Iglak o wielu twarzach

Poszukujesz krzewu o pokroju kolumnowym? Miniaturki na skalniak? A może komponujesz różnobarwną rabatę? Odpowiednie rośliny znajdziesz wśród cyprysików. W Polsce uprawia się kilka gatunków i niezliczoną liczbę odmian tych iglaków. Przyjmują one formę drzew albo krzewów o najróżniejszych, często oryginalnych kształtach. Niektóre przyrastają w ciągu roku tylko o kilka milimetrów i nawet po wielu latach zachowują miniaturowe rozmiary; inne osiągają ponad 20 m wysokości i potrzebują sporo miejsca. Wiele cyprysików jest wytrzymałych na mróz. Warto jednak wiedzieć, które są najwrażliwsze i w jakich rejonach kraju można je sadzić.

Jak je rozpoznać

Cyprysiki (Chamaecyparis) często są podobne do tuj. Odróżnia je zwisający wierzchołek, a także budowa szyszek, które, zanim dojrzeją, przypominają ziarna grochu (uwaga: nie wszystkie odmiany je tworzą). Warto też przyjrzeć się liściom cyprysików - u młodych siewek i tzw. odmian młodocianych mają one postać igieł, jednak przeważnie są łuskowate. Identyfikację gatunków ułatwiają widoczne pod światło gruczołkowate narośla i wzorki na spodniej stronie łusek. Woskowy nalot na liściach nadaje wielu odmianom odcień niebieski. Inne mają żółte zabarwienie lub jasne plamki na zielonych gałązkach. Sprzedawane okazy zawsze powinny mieć etykietę z nazwą. Przed zakupem warto sprawdzić, jaki charakter wzrostu ma dana roślina. Zależnie od wielkości cyprysiki można sadzić na rabatach mieszanych albo w ogródkach skalnych. Ciekawe formy warto wyeksponować pojedynczo.

Urosną w Polsce

Cyprysik groszkowy (Ch. pisifera). To gatunek drzewiasty dorastający u nas do 30 m. Poznamy go po rysunku w kształcie litery X, widocznym na dolnej stronie łusek. Jednak częściej w ogrodach widuje się jego liczne odmiany. Niektóre z nich mają cienkie igły, inne igły oraz łuski, jest też kilka o nitkowatych, przewisających pędach. Odmiany mają różny pokrój - od zgrabnych piramid po formy przypominające kopy siana. Jakby tego było mało, igły i łuski miewają różne barwy. Cyprysik ten nie boi się mrozu, jednak szkodzi mu zimny suchy wiatr - najwrażliwsze są odmiany iglaste.

Cyprysik Lawsona (Ch. lawsoniana). W swojej ojczyźnie drzewo to może dorastać do 40-50 m wysokości. Odmiany z łuskami wyróżniają się wzorem na dolnej stronie, w formie powtarzającej się litery Y. Niektóre odmiany mają igły. Gatunek ten najlepiej rośnie w zachodniej części kraju i w pasie nadmorskim, na wschodzie i w centrum czasem przemarza.

Cyprysik japoński (Ch. obtusa), zwany również tępołuskowym. Najpopularniejsze są odmiany karłowe o ciekawym pokroju. Jego łuski mają powtarzający się wzór w kształcie litery Y. Roślina jest dość odporna na mróz, lubi półcień.

Cyprysik nutkajski (Ch. nootkatensis). To drzewo o zwisających gałązkach i zielonych łuskach (bez wzorków) osiągające 30-40 m wysokości. Najbardziej znaną odmianą jest 'Pendula' o mocno zwisających pędach. Gatunek ten może rosnąć na terenie całej Polski, rzadko przemarza.

Miejsce w ogrodzie

Stanowisko dla cyprysików powinno być zaciszne, np. pośród innych iglaków, przy żywopłotach lub w załomie budynku. Rośliny nie będą tam narażone na wysuszające mroźne wiatry, powodujące brązowienie łusek lub zamieranie pędów. Młode okazy warto na zimę osłonić, np. parawanem ze słomianej maty. Cyprysiki najlepiej rosną w miejscach dobrze nasłonecznionych i lekko zacienionych.

Pod troskliwym okiem

Ta grupa iglaków wymaga wilgotnego podłoża; podczas upałów trzeba je podlewać. Szkodzi im także susza panującą w zimie. Gdy po długim okresie mrozów nadejdzie odwilż, w zielonych tkankach cyprysików ożywają procesy życiowe, a tymczasem ziemia jest zmarznięta i korzenie nie mogą czerpać z niej wody. Wówczas wielu okazom zamierają gałęzie. Aby temu zapobiec, rośliny warto podlewać zimą podczas odwilży.

Obfite opady śniegu niekiedy powodują odginanie gałęzi i zniekształcenie sylwetki, zwłaszcza odmian o pierzastych gałązkach. Warto je otrząsać ze śniegu lub związywać jesienią za pomocą sznurka.

Jeśli po zimie okaże się, że niektóre pędy przemarzły, trzeba je wyciąć, a roślina wiosną wypuści nowe. Niekiedy wycięcie kilku gałęzi zmusi nas do usunięcia paru innych - w przeciwnym razie roślina może stracić równomierny pokrój. Ogólnie cyprysiki dobrze znoszą cięcie i za jego pomocą można nadawać tym krzewom różne formy.

Cyprysiki warto co roku wiosną zasilić 2-3-krotnie specjalną odżywką do roślin iglastych (np. Iglak lub Agrecol do Iglaków). Dokarmianie kończymy na początku lata. Jeśli zastosujemy nawóz o przedłużonym działaniu (np. Substral 100 dni, Horticote do Iglaków), wystarczy jedna dawka na wiosnę. W uodpornieniu cyprysików na mróz pomoże dawka jesiennego nawozu dla iglaków zastosowanego we wrześniu.