Co urośnie na wapiennej glebie

Ziemia w wyżynnej lub górskiej okolicy tworzy przeważnie cienką, kamienistą warstwę, która latem staje się gorąca i sucha. Na dodatek ku naszemu utrapieniu wymarzone rośliny w ogóle nie chcą w niej rosnąć. Próby uprawy różaneczników, hortensji czy wrzosów kończą się niepowodzeniem - krzewy te żółkną i z czasem zamierają. W takiej sytuacji warto zbadać odczyn podłoża. Najprawdopodobniej okaże się, że jest zbyt zasadowe i zawiera dużo związków wapnia. Czasem wystarczy tylko przyjrzeć mu się z bliska, by stwierdzić, że swój jasny kolor zawdzięcza licznym okruchom żółtego wapnienia lub kredy. Wtedy nie ma wątpliwości, że gleba w ogrodzie jest wapienna. Co ciekawe, dotyczy to nie tylko terenów położonych w górach, ale także miejsc pod ścianami domu i wzdłuż murów. Uwalniający się z zapraw murarskich i tynków wapń przenika czasami do ziemi, podwyższając jej odczyn. Nierzadko wokół fundamentów możemy się także natknąć na zakopane przez niefrasobliwych robotników pozostałości budowlanego gruzu. W takim czy innym przypadku wielu właścicieli ogrodów musi zmierzyć się z problemem ziemi zbyt wapiennej - albo próbując ją okiełznać, albo... się do niej dostosować.

Walka z żywiołem

Z glebą wapienną można próbować walczyć. Od razu trzeba jednak założyć, że wymaga to wiele pracy i znacznych kosztów, bo proces odwapniania jest długi i stale trzeba go podtrzymywać.

Najważniejszym zabiegiem, który może poprawić właściwości gleby wapiennej, jest wzbogacanie jej w próchnicę. Dzięki temu ziemia staje się bardziej żyzna i przyjazna dla korzeni roślin. Zatrzymuje więcej wody i łatwiej ją uprawiać. Materia organiczna częściowo neutralizuje też pH i jest źródłem mikroelementów, jednak na wapiennych glebach ulega szybkiemu rozkładowi. Dlatego co roku (lub nawet częściej) trzeba stosować obfite porcje kompostu z ziemi darniowej i liściowej, substratu torfowego lub przekompostowej kory. Dodatek nieodkwaszonego torfu także poprawia sytuację, a ponadto może częściowo neutralizować wysokie pH gleby. Nie na tyle jednak, byśmy mogli uprawiać gatunki wybitnie kwasolubne jak azalie, wrzosy czy borówkę amerykańską.

Ugoda z naturą

Jeśli nie możemy albo po prostu nie chcemy zmieniać odczynu gleby w naszym ogrodzie, posadźmy takie gatunki, które lubią lub tolerują obecność wapnia. W ten sposób zaoszczędzimy sobie pracy i kosztów. Jest przecież wiele atrakcyjnych roślin, które właśnie taką glebę lubią najbardziej.

Odporne na suszę. Na początek weźmy pod uwagę to, że gleby wapienne często są płytkie i szybko wysychają. Jeśli nie możemy stale biegać z wężem ogrodowym albo nie mamy systemu nawadniania - nie sadźmy gatunków wymagających wilgotnego podłoża, czyli na przykład tych o bujnych, dużych liściach.

Długie korzenie. Możemy posadzić więcej głęboko korzeniących się krzewów, które sięgają do głębszych warstw ziemi i lepiej znoszą okresowe susze. Piękne jaśminowce, lilaki zwane popularnie bzami czy zjawiskowy perukowiec podolski doskonale rosną na glebach wapiennych. Pod murami domu i ogrodzenia dobrze będą czuły się powojniki, np. te z grupy Viticella. Szczególnie godny polecenia jest mało wymagający Clematis viticella 'Royal Velours' o ciemnoczerwonych kwiatach oraz odporne i obficie kwitnące polskie odmiany jak 'Emilia Plater' (niebieski) i 'Polish Spirit' (ciemnofioletowy). Bujnie kwitną tam, gdzie zalegający w ziemi gruz sprawia, że ziemia jest nie tylko zasobniejsza w wapń, ale i bardziej przepuszczalna.

Rodzime drzewa. Nie będziemy mieli problemu także z wyborem drzew liściastych, gdyż większość krajowych gatunków, takich jak: buki, jawory i jesiony, dobrze rośnie na glebie wapiennej - podobnie jak jabłonie, śliwy, wiśnie, grusze oraz głogi. Wystarczy zaobserwować naturalne zadrzewienia w regionie i naśladować naturę we własnym ogrodzie. Jeśli na naszej małej działce nie zmieszczą się duże i rozłożyste gatunki drzew, wybierzmy ich mniejsze odmiany hodowlane, np. szczepione na pniu.

Iglaki. Nie zapomnijmy także o roślinach iglastych, które stanowią doskonałą osłonę i zdobią ogród zimą. Choć zazwyczaj wolą gleby kwaśne, niektóre z nich dobrze będą się czuć także na glebie wapiennej. Najodpowiedniejsze gatunki to czarna sosna, kosodrzewina, a także uprawiane w licznych odmianach ogrodowych jałowce i żywotniki (tuje).

Niezawodne skalniaki. Typowymi roślinami wapniolubnymi są liczne rośliny skalne, które w swym środowisku rosną w szczelinach wapiennych skał. Choć goździki, rojniki, dębik ośmiopłatkowy czy skalnice są zbyt małe, by stworzyć z nich efektowne rabaty, rośliny te mogą stać się naturalnym i ładnym uzupełnieniem ogrodu na glebie wapiennej. Posadźmy je na skalniaku, na suchych murkach lub niech malowniczo wypełniają szczeliny pomiędzy płytami ścieżek. W zacienionej i wilgotnej części ogrodu skalnego możemy umieścić pochodzące z wapiennych łąk pierwiosnki oraz cieniolubne ciemierniki i języczniki.

Rabata w angielskim stylu. Na glebie wapiennej możemy uprawiać także wiele popularnych bylin, jak na przykład: rudbekię nagą, piwonie czy liliowce, z których możemy tworzyć efektowne rabaty piętrowe. Na podłożu wystarczająco głębokim i bogatym w próchnicę rabata będzie bujna i okazała. Jednak z uwagi na to, że wapienna gleba szybko traci wilgoć, świeżo posadzone byliny będziemy musieli regularnie podlewać. Dodatkowo dobrze jest okryć ziemię wokół roślin ściółką z kory lub przekompostowanych liści z grabu, lipy lub buka, która zmniejszy parowanie i będzie dodatkowym źródłem próchnicy i cennych mikroelementów.