Trawnik. 12 sposobów na piękny trawnik

Trawnik. Wybierz odpowiedni gatunek trawy

Trawniki z mieszanki rekreacyjnej (uniwersalnej) dobrze znoszą deptanie, słońce i półcień - są więc idealne na działki użytkowe. Z kolei mieszanki dywanowe tworzą trawniki ozdobne. Dobrze rosną w miejscach jasnych, ale muszą być starannie pielęgnowane. Mieszanki parkowe nie lubią deptania, mogą za to rosnąć w cieniu. Te trawniki kosi się też rzadziej. Najbardziej wytrzymałe są mieszanki sportowe, jednak wymagają fachowej pielęgnacji. Do dużych ogrodów w stylu wiejskim najlepsze są mieszanki łąkowe - oprócz traw zawierają nasiona roślin kwitnących (chabrów, krwawników, lucerny, łubinów, koniczyn, maków).

Zadbany trawnik - po pierwsze dobra mieszanka traw

Piękny i zadbany trawnik w ogrodzie to czysta przyjemność. Można po nim chodzić boso, opalać się na nim w letnie dni, grać w piłkę, bawić się z dziećmi. Odpowiednio pielęgnowany trawnik jest gęsty i bardzo wytrzymały na deptanie, dlatego też warto zastanowić się, czy nie zamienić na przykład starej żwirowej drogi między rabatami na miękki zielony dywan...

Kluczem do sukcesu jest odpowiednio przygotowane podłoże i wybór właściwej mieszanki traw. Właśnie dzięki dobrze dobranym gatunkom i odmianom traw murawą będziemy mogli się cieszyć praktycznie w każdych warunkach. Na nawierzchniach narażonych na częste deptanie, takich jak ścieżki albo boiska, warto wysiewać mieszanki traw z dużym udziałem odmian rajgrasu angielskiego (życicy trwałej) - gatunku wybitnie odpornego na mechaniczne uszkodzenia, m.in. zgniatanie źdźbeł. Właśnie w tzw. mieszankach sportowych odpowiednio dobrane rajgrasy odgrywają najważniejszą rolę.

Piękny trawnik - jaki wybrać?

W sklepie ogrodniczym znajdziemy wiele rodzajów traw o różnych właściwościach. To, które z nich powinniśmy wybrać do naszego ogrodu, zależy od jego położenia oraz przeznaczenia trawnika, tego jak intensywnie będzie on użytkowany i tego ile czasu możemy poświęcać na jego pielęgnację.

W ogrodnictwie wyróżnia się cztery podstawowe typy trawnika:

1. Drobna i gęsta struktura oraz intensywna zieleń to znaki rozpoznawcze trawnika dekoracyjnego, który najczęściej spotkamy w ogrodach francuskich.
2. Trawnik krajobrazowy można zaś rozpoznać po nierównomiernej zielonej barwie. Nie wymaga on szczególnej pielęgnacją, jest też odporny na suszę oraz cień. Najczęściej stosuje się go w parkach i przestrzeniach miejskich.
3. Trawnik intensywnie używany lub sportowy, czyli taki który widzimy na polach golfowych lub boiskach piłkarskich jest bardzo wytrzymały i odporny na obciążenia oraz wpływy atmosferyczne. Stanowi idealne miejsce do zabawy lub uprawiania sportu, jednak jego pielęgnacja wymaga dużych nakładów pracy.
4. Najczęściej polecane do domowych ogrodów są trawy z grupy użytkowych. Trawnik użytkowy jest bardzo wytrzymały i uniwersalny dzięki temu można go zakładać na prawie wszystkich typach gleb. Jest odporny na obciążenia, a ze względu na powolny wzrost nie wymaga intensywnego koszenia. Ten rodzaj trawnika może rosnąć wszędzie, uwielbia słońce i dobrze znosi okresy suszy.

Piękny trawnik na wiosnę - wysiew

Nowy trawnik najlepiej zakładać wiosną lub późnym latem ze względu na temperaturę gleby, odpowiednią wilgotność i dostęp do światła słonecznego.

Pierwszym etapem w przygotowywaniu podłoża jest jego rozluźnienie. Zbrylone podłoże należy rozbić na głębokość łopaty używając do tego celu glebogryzarki lub kultywatora. Następnie trzeba usunąć chwasty, korzenie, kamienie i inne zbędne przedmioty. Dla dodatkowego rozluźnienia do gleby można dodać torfu lub kompostu. Następnie ziemia powinna przez parę dni odpoczywać, aby mogła odpowiednio osiąść. Ten proces zapobiega późniejszemu powstawaniu zagłębień i nierówności.

Po kilku dniach od rozluźnienia podłoża, nasiona trawy i nawóz startowy należy rozrzucać w ilości około 15 do 20 g/m², ponieważ zbyt gęsty wysiew sprawia, że rośliny utrudniają sobie wzajemnie optymalny wzrost. Wysiane ziarna trzeba wbić w glebę za pomocą walca z igłami lub kratownicy na głębokość około 1 cm. W ten sposób wiatr nie wywieje nasion i lepiej połączą się one z glebą.

Przez okres miesiąca powierzchnia trawnika musi być stale wilgotna, gdyż wysuszenie uniemożliwi kiełkowanie. Na tym etapie po trawniku trzeba jak najmniej chodzić oraz nie wolno go przycinać. Pierwsze koszenie przeprowadza się, gdy źdźbła osiągną wysokość ok. 10 cm. Trawnik najlepiej skracać umiarkowanie, ale za to często.

Młody trawnik w pierwszych tygodniach po założeniu potrzebuje starannej i regularnej pielęgnacji, ale efekt widać już po równomiernym kiełkowaniu nasion, a w późniejszym czasie zaowocuje to wyższą jakością trawnika.

Szybszą drogą do pięknej murawy jest oczywiście trawnik z rolki. Stanowi on alternatywę pozwalającą oszczędzić około roku pracy, który jest potrzebny do rozwoju trawnika z wysiewu. Dodatkowo trawnik z rolki jest pozbawiony chwastów, jednak jest on zdecydowanie mniej trwały, a także znacznie droższy niż trawnik z wysiewu.

Trawnik łatwy w utrzymaniu

Zwykle zależy nam, żeby trawnik był użyteczny i niekłopotliwy w pielęgnacji, co nie musi wcale oznaczać, że będzie mało urodziwy. Takie możliwości dają mieszanki składające się z traw odpornych na deptanie i o ładnym odcieniu zieleni, np. Gazon, Super Trawnik. Niektóre, np. Oaza, szczególnie dobrze znoszą suszę. Zazwyczaj kosi się je raz w tygodniu, a gdy trawa więdnie, wymaga podlewania. Z czasem murawa zmienia nieco skład, bo zanikają trawy najmniej dostosowane do warunków panujących w danym ogrodzie. Mocno deptane miejsca "łysieją". Ścieżki warto więc wyłożyć np. kamiennymi płytami.

Wytrzymały trawnik

Przeznaczone do tego celu mieszanki składają się z odmian o mocnych liściach najbardziej wytrzymałych na wygniatanie, które szybko się zagęszczają i odrastają. W sprzedaży dostępne są takie mieszanki jak Mistrzowska, Super Wembleyka, Stadion. Często deptane miejsca kosi się co kilka dni, nisko (na wys. 3 cm), trzeba też często je podlewać, nawozić i w miarę potrzeby dosiewać nasiona. Pielęgnacja takiej murawy jest więc dosyć czasochłonna.

Jak dbać o trawnik? Zainwestuj w dobrą kosiarkę

Urządzenie powinno być łatwe w obsłudze i niezawodne. Niezależnie, czy będzie to kosiarka spalinowa, elektryczna czy ręczna, musi być bezpieczna, a taką gwarancję dają urządzenia markowe. Takie kosiarki, choć droższe, będą służyć latami. Jest to tym bardziej istotne, że jak oceniają ogrodnicy, w ciągu roku korzysta się z niech średnio 30 razy.

Aeracja i wertykulacja

Kiedy trawnik pokryje warstwa filcu (nierozłożone i mocno zbite fragmenty traw) lub mech, przydałoby się go solidnie wygrabić, a jeśli podłoże jest mocno ubite, to nawet rozluźnić. Można to robić, używając aeratorów i wertykulatorów - urządzeń napędzanych elektrycznie lub spalinowo.

Amatorskie aeratory wyposażone są w silniki na prąd i wałek najeżony stalowymi pazurkami, który obracając się, wyczesuje z trawnika filc aż do gołej ziemi; drapie zbite podłoże, dzięki czemu nieco je rozluźnia - poprawia to dostęp powietrza do korzeni traw. Aeratory profesjonalne mają silniki spalinowe i nie wyczesują trawnika, lecz nakłuwają podłoże.

Natomiast wertykulatory mają sztywne noże na obracającym się wałku. Nacinają darń, rozluźniając ją i głęboko napowietrzając. Zabieg ten jest niezbędny w przypadku mocno przerośniętej i zbitej darni. Wykonuje się go raz w roku wczesną wiosną lub jesienią, przy wilgotnym podłożu. Wertykulację lub aerację warto przeprowadzać tuż przed nawożeniem, piaskowaniem czy ściółkowaniem - wtedy efektywność tych zabiegów będzie największa.

Piękny trawnik doskonale odżywiony

Przed każdym sezonem sprawdź stan kosiarki

Dokładne czyszczenie zapobiega powstaniu korozji – rdza może pojawić się w wyniku działania kwasu powstającego z rozkładających się resztek pokosu. Skontroluj stan noża, w razie potrzeby oddaj kosiarkę do serwisu. Tępy nóż nie tnie, ale rozrywa trawę, czego oznaką są białe końcówki, które z czasem brązowieją.

Trawnik latem. Najczęstsze problemy z trawnikiem

Pielęgnacja trawnika. Pierwsze wiosenne koszenie wykonuj, gdy źdźbła mają 8-10 cm

Nóż ustaw na wysokość 5-6 cm. Później koś, gdy trawa urośnie o 4-6 cm. Zawsze skracaj ją o 1/3. Ten zabieg spowoduje, że trawnik będzie zdrowy i mocny.

Gdy trawa ma już kilka sezonów, pierwsze koszenie wiosenne przeprowadź na przełomie marca i kwietnia

Dla wielu ogrodników wyznacznikiem jest kwitnienie forsycji. Koszenie kończy się zazwyczaj w połowie października. Na zimę pozostaw źdźbła o wysokości około 4 cm. Gdy są krótsze, mogą przemarznąć im korzenie, a wyższe będą się łamać i gnić pod śniegiem.

Trawnik należy kosić raz w tygodniu

Rzadziej można to robić na początku wiosny, bo wówczas trawa rośnie wolniej. Gdy trawnik rośnie błyskawicznie, należy kosić go nawet co 2-3 dni. Ważne, aby skracać źdźbła o 1/3. Gdy z jakichś powodów trawa nadmiernie wyrosła, jej koszenie rozłóż na kilka dni, aby nie ścinać za jednym razem więcej niż 1/3.

Trawniki w cieniu wymagają rzadszego koszenia niż rosnące w pełnym słońcu

Trawniki użytkowe i sportowe mają przeważnie 2,5 -3,5 cm wysokości. Rekreacyjne mogą być nieco wyższe - do 5 cm, a parkowe i łąkowe – 10-15 cm.

Trawnik najlepiej kosić rano lub wieczorem

Trawa powinna być jędrna, ale sucha. Zrezygnuj więc z pracy w deszczowy dzień, bo przyniesie to trawnikowi więcej szkody niż pożytku. Poza tym gdy trawnik jest mokry, noże kosiarki będą się blokować. W czasie suszy koś rzadziej niż zwykle, albo nawet wcale.

Trawnik. Ważna jest technika cięcia

Nie koś w jednym kierunku, bo trawnik będzie w pasy. Za każdym razem zmieniaj linię cięcia o 90 st. Najbardziej popularną metodą jest koszenie równoległe – kosisz najpierw jeden pas, a wracasz w kierunku przeciwnym pasem równoległym. Możesz również kosić, poruszając się po planie kwadratu, w kierunku do jego środka. Koszenie zaczynaj zawsze od brzegów trawnika.

Do trudno dostępnych miejscach – wokół drzew, na skarpach, w załomach murów używaj podkaszarki

Warto też przycinać krawędź trawnika ostrym nożem lub specjalnym półokrągłym szpadlem. W pobliżu murków, wysokich krawężników i pni drzew można użyć ręcznych lub akumulatorowych nożyc do trawy. Ten zabieg poprawi wygląd trawnika.

Kosiarki, podkaszarki, nożyce czyli koszenie trawnika

Trawę najlepiej strzyc w dni pochmurne, kiedy nie pada deszcz, lub wieczorem (podłoże i trawa muszą być suche). Słońce wysusza bowiem przycięte źdźbła.

Zanim skosimy świeżo założony trawnik, powinniśmy go najpierw lekko zwałować. Zagęszczamy w ten sposób podłoże, zapobiegając wyrwaniu przez kosiarkę delikatnych roślinek. Po raz pierwszy kosimy młody trawnik, kiedy trawa osiągnie 8-10 cm wysokości. Noże tnące ustawiamy na wysokości 5-6 cm - nie niżej! W czasie kilku kolejnych zabiegów strzyżemy murawę właśnie na tę wysokość. Jeżeli trawa się zagęści, można ją bardziej skracać (na początek wystarczy 4 cm, później nawet 2,5 cm). W miejscach zacienionych trawa powinna być nieco wyższa - przynajmniej 4,5 cm.

Pamiętajmy, by zawsze strzyc trawnik ostrymi narzędziami. W przeciwnym razie końcówki traw będą poszarpane jak frędzle, co sprzyja szybszej utracie wody i rozwojowi chorób. Sygnałem do strzyżenia jest moment, kiedy trawa przekroczy planowaną wysokość mniej więcej o 1/3. Trawniki gazonowe i sportowe strzyżemy co najmniej raz w tygodniu.

Trawnik podlewanie. Po każdym cięciu trawnik powinien być podlany

Najlepiej robić to intensywnie, strumieniem rozproszonym. Woda powinna wsiąkać stopniowo, najlepiej do głębokości 15 cm.

Podlewanie trawnika

Aby trawa zdrowo rosła, trzeba ją regularnie podlewać, zwłaszcza latem i na podłożach przepuszczalnych, np. piaszczystych. Nie nawadniajmy murawy w dni gorące i słoneczne. Na słońcu woda szybko paruje, więc stracimy jej dużo więcej niż w cieniu. Natomiast w bezwietrzne dni robi się parno. Sprzyja to rozwojowi grzybów (np. szarej pleśni na roślinach ozdobnych w sąsiedztwie).

Zawilgocenie darni w upalne dni prowadzi również do jej zaparzania. Zjawisko to najczęściej występuje na podłożach słabo przepuszczalnych, na których układano trawę z rolki. Pierwszym widocznym objawem są żółknące placki na murawie.

Kiedy podlewać trawnik?

Najlepiej wieczorem lub rano przed wschodem słońca. Aby powierzchnia murawy była zwilżana równomiernie, warto używać zraszaczy. Mogą być przenośne (przyłączane do węża ogrodowego) lub montowane na stałe (tak żeby były niewidoczne i nie przeszkadzały w użytkowaniu i pielęgnowaniu ogrodu).

Jak często podlewać trawnik?

W czasie suszy należy porządnie podlewać murawę raz lub nawet dwa razy na dobę. Trawnik nie może przesychać "na pieprz". Pilnujmy, aby podłoże nie wysychało głębiej niż do głębokości ok. 3 cm (można to sprawdzić palcem).

Na glebach piaszczystych trawniki wymagają częstszych interwencji lub większych dawek wody niż na glebach gliniastych. Średnie zapotrzebowanie trawnika na wodę to 3 l na 1 m kw. powierzchni. Pamiętajmy jednak, że trudno znaleźć dwa takie same ogrody. Lepiej więc ustalić czas podlewania samemu na podstawie kilku przeprowadzonych prób.

Zdalne podlewanie - system automatycznego nawadniania

Warunkiem funkcjonowania systemu jest bieżąca woda. Źródłem może być kran na ścianie domu lub ujęcie wody wewnątrz budynku.

Dobór elementów instalacji oraz sposób ich montowania zależą od ciśnienia wody i jej przepływu. Przed zaprojektowaniem systemu dokonujemy pomiaru ciśnienia na kranie miernikiem, przy całkowicie odkręconym zaworze.

Nawadnianie dużych ogrodów należy podzielić na kilka sekcji uruchamianych po kolei. Dzięki temu ciśnienie wody nie będzie spadało.

W systemach automatycznego podlewania wykorzystuje się tzw. zraszacze wynurzalne. Podłącza się je do rur i umieszcza pionowo w ziemi tak, aby górna płaszczyzna główki znajdowała się równo z powierzchnią gruntu. Nie mogą się zapadać ani ruszać.

Serce systemu stanowi bateria zaworów elektromagnetycznych. Ich zadaniem będzie otwieranie i zamykanie strumienia wody do poszczególnych sekcji zraszaczy i kroplowników. Zawory umieszcza się w studzience, aby był do nich stały dostęp.

Mózgiem systemu jest sterownik zasilany prądem. Jego zadaniem jest sterowanie elektrozaworami, czyli ich automatyczne otwieranie i zamykanie. Sterownik nastawiamy indywidualnie, wybierając odpowiednią porę i czas podlewania (dla każdej sekcji oddzielnie). Sterownik odbiera również sygnały z czujników wilgotności podłoża i deszczu.

Regularnie cięte trawniki wymagają nawożenia

Dobre efekty daje zasilanie ich dwa razy w sezonie 1-2 centymetrową warstwą kompostu. Można też użyć nawozu wieloskładnikowego, najlepiej specjalistycznego do trawników.

Gdy trawa rośnie, wymaga diety złożonej z azotu, fosforu, potasu i innych składników odżywczych. Im gęstsza darń, częstsze koszenie trawnika oraz intensywniejsze jego użytkowanie, tym większe zapotrzebowanie na pokarm. Dokarmianie traw polega na dostarczaniu roślinom odpowiednich nawozów przeznaczonych specjalnie do trawników.

Nawozy mineralne

Wieloskładnikowe nawozy mineralne mają tu największe zastosowanie. Zawierają potrzebne trawom mikro- i makroelementy w odpowiednich proporcjach. Są łatwo przyswajane przez rośliny, działają szybko i skutecznie. Dobrze, jeśli nawozy tego typu mają formę granulek, co znacznie upraszcza ich podawanie - równomiernie opadają na podłoże, nie zatrzymując się na liściach traw.

W sklepach ogrodniczych są rozmaite rodzaje nawozów. Różnią się składem i proporcjami poszczególnych składników.

Uniwersalne zastosowanie mają nawozy zawiera- jące azot, fosfor, potas, magnez i mikroelementy w zrównoważonych ilościach. Z kolei nawozy takie jak "szybki efekt dywanowy" czy "przeciw żółknięciu trawy" mają w składzie głównie azot, dlatego nie powinno ich się stosować ciągle (zwłaszcza pod koniec lata). Istnieją też nawozy typu "jesienny" - z potasem i fosforem w roli głównej; "na mech" - z dużą ilością azotu i zwiększoną dawką żelaza; "na trawnik zachwaszczony", gdzie oprócz azotu często znajduje się wapń i mała dawka herbicydu zwalczającego rośliny dwuliścienne.

Odmienną grupą nawozów mineralnych są nawozy o tzw. wydłużonym działaniu - wystarczy jedna dawka na wiosnę, a zawarte w nich składniki pokarmowe będą uwalniane przez cały sezon.

Jak nawozić?

W naszym klimacie przyjmuje się zasadę, że trawnik powinien być nawożony od trzech do pięciu razy w roku. Pierwsze nawożenie powinniśmy wykonać wczesną wiosną (przy temperaturze gleby powyżej 5 st. C), ostatnie w sierpniu.

Nawozimy, gdy trawnik jest dobrze wygrabiony, skoszony i suchy (na mokrym trawniku ziarna nawozu przyklejają się i parzą liście).

Nawożenie jest w pełni skuteczne w połączeniu z częstym podlewaniem - pamiętajmy o tym zwłaszcza latem.

Chwasty, grzyby, szkodniki - wypraszamy nieproszonych gości z trawnika

Kłopoty z trawnikiem i jego pielęgnacją ma prawie każdy właściciel ogrodu. Większość z nas dąży do tego, by murawa była równa, pozbawiona chwastów i soczyście zielona.

Sposób na kreta

Najskuteczniejszą zaporą dla tego zwierzątka jest gęsta plastikowa lub druciana (pokryta izolacją lub ocynkowana) siatka o średnicy oczek 1-3 cm rozciągnięta 10-15 cm pod powierzchnią murawy. Tańszym sposobem jest założenie trawnika na mniej więcej 10-centymetrowej warstwie tłucznia lub gruzu (ok. 20 cm pod powierzchnią trawnika). Równie skutecznym środkiem jest wkopanie pionowo w ziemię wzdłuż ogrodzenia ocynkowanej siatki o drobnych oczkach i szerokości ok. 100 cm. Przy ogrodzeniu można też wykopać rów, a potem zasypać go gruzem. Pamiętajmy jednak, że jeśli kret już znajduje się na naszym podwórku, trudno mu wtedy będzie się z niego wydostać.

Jak walczyć z chwastami

Nawet na idealnie przygotowanym i odchwaszczonym podłożu pośród kiełkującej trawy mogą pojawiać się chwasty. Skuteczne są powszechnie znane herbicydy (np. Chwastox, Bofix czy Starane) zwalczające wyłącznie rośliny dwuliścienne. W przypadku młodych trawników z chemią warto poczekać, aż trawa się wzmocni (zabieg wykonać po kilkakrotnym koszeniu).

W trudno dostępnych miejscach najlepiej sprawdzają się ręczne wyrywacze oraz podkaszarki żyłkowe.

Trawa pod drzewami

Na dużej powierzchni trawnik rekreacyjny jest dosyć kosztowny i pracochłonny. Zwykle też z całego nie korzystamy. Lepiej więc założyć murawę, która prezentuje się bardziej swobodnie i nie trzeba jej często ścinać. Uzyskamy ją z mieszanek traw wolno rosnących, np. Park, Wersalia. Zwykle trawy te dobrze radzą sobie w cieniu. Wystarczy je kosić na 5 cm kilka razy w sezonie, gdy urosną o 1/3. Koszona niżej murawa tego typu osłabia się, rzednie i porasta chwastami.

Trawnik na nierównym terenie

Trudno uzyskać jednolity trawnik na terenie pofałdowanym i miejscami ocienionym, bo trawa będzie tam mozaikowa. Trzeba odpowiednio różnicować jej pielęgnację, głównie podlewanie. Częstszego zraszania potrzebuje darń na wzniesieniach i rosnąca w słońcu. Nadmiernie nawadniana w cieniu i zagłębieniach będzie rzednąć i porastać mchem. Na stromych skarpach, na które dotarcie z kosiarką jest kłopotliwe, lepiej stworzyć kobierzec z bylin lub krzewów okrywowych.

Wysianie trawy jest też dobrym rozwiązaniem na podjeździe i miejscu do parkowania, jeśli wcześniej ziemię wyłożymy (na podsypce) betonowymi płytami ażurowymi. Płyty zasypuje się do 3 cm poniżej górnego brzegu piaszczysto-próchnicznym podłożem, w które wysiewa się nasiona regeneracyjnej mieszanki traw radzących sobie w niekorzystnych warunkach, np. Super Reno. Z kolei w sadach trawnik może zmienić się w koszoną raz w roku łąkę, która chroni ziemię przed erozją i nie utrudnia zbioru owoców oraz prac przy drzewach.