcześniej w maju (gdy miną późnowiosenne przymrozki). Rośliny wolno rosnące, np. cisy, tniemy raz w sezonie. Jeżeli w żywopłocie rezydują ptaki, do strzyżenia przystąpmy po wyprowadzeniu pierwszego lęgu, na początku lipca.

Buk zwyczajny - Fot. Shutterstock

Rośliny na żywopłot - buk zwyczajny (Fagus sylvatica)

Buki znakomicie nadają się do tworzenia wysokich (do 5 m wysokości) i solidnych głęboko zakorzenionych roślinnych murów, spełniających funkcję zarówno ogrodzeń, jak i wiatrochronów. Dzięki zmienności sezonowej wprowadzają do ogrodu sporo urozmaicenia. Jesienią liście buków pięknie się przebarwiają, stają się żółte lub czerwonobrązowe. Zimą wyraźnie widoczne są stalowoszare gałęzie. Pod tym względem górują nad żywopłotami z innych roślin, a już na pewno z nieco monotonnych iglaków.

Podłoże:Najlepiej żyzne, nieco gliniaste i niezbyt kwaśne; stale lekko wilgotne

Stanowisko: Zarówno słoneczne, jak i cieniste

Liście: Sezonowe o długości do 8 cm; zwykle koloru zielonego; u odmian szlachetnych, np. 'Atropunicea', liście przez cały sezon są purpurowe; jesienią przebarwiają się na żółto, po czym brązowieją. Zaschnięte utrzymują się na pędach do wiosny

Warto wiedzieć: Purpurowe odmiany buków charakteryzują się dużą zmiennością koloru liści. Dotyczy to roślin rozmnażanych z nasion, które różnią się między sobą. Podczas gdy liście jednych są purpurowe przez większość sezonu, u innych są takie tylko na początku, a potem zielenieją. Dlatego jeśli zależy nam na żywopłocie w jednakowym kolorze, warto kupować drzewka szczepione i to najlepiej z jednego, pewnego źródła

Rośliny na żywopłoty [Szkółkarze polecają]

Żywopłot z ligustru pospolitego - Fot. Jerzy Romanowski

Rośliny na żywopłot - ligustr pospolity (Ligustrum vulgare)

Ligustr w naturze jest luźnym i mało urodziwym krzewem. Dopiero po przycinaniu pędów nabiera zwartej i efektownej formy. Można z niego tworzyć płoty do wysokości ok. 3 m, które ze względu na gęsty układ gałązek znakomicie spełnią funkcję wiatrochronów - również zimą, kiedy nie mają liści. Z ligustru można formować efektowne bramki oraz inne bryły. Przy zakładaniu żywopłotu najlepiej sadzić młode rośliny, które w czasie regularnego przycinania nabierają ładnej formy. Ponieważ ligustr szybko rośnie, na efekt nie trzeba długo czekać. To uniwersalny i mało wymagający krzew, który znosi nie tylko suszę i mróz, ale również niekorzystne warunki miejskie.

Podłoże: Każda ziemia ogrodowa, byle niezbyt kwaśna

Stanowisko: Zarówno słoneczne, jak i cieniste

Liście: Sezonowe, wąskie, o długości do 5 cm, ciemnozielone; dość długo utrzymują się na krzewie i opadają prawie nie przebarwione

Warto wiedzieć: Ligustr zakwita latem. Drobne kremowe kwiaty, zebrane w wiechowate kwiatostany, przyjemnie pachną, wabiąc liczne owady. Drobne, błyszczące owoce mają kolor czarny i pozostają w zimie na krzewach - zlatują się do nich ptaki

Mało wymagające rośliny na żywopłot na ubogich glebach

Żywopłot z grabu pospolitego - Fot. Michal Mutor / AG

Rośliny na żywopłot - grab pospolity (Carpinus betulus)

Graby w formie naturalnej są wysokimi i bardzo stabilnymi drzewami, dlatego tworzone z nich żywopłoty również mają te cechy. Znakomicie nadają się na ogrodzenia. Chronią od wiatru. Regularnie przycinane gałązki mocno się zagęszczają, tworząc wręcz lite i równe ściany. Zakładając żywopłot, warto wybierać gęste i rozrośnięte sadzonki - graby rosną powoli. Aby zagęszczały się od samej ziemi, trzeba je regularnie przycinać i zmuszać w ten sposób do wypuszczania odrostów w miejscach, w których ich jeszcze nie ma. Gałązki można też przyginać i podwiązywać. Jeśli żywopłot ma cieszyć oko od razu, posadźmy duże sadzonki grabu 'Fastigiata' o wąskim, stożkowym pokroju lub odmiany 'Columnaris' charakteryzującej się regularnym kolumnowym kształtem korony.

Podłoże: Toleruje prawie każdą ziemię ogrodową, również podłoża piaszczyste (ale żyzne); najlepiej stale lekko wilgotne

Stanowisko: Dobrze rośnie w cieniu i w słońcu

Liście: Sezonowe, do 8 cm długości; jesienią przebarwiają się na żółto, a później brązowieją; po zaschnięciu często utrzymują się na pędach aż do wiosny

Warto wiedzieć: Graby zdobią również owocostany, które z wyglądu przypominają szyszki. Twarde nasiona są ważnym składnikiem diety grubodziobów. Właśnie dzięki grabom te dość rzadko występujące ptaki można podziwiać w ogrodach.

Grab pospolity - Fot. Shutterstock
Berberys Thunberga 'Admiration' - Fot. Fot Wiesław Gawryś

Rośliny na żywopłot szybko rosnące - berberys Thunberga (Berberis Thunbergii)

Berberys Thunberga ma odmiany różniące się nie tylko barwą liści, lecz również wielkością i pokrojem. Praktycznie wszystkie nadają się na żywopłoty. Najniższe, np. 'Kobolt', 'Bagatelle', 'Atropurpurea Nana' wykorzystuje się na niskie obwódki rabat. Z najwyższych, takich jak 'Atropurpurea', 'Golden Ring' czy wąski kolumnowy 'Red Chief', można formować żywopłoty o wysokości do ok. 2 m, również o charakterze obronnym - ze względu na mocne i ostre kolce.

Podłoże: Każda ziemia ogrodowa

Stanowisko: Słoneczne lub cieniste

Liście: Sezonowe, drobne, do 3 cm długości; ich kolor zależy od odmiany, np. 'Atropurpurea' ma liście purpurowe, 'Golden Ring'- purpurowe z żółtym brzegiem, 'Green Carpet'- soczyście zielone, 'Aurea' - żółte. Jesienią odmiany purpurowe stają się intensywnie czerwone, zielone zaś przebarwiają się na żółto. Nadają się do tworzenia wyraźnych kolorystycznie akcentów w ogrodzie

Warto wiedzieć: Berberysy Thunberga mają liczne lśniące owoce koralowoczerwonej barwy. Utrzymują się one na krzewach przez całą zimę. Efektownie wyglądają na tle zaśnieżonego krajobrazu i są przysmakiem wielu ptaków.

Irga błyszcząca - Fot. Małgorzata Dyrska

Rośliny na żywopłot szybko rosnące - irga błyszcząca (Cotoneaster lucidus)

Spośród wszystkich irg ten gatunek najlepiej znosi cięcie i nadaje się do formowania. Strzyżone żywopłoty mogą mieć nawet do 1,5 m wysokości. Jeśli zależy nam na efektownej zmianie kolorów jesienią, koniecznie trzeba sadzić irgi na stanowiskach słonecznych. Wtedy krzewy będą się wybarwiać najpiękniej.

Podłoże: Każda ziemia ogrodowa

Stanowisko: Słoneczne lub cieniste

Liście: Sezonowe, o długości do 5 cm, ciemnozielone, z wierzchu błyszczące. Jesienią przebarwiają się na czerwono

Warto wiedzieć: Krzewy są zupełnie mrozoodporne, niewrażliwe na zadymienie i kurz, dlatego idealne do warunków miejskich. Znakomicie radzą sobie z upałami i suszą

Krzewuszka cudowna - Fot. Wiesław Gawryś

Rośliny na żywopłoty szybko rosnące - krzewuszka cudowna (Weigela florida)

Krzewuszka 'Monet' dorasta zaledwie do 0,7 m wysokości, dlatego nadaje się do tworzenia obrzeży nie wyższych niż 0,5 m. Jest to odmiana, której ozdobą są przede wszystkim dość duże liście o oryginalnym zabarwieniu. Aby ich nie niszczyć, rośliny najlepiej przycinać, kiedy są jeszcze nagie. Możemy także formować je później, lecz wtedy warto usuwać tylko pojedyncze gałęzie.

Podłoże: Najlepiej żyzne, dobrze przepuszczalne i utrzymujące wilgoć

Stanowisko: Słoneczne lub półcieniste

Liście: Sezonowe, o długości ok. 6 cm, wielobarwne, często zielono-purpurowo-różowo-białe, nieregularnie obrzeżone, jesienią ciemniejsze

Warto wiedzieć: Krzewuszki dobrze rosną również w cieniu, lecz tam słabiej kwitną. W takich miejscach nie mają też efektownie wybarwionych liści

Żywotnik zachodni, tuja - Fot. Shutterstock

Rośliny na żywopłoty szybko rosnące - żywotnik zachodni (Thuja Occidentalis)

Ostatnio żywotniki tracą na popularności, ponieważ kojarzą się z cmentarzami. Nie dotyczy to jednak żywopłotów formowanych. W tej roli żywotniki wzbudzają powszechny zachwyt. Zielone ściany najczęściej są tworzone z niedrogiej odmiany 'Brabant', która nabiera formy dopiero po regularnych postrzyżynach. Można też zakładać żywopłoty z odmian wąskich i od razu gęstych, jak na przykład 'Columna' czy 'Smaragd' - nie wymagają one częstego przycinania. Polecamy też odmiany żółte: 'Wareana Lutescens', 'Sunkist' czy 'Yellow Ribbon'.

Podłoże: Najlepiej żyzne, piaszczysto-gliniaste; przy stałej wilgotności krzew potrafi się dostosować do gorszych warunków

Stanowisko: Głównie słoneczne, choć roślina znosi także miejsca półcieniste

Liście: Zimozielone, w formie zielonych łusek, roztarte w palcach przyjemnie pachną

Warto wiedzieć: Żywotniki mają smukły, kolumnowy pokrój, przy czym są bardzo gęste. Dzięki temu łatwo i szybko można z nich tworzyć wysokie (do ok. 6 m), a zarazem bardzo wąskie żywopłoty. Żywotnikowe ściany nie sprawiają kłopotu w pielęgnowaniu i utrzymują dobrą formę przez cały sezon.

Gałązki żywotników doskonale znoszą cięcie i szybko się zagęszczają. Soczyście zielone łuski prawie całkowicie okrywają pędy.

Aby żywopłot z żywotników stał się gęsty, wymaga silnego cięcia, nawet dwa razy w sezonie

Żywopłot z bukszpanu - Fot. Shutterstock

Rośliny na żywopłot zimozielone - bukszpan wiecznie zielony (Buxus Sempervirens)

Z bukszpanu dzięki jego drobnym listkom, gęstemu pokrojowi i dużej zdolności regeneracji można uzyskiwać różne skomplikowane kształty. Jest materiałem numer jeden dla ogrodowych artystów. Można z niego tworzyć wysokie i niskie przegrody. Na obwódki rabat, dekoracyjne obrzeża ścieżek czy schodów nieprzekraczające wysokości 0,5 m najlepiej wykorzystać powoli rosnącą odmianę 'Suffruticosa'. Natomiast na żywopłoty o wysokości do 1,5 m najlepsza będzie 'Arborescens'.

Podłoże: Żyzne, próchniczne, przepuszczalne i stale lekko wilgotne

Stanowisko: Najlepiej półcieniste lub cieniste, zaciszne

Liście: Zimozielone, drobne, do ok. 2 cm długości, z wierzchu błyszczące; trujące

Warto wiedzieć: Bukszpany dobrze znoszą miejskie warunki oraz letnie okresowe upały i susze. Słońce może im jednak zaszkodzić zimą podczas nagłych skoków temperatury i nawrotów zimy. Wtedy usychają i przemarzają. Jeśli w zimie temperatury nagle wzrosną powyżej zera, krzewy trzeba podlewać

Skórzaste liście bukszpanów wydzielają charakterystyczny zapach. Uwaga, są trujące!

Klasyczne bukszpanowe partery z karłowej odmiany 'Suffruticosa' tolerują słońce i cień.

Cięcie bukszpanu najlepiej przeprowadzić po ostatnich przymrozkach. - Fot. Shutterstock/nikolaborovic
Żywopłot z iglaków, między innymi z jałowców wirginijskich - Fot. Shutterstock

Rośliny na żywopłot zimozielone - jałowiec wirginijski (Juniperus Virginiana) 'Skyrocket'

Jałowiec 'Skyrocket' dorasta do ok. 8 m wysokości, przy czym jego szerokość nie przekracza metra; już z natury jest gęsty. Wystarczyłoby posadzić krzewy w rozstawie 60 na 80 cm - i gotowe. Co daje formowanie? Atutem tej odmiany jest jej srebrzysty kolor, który po cięciach staje się jeszcze bardziej intensywny. Dzięki regularnemu przycinaniu rośliny zagęszczają się mocniej i zamiast szeregu walcowatych form uzyskujemy płaską ścianę. Jeżeli zależy nam na utrzymaniu żywopłotu na określonej wysokości, konieczne jest ścinanie wierzchołków krzewów.

Podłoże: Każda ziemia ogrodowa, byle niezbyt gliniasta i mokra

Stanowisko: Słoneczne

Liście: Zimozielone, łuskowate, koloru niebieskoszarego

Warto wiedzieć: Gałązki tej odmiany są skierowane pionowo w górę. W zimie obciążone śniegiem odginają się, deformują i nawet łamią. Aby do tego nie doszło, trzeba regularnie strząsać śnieg lub zabezpieczyć rośliny, obwiązując je sznurkiem

Jałowiec 'Skyrocket' ma szarozielone, kłujące igły i wyprostowane, przylegające do pnia pędy

Długie żywopłoty można urozmaicać, sadząc kilka różnych gatunków roślin

Żywopłot z modrzewia - Fot. Michał Mutor / AG

Rośliny na żywopłot zimozielone - modrzew (Larix sp.)

Żywopłoty można zakładać zarówno z modrzewia europejskiego (L. decidua), jak i japońskiego (L. kaempferi), przy czym ten drugi lepiej znosi cięcie i ma ładniejsze szyszki. Modrzewie europejskie mają zaś efektowniejsze kwiaty pojawiające się w kwietniu - żeńskie to małe, różowe lub purpurowoczerwone szyszeczki. Aby modrzewiowe żywopłoty były gęste, wymagają regularnego przycinania dwa razy w sezonie, gdyż drzewa te bardzo szybko rosną.

Podłoże: Żyzne, przepuszczalne oraz lekko wilgotne

Stanowisko: Słoneczne

Liście: Sezonowe, w formie igieł wyrastające z krótkopędów w pęczkach po 30-40 sztuk. Jesienią przebarwiają się na żółto

Warto wiedzieć: Modrzewie nękane są przez ochojnika świerkowo-modrzewiowego - mszycę, która powoduje odbarwianie i żółknięcie młodych igieł. Jednym ze sposobów walki z tym szkodnikiem jest unikanie sadzenia w sąsiedztwie modrzewi świerków pospolitych.

Modrzewie szybko rosną i dobrze znoszą tereny miejskie i przemysłowe

Zanim jesienią opadną delikatne igły modrzewi, przybierają piękną złotą barwę

Ściana z modrzewia sprawdza się w małych ogrodach - nie kłuje tak jak świerk czy jałowiec

Modrzew. Zanim jesienią opadną delikatne igły modrzewi, przybierają piękną złotą barwę - Fot. Shutterstock
Ostrokrzew - Fot. Shutterstock

Rośliny na żywopłot - ostrokrzew Meservy (Ilex Meserveae)

Ostrokrzew Meservy w porównaniu z popularnym ostrokrzewem kolczastym (Ilex aquifolium) jest bardziej odporny na mrozy i wysuszające wiatry, a z tego powodu lepszy na żywopłoty w polskim klimacie. Regularnie przycinany ładnie się zagęści, a formowane z niego ściany będą efektowne przez cały rok. W żywopłotach ostrokrzew osiąga wysokość ok. 2,5 m.

Podłoże: Najlepiej żyzne i próchniczne, stale lekko wilgotne

Stanowisko: Cieniste lub półcieniste, zaciszne. Zimą nie może być zbyt słoneczne

Liście: Zimozielone, o długości do 5 cm, sztywne, błyszczące, z ostro zakończonymi brzegami - kłujące

Warto wiedzieć: Atutem ostrokrzewów są ich ozdobne owoce. Aby móc się nimi cieszyć, w ogrodzie muszą znajdować się egzemplarze (krzewy) obojga płci. Kwiaty męskie ma odmiana 'Blue Prince', żeńskie zaś 'Blue Princess'. Uwaga, owoce są trujące

Owoce ostrokrzewów rozwijają się wyłącznie na żeńskich okazach. Czerwone kuliste jagody utrzymują się aż do wiosny

Pięciornik krzewiasty - Fot. Fot Wiesław Gawryś

Jakie rośliny na żywopłot - pięciornik krzewiasty (Potentilla Fruticosa)

Atutem pięciornika 'Goldfinger' są żółte kwiaty o średnicy ok. 5 cm. Pojawiają się w dużej ilości już na początku czerwca; krzew kwitnie aż do października. Można formować z niego niskie kwitnące płotki do 0,8 m wysokości, a także niższe obwódki rabat. Jeśli zależy nam na nieprzerwanym kwitnieniu, pięciornik formujemy raz w sezonie, w marcu. Inne odmiany to biała 'Abbotswood', różowa 'Pink Queen' i czerwona 'Red Ace'.

Podłoże: Najlepiej żyzne, przepuszczalne i dobrze utrzymujące wilgoć

Stanowisko: Słoneczne lub półcieniste

Liście: Sezonowe, drobne pierzastozłożone z 3 do 7 listków, zielone

Warto wiedzieć: Zmorą niektórych pięciorników krzewiastych jest szara pleśń, która pojawia się latem przy dużej wilgotności podłoża i powietrza. Natomiast odmiany 'Goldfinger' szara pleśń nie atakuje. Jest to odmiana znosząca ekstremalne warunki, jedna z najwyższych wśród pięciorników - osiąga nawet metr wysokości

Kwitnące latem żywopłoty z pięciorników można zakładać wzdłuż rabat i w wysuszonych słońcem ogrodach skalnych

Żywopłot z porzeczki alpejskiej - Fot. www.kurowski.pl

Jakie rośliny na żywopłot - porzeczka alpejska (Ribes Alpinum)

Odmiana 'Schmidt' w porównaniu ze zwykłą porzeczką alpejską ma ładniejsze, grubsze i zdrowiej wyglądające liście, które utrzymują się na pędach od wczesnej wiosny aż do późnej jesieni. Z tego powodu warto tworzyć z niej jednorodne zielone ściany, tym bardziej że porzeczkę daje się łatwo formować. Wysokość żywopłotu może osiągać 1,5 do 2 m. Wiosną dodatkową ozdobą krzewów są żółtozielone kwiaty.

Podłoże: Najlepiej żyzne, lekko gliniaste i stale nieco wilgotne; roślina potrafi się jednak przystosować do gorszych warunków

Stanowisko: Od słonecznego do cienistego

Liście: Sezonowe, 3- lub 5-klapowe, o średnicy do 4 cm, ciemnozielone; jesienią przebarwiają się na żółto

Warto wiedzieć:Porzeczki alpejskie jako nieliczne z krzewów dobrze znoszą konkurencję innych, większych od siebie roślin. Można je więc sadzić bezpośrednio pod koronami drzew

Sztywne i wyprostowane pędy porzeczki można łatwo formować. Krzewy znoszą nawet niekorzystne miejskie warunki i konkurencję innych roślin

Cis pospolity - Fot. Shutterstock

Rośliny na żywopłot - cis pospolity (Taxus Baccata)

Ciemnozielone cisy są długowieczne, dlatego zakładając z nich żywopłoty, robimy to raz - być może nawet dla wielu pokoleń. Gatunek ten jest wręcz stworzony do cięcia. Regeneruje się nawet po dość drastycznych zabiegach. Jest idealny na wysokie ogrodzenia (do 4 m), chroni od wiatru, stanowi dobre tło innych elementów ogrodu. Nadaje się do tworzenia ogrodowych rzeźb. Pamiętajmy jednak, że cisy rosną naprawdę powoli. Warto więc rozważyć zakup od razu dużych krzewów. Na żywopłoty warto polecić silnie rosnące odmiany 'Hicksii' oraz 'Hillii'.

Podłoże: Najlepiej żyzne i próchniczne, stale lekko wilgotne. Na glebach piaszczystych i kwaśnych częściej przemarza i choruje

Stanowisko: Cieniste, półcieniste, na glebach dostatecznie wilgotnych również słoneczne

Liście: Wiecznie zielone w formie igieł o intensywnym, ciemnym zabarwieniu

Warto wiedzieć: Wszystkie części rośliny oprócz czerwonych osnówek nasion są trujące; osnówki chętnie są zjadane przez ptaki

Nasiona cisów ukryte w kulistych czerwonych osnówkach dojrzewają od sierpnia do września. Utrzymują się do zimy

Sprawdzone, klasyczne połączenie - żywopłot z cisów jako tło różanych parterów obwiedzionych bukszpanem

Udostępnij

Przeczytaj także

Kiedy przesadzać hortensje? Szczegółowy poradnik
Kiedy sadzić maliny i jak zrobić to dobrze? Kompletny poradnik
Hamak do ogrodu i na balkon. Jak wybrać i zamocować?

Polecane

Ptaki w ogrodzie. Jakie rośliny zwabią ptaki do ogrodu?
Żywopłoty liściaste. Najlepsze rośliny liściaste na żywopłoty
Żywopłoty nie tylko z tui

Ta strona używa ciasteczek w celach analitycznych i marketingowych.

Czytaj więcej