Ogród Beth Chatto - czarodziejki ogrodów
Miejsce akcji: Elmstead Market koło Colchester w hrabstwie Essex (wschodnia Anglia). Czas: 47 lat pracy. Osoby: Beth Chatto i jej rośliny.
Do Elmstead Market nieustannie pielgrzymują miłośnicy roślin z całego świata. Któż nie byłby ciekaw, jak wygląda ogród Beth Chatto, jednej z najbardziej wpływowych osobistości angielskiego ogrodnictwa. To wszak zdobywczyni dziesięciu (!)złotych medali na wystawach Chelsea Flower Show, odznaczono ją także medalem Victorii - najwyższym wyróżnieniem Royal Horticultural Society (Królewskiego Towarzystwa Ogrodniczego), figuruje na honorowej liście gości zapraszanych na urodziny królowej Elżbiety II.
Prolog
Historia ogrodu zaczyna się w latach 60. ubiegłego stulecia, kiedy 30-letnia Beth z mężem i dwójką małych dzieci osiedla się w Elmstead. Obszerne łąki hrabstwa, po których spacerują krowy, są bardzo malownicze, jednak kawałek ziemi należący do Andrew i Beth nie jest najpiękniejszy. To prawie płaski kawał suchego ugoru. Dobrze, że w zagłębieniu pośród jeżyn sączy się zbierający wiosenne wody strumyk i rosną dwa duże dęby. Miejsce ma więc swoje plusy - południowy stok, piaszczyste łachy, wilgotne błotniste dołki nad strumykiem dają wiele odmiennych możliwości zagospodarowania terenu.
Krajobraz jest najważniejszy
Na szczycie pagórka stawiają niski, biały dom z niemal płaskim dachem - chcą, by nie raził w wiejskim otoczeniu. Jaki będzie ogród, jeszcze niewiadomo. Jedno jest pewne: ma być swobodny i ma harmonizować z krajobrazem.
Kiedy Beth udziela dziś wywiadów, często wspomina nieżyjącego już męża. Andrew Chatto był badaczem przyrody, ekologiem i sadownikiem, a dla niej - pierwszym mistrzem. Wspólnie z nim odkrywała mocne więzy łączące rośliny z ich siedliskiem. U jego boku uczyła się, jak ogrodnik powinien współpracować z naturą.
Urządzanie ogrodu zaczynają od przekształcenia stoku wzgórza przed domem w kilka płaskich tarasów. Marną glebę wzbogacają nawozami organicznymi i sadzą rośliny typu śródziemnomorskiego. Do dziś świetnie się tu mają budleje, janowce, czystki (Cistus ), irlandzkie jałowce, rozmaite tymianki, rojniki i rozchodniki.
Projektowanie z miłością
Czas płynie. Beth przejmuje stery i stopniowo powiększa ogród. Zakłada cieniste rabaty. Spiętrza strumyk, co pozwala stworzyć warunki dla roślin bagiennych. Testuje gatunki znoszące tzw. suchy cień i zagospodarowuje miejsca pod dębami. Wciąż studiuje i poszukuje roślin, które idealnie pasowałyby do stworzonych w ogrodzie siedlisk.
Zaprzyjaźnia się z sir Cedrikiem Morrisem znakomitością pośród brytyjskich szkółkarzy. W jego ogrodzie znajduje zapomniane gatunki i stare odmiany, których na próżno by szukać w centrach ogrodniczych. Sir Cedric staje się jej kolejnym mistrzem. Od niego uczy się rozmnażać rośliny. Pamiątką tamtych czasów są niektóre bergenie i sasanki, które Beth pielęgnuje u siebie do dziś.
W latach 90. w miejscu nieczynnego parkingu Beth zaczyna budować ogród żwirowy. To największe wyzwanie, a zarazem największy jej sukces. Na suchej patelni wystawionej na palące promienie słońca powstają rabaty nastrojem przypominające prerię. Kwitną na nich wspaniałe dziewanny, wilczomlecze, bodziszki i czosnki.
O swoich doświadczeniach Beth Chatto opowiada w kolejnych książkach - poradnikach. "Trzeba mieć odwagę, by dokonywać w ogrodzie zmian - przekonuje czytelników.- Ogrody starzeją się jak ich właściciele i także potrzebują czasem biologicznej odnowy".
Dzieło życia
Turyści odwiedzający dziś Elmstead ciekawi są nie tylko słynnego ogrodu żwirowego, w którym rośliny obywają się bez sztucznego nawadniania. Pragną oglądać efekt 47 lat pracy słynnej ogrodniczki. Przyjeżdżają jak rok długi, robią zdjęcia kupują w szkółce rośliny z kolekcji Beth. Pośród kalin i rododendronów wędrują cienistą ścieżką nad wodę, by podziwiać gunnery i storczyki. Odkrywają nieznane sobie gatunki roślin, uczą się je komponować...
Warto tu przyjeżdżać w każdej porze roku. Wiosną ogrody czarują mnogością roślin cebulowych, narcyzów, cebulic, psizębów i krokusów. Założenia są pełne rozmachu. Rosną tu całe dywany zawilców, miodunek, pierwiosnków, bruner, trójlistów i niezapominajek czy epimedium. Grupy roślin złożone z dziesiątków okazów harmonijnie przenikają jedne w drugie. Niektóre rosną w tym samym miejscu od dziesiątków lat. Wysokie krzewy i drzewa tworzą jakże potrzebny ogrodom trzeci wymiar. Do Elmstead warto zajrzeć także zimą, by podziwiać nie tylko urodę ciemierników czy oczarów, lecz również pokryte szronem suche źdźbła traw i bylin. Ścinane są bardzo późno, by rzuciły nasiona i mogły z nich korzystać ptaki.
Tajemnica Beth
Na czym polega fenomen ogrodów w Elmstead? Dlatego Brytyjczycy tak kochają Beth Chatto? Bo dzięki przyrodniczej wiedzy udało się jej stworzyć ogrody prawdziwe. Rośliny idealnie dopasowane do siedlisk cieszą się tu zdrowiem i komfortem. Beth nie tworzy kolekcji, lecz komponuje swój ogród. Wybiera spośród dziesiątków roślin te, które jej się podobają i ma do nich osobisty stosunek. Do pracy umiejętnie wprzęgła naturę, a ta zaopiekowała się jej roślinami, więc daje im wolność Umiejętnie przeplata gatunki dzikie i hodowlane. Postawiła nie na nowinki, lecz na sprawdzone odmiany, z których potrafiła stworzyć nowe efektowne kompozycje.
Dzieło jej życia ma wyraźne i optymistyczne przesłanie - współpracując z naturą możesz uniknąć wielu problemów z ogrodem i pięknie zagospodarować każdy, nawet najbardziej niewdzięczny kawałek ziemi!
Informacje praktyczne
The Beth Chatto Gardens
Elmstead Market, Colchester, Essex
tel.(+44 1206) 82 20 07
Ogrody można zwiedzać codziennie za wyjątkiem niedziel w styczniu i lutym w godz. 9-16, od 1 marca do 21 grudnia w godz. 9-17.
Bilet kosztuje 4,5 funta, dzieci do lat 14 wchodzą za darmo.
Szkółka oferuje 2 tys. gatunków, głównie bylin i roślin cebulowych. W sklepiku kupić można książki Beth Chatto, m.in. Beth Chatto's Gravel Garden (o ogrodzie żwirowym), Woodland Garden (o ogrodach leśnych), Damp Garden (o ogrodzie błotnym).
Więcej informacji na stronie www.bethchatto.co.uk
Prolog
Historia ogrodu zaczyna się w latach 60. ubiegłego stulecia, kiedy 30-letnia Beth z mężem i dwójką małych dzieci osiedla się w Elmstead. Obszerne łąki hrabstwa, po których spacerują krowy, są bardzo malownicze, jednak kawałek ziemi należący do Andrew i Beth nie jest najpiękniejszy. To prawie płaski kawał suchego ugoru. Dobrze, że w zagłębieniu pośród jeżyn sączy się zbierający wiosenne wody strumyk i rosną dwa duże dęby. Miejsce ma więc swoje plusy - południowy stok, piaszczyste łachy, wilgotne błotniste dołki nad strumykiem dają wiele odmiennych możliwości zagospodarowania terenu.
Krajobraz jest najważniejszy
Na szczycie pagórka stawiają niski, biały dom z niemal płaskim dachem - chcą, by nie raził w wiejskim otoczeniu. Jaki będzie ogród, jeszcze niewiadomo. Jedno jest pewne: ma być swobodny i ma harmonizować z krajobrazem.
Kiedy Beth udziela dziś wywiadów, często wspomina nieżyjącego już męża. Andrew Chatto był badaczem przyrody, ekologiem i sadownikiem, a dla niej - pierwszym mistrzem. Wspólnie z nim odkrywała mocne więzy łączące rośliny z ich siedliskiem. U jego boku uczyła się, jak ogrodnik powinien współpracować z naturą.
Urządzanie ogrodu zaczynają od przekształcenia stoku wzgórza przed domem w kilka płaskich tarasów. Marną glebę wzbogacają nawozami organicznymi i sadzą rośliny typu śródziemnomorskiego. Do dziś świetnie się tu mają budleje, janowce, czystki (Cistus ), irlandzkie jałowce, rozmaite tymianki, rojniki i rozchodniki.
Projektowanie z miłością
Czas płynie. Beth przejmuje stery i stopniowo powiększa ogród. Zakłada cieniste rabaty. Spiętrza strumyk, co pozwala stworzyć warunki dla roślin bagiennych. Testuje gatunki znoszące tzw. suchy cień i zagospodarowuje miejsca pod dębami. Wciąż studiuje i poszukuje roślin, które idealnie pasowałyby do stworzonych w ogrodzie siedlisk.
Zaprzyjaźnia się z sir Cedrikiem Morrisem znakomitością pośród brytyjskich szkółkarzy. W jego ogrodzie znajduje zapomniane gatunki i stare odmiany, których na próżno by szukać w centrach ogrodniczych. Sir Cedric staje się jej kolejnym mistrzem. Od niego uczy się rozmnażać rośliny. Pamiątką tamtych czasów są niektóre bergenie i sasanki, które Beth pielęgnuje u siebie do dziś.
W latach 90. w miejscu nieczynnego parkingu Beth zaczyna budować ogród żwirowy. To największe wyzwanie, a zarazem największy jej sukces. Na suchej patelni wystawionej na palące promienie słońca powstają rabaty nastrojem przypominające prerię. Kwitną na nich wspaniałe dziewanny, wilczomlecze, bodziszki i czosnki.
O swoich doświadczeniach Beth Chatto opowiada w kolejnych książkach - poradnikach. "Trzeba mieć odwagę, by dokonywać w ogrodzie zmian - przekonuje czytelników.- Ogrody starzeją się jak ich właściciele i także potrzebują czasem biologicznej odnowy".
Dzieło życia
Turyści odwiedzający dziś Elmstead ciekawi są nie tylko słynnego ogrodu żwirowego, w którym rośliny obywają się bez sztucznego nawadniania. Pragną oglądać efekt 47 lat pracy słynnej ogrodniczki. Przyjeżdżają jak rok długi, robią zdjęcia kupują w szkółce rośliny z kolekcji Beth. Pośród kalin i rododendronów wędrują cienistą ścieżką nad wodę, by podziwiać gunnery i storczyki. Odkrywają nieznane sobie gatunki roślin, uczą się je komponować...
Warto tu przyjeżdżać w każdej porze roku. Wiosną ogrody czarują mnogością roślin cebulowych, narcyzów, cebulic, psizębów i krokusów. Założenia są pełne rozmachu. Rosną tu całe dywany zawilców, miodunek, pierwiosnków, bruner, trójlistów i niezapominajek czy epimedium. Grupy roślin złożone z dziesiątków okazów harmonijnie przenikają jedne w drugie. Niektóre rosną w tym samym miejscu od dziesiątków lat. Wysokie krzewy i drzewa tworzą jakże potrzebny ogrodom trzeci wymiar. Do Elmstead warto zajrzeć także zimą, by podziwiać nie tylko urodę ciemierników czy oczarów, lecz również pokryte szronem suche źdźbła traw i bylin. Ścinane są bardzo późno, by rzuciły nasiona i mogły z nich korzystać ptaki.
Tajemnica Beth
Na czym polega fenomen ogrodów w Elmstead? Dlatego Brytyjczycy tak kochają Beth Chatto? Bo dzięki przyrodniczej wiedzy udało się jej stworzyć ogrody prawdziwe. Rośliny idealnie dopasowane do siedlisk cieszą się tu zdrowiem i komfortem. Beth nie tworzy kolekcji, lecz komponuje swój ogród. Wybiera spośród dziesiątków roślin te, które jej się podobają i ma do nich osobisty stosunek. Do pracy umiejętnie wprzęgła naturę, a ta zaopiekowała się jej roślinami, więc daje im wolność Umiejętnie przeplata gatunki dzikie i hodowlane. Postawiła nie na nowinki, lecz na sprawdzone odmiany, z których potrafiła stworzyć nowe efektowne kompozycje.
Dzieło jej życia ma wyraźne i optymistyczne przesłanie - współpracując z naturą możesz uniknąć wielu problemów z ogrodem i pięknie zagospodarować każdy, nawet najbardziej niewdzięczny kawałek ziemi!
Informacje praktyczne
The Beth Chatto Gardens
Elmstead Market, Colchester, Essex
tel.(+44 1206) 82 20 07
Ogrody można zwiedzać codziennie za wyjątkiem niedziel w styczniu i lutym w godz. 9-16, od 1 marca do 21 grudnia w godz. 9-17.
Bilet kosztuje 4,5 funta, dzieci do lat 14 wchodzą za darmo.
Szkółka oferuje 2 tys. gatunków, głównie bylin i roślin cebulowych. W sklepiku kupić można książki Beth Chatto, m.in. Beth Chatto's Gravel Garden (o ogrodzie żwirowym), Woodland Garden (o ogrodach leśnych), Damp Garden (o ogrodzie błotnym).
Więcej informacji na stronie www.bethchatto.co.uk
Skomentuj:
Ogród Beth Chatto - czarodziejki ogrodów