Wrzosy - ostatni oddech lata

Takie marzenie można spełnić. Wystarczy wydzielić kawałek ziemi do uprawy tych pięknych krzewinek i poznać ich wymagania. A potem - wybrać kilka spośród niemal setki odmian wrzosów i posadzić je tak, by tworzyły barwne plamy o różnych odcieniach.

Zobacz jak różnorodne są wrzosy

Co lubi wrzos

Wrzos pospolity (Calluna vulgaris) jest jedynym przedstawicielem swojego rodzaju. Słowo "calluna" w starożytnej grece oznaczało czyszczenie, zamiatanie. I istotnie - ze sztywnych wrzosowych gałązek wyrabiano kiedyś miotły.

Ta zimozielona, gęsto rozgałęziona krzewinka zasiedla zwykle gleby piaszczyste, ubogie, kwaśne. Rośnie w widnych sosnowych borach i na ich skrajach. Dorasta do wysokości 40-60 cm.

Jeśli chcemy mieć własne wrzosowisko, pamiętajmy o wymaganiach siedliskowych tych roślin. Stanowisko powinno być nasłonecznione, gleba umiarkowanie żyzna, przepuszczalna i kwaśna. Ziemię piaszczystą trzeba wcześniej użyźnić.

Jaką odmianę wybrać

Odmiany wrzosu różnią się wysokością, ubarwieniem liści, kolorem i kształtem kwiatów, czasem kwitnienia. Odmiany niskie osiągają zaledwie 10 cm wysokości i ścielą się po ziemi niczym miniaturowe dywaniki, wyższe, o pędach wzniesionych, dorastają do 35-40 cm.

Liście mogą być szare, żółte, zielone, pomarańczowe, czasem niemal czerwone. Kwiaty - pojedyncze, pełne lub pączkowe (czyli takie, które z pąka się nie rozwijają). W przypadku tych ostatnich owady nie mają dostępu do wnętrza kwiatu i nie zapylają go, dzięki czemu te odmiany kwitną dwa, a nawet trzy miesiące. Kwiaty mogą przybierać barwy od białej przez różową, lila, fioletową aż do koloru czerwonego wina. W tabelach na str. 19 prezentujemy cechy charakterystyczne najbardziej popularnych odmian.

Przygotowanie gleby

Na wrzosowisko można przeznaczyć np. kawałek trawnika. Zaczynamy od wytyczenia pożądanego kształtu (najlepiej nieregularnego, o łagodnych liniach brzegowych), a następnie wycinamy w tym miejscu darń. Przekopujemy glebę na głębokość szpadla, dodając dużą ilość torfu kwaśnego (około

25 litrów na 1 m2). Na glebach ciężkich teren pod wrzosowisko powinno się zdrenować np. warstwą żwiru grubości ok. 10 cm, a na niej usypać łagodne wzniesienia z rodzimej gleby wymieszanej z torfem. Obrzeża takiego zbocza można dodatkowo podeprzeć drewnianymi kołkami lub niskim murkiem z piaskowca. Stanowisko pod uprawę roślin zostawiamy potem na kilka dni, aby ziemia lekko osiadła.

Sadzenie

Na małe wrzosowisko trzeba kupić przynajmniej po kilka sztuk wybranych odmian, na duże - po kilkanaście. Zanim zaczniemy sadzenie, warto ustawić wszystkie rośliny tam, gdzie chcemy je posadzić, przyjrzeć się kompozycji z kilku stron i jeśli trzeba - wprowadzić jakieś zmiany.

Wrzosów nie wolno sadzić za gęsto. Im szybciej rosnąca odmiana, tym rzadziej rozmieszczamy krzewinki. Ziemię wokół posadzonych roślin ściółkujemy przekompostowaną korą sosnową, co sprawi, że będzie lepiej zatrzymywać wilgoć. To ważne, bo dzięki temu będzie można rzadziej wrzosowisko podlewać, a nadmiar wody wrzosom nie służy (może się rozwinąć groźna dla nich choroba - szara pleśń). Ściółkowanie zapobiega też rozwojowi chwastów, a kora sosnowa dodatkowo zakwasza środowisko, co jest dla wrzosów korzystne. I wreszcie - rabata starannie wysypana równą warstwą brązowej kory wygląda po prostu ładniej.

Wrzosy o białych kwiatach

Odmiana	Wysokość w cm	Kolor liści	Ilość roślin na 1 m2
'Gold Haze'	20-25	żółte	9-12
'Klaudine'	30-35	zielone	9 (kwiaty pączkowe)
'Long White'	30-35	zielone	9
'Reini'	25-30	zielone	9-12
'Sandy'	25-30	żółte	9-12 (kwiaty pączkowe)
'White Lown'	8-10	zielone	12-15 (wrzos płożący)

Wrzosy o kwiatach różowych

Odmiana	Wysokość w cm	Kolor liści	Ilość roślin na 1 m2
'Anette'	25-30	zielone	9-12 (kwiaty pączkowe)
'Con Brio'	20-25	żółte	12-15
'H. E. Bealle'	20-25	zielone	12-15
'Marlies'	20-25	zielone	9-12 (kwiaty pączkowe)
'Radnor'	20-25	zielone	9-12
'Red Star'	20-25	zielone	11-14
'Rosawitha'	25-30	zielone	9-12 (kwiaty pączkowe)

Wrzosy o kwiatach fioletowych lub liliowych

Odmiana	Wysokość w cm	Kolor liści	Ilość roślin na 1 m2
'Boskoop'	20-25	żółte	12-15
'Heidezwerg'	7-10	zielone	15 (wrzos płożący)
'Jan Dekker'	15-20	szare	12-15
'Orange Queen'	15-20	żółte	12-15
'Silver Knight'	25-30	szare	9-12
'Velvet Fascination'	20-25	szare	11-14
'Winter Chocolate'	15-20	żółte	12-15

Wrzosy o kwiatach w różnych odcieniach czerwieni

Odmiana	Wysokość w cm	Kolor liści	Ilość roślin na 1 m2
'Aleksandra'	30-35	zielone	9 (kwiaty pączkowe)
'Allegretto'	30-35	zielone	9
'Allegro'	25-30	zielone	11-14
'Amethyst'	25-30	zielone	12-15
'Carmen'	25-30	zielone	9-12
'Dark Beauty'	15-20	zielone	12-15
'Red Favorite'	20-25	zielone	11-14
'Red Pimpenel'	25-30	zielone	9-12

Pielęgnacja

Wrzos to krzewinka krótkowieczna. Na stanowiskach naturalnych żyje do 20 lat, w ogrodzie - krócej (bez właściwej pielęgnacji zaledwie pięć, sześć lat). Żywot naszego wrzosowiska przedłuży coroczne wiosenne przycinanie roślin i odpowiednie okrywanie ich zimą, żeby nie przemarzły.

Wrzosy przycinamy w kwietniu. Pędy ścinamy tuż pod kwiatostanem, dzięki czemu szybko wybijają nowe przyrosty, a krzewinki się zagęszczają. Zaraz po wiosennym strzyżeniu należy zastosować nawóz, najlepiej o spowolnionym działaniu. Nawozy szybko działające trzeba stosować umiejętnie, bo jeśli rozsypiemy ich za dużo, nadmiernie zasolą glebę, na co rośliny wrzosowate są szczególnie wrażliwe. Nawozy wolno działające stosujemy raz: wokół każdej krzewinki rozsypujemy 4-5 g preparatu. Nawozy szybko działające stosujemy dwu-, trzykrotnie (nie później niż do końca czerwca), w mniejszej ilości - 1-1,5 g na roślinę. W sezonie usuwamy chwasty, w czasie suszy dodatkowo podlewamy wrzosowisko. Zaleca się podlewanie rzadziej, ale większą ilością wody. Codziennego zraszania należy unikać z obawy przed szarą pleśnią.

Przed zimą zabezpieczamy wrzosy, okrywając całą rabatę włókniną ogrodniczą, specjalnymi siatkami lub cieniówkami. Możemy też zabezpieczać każdy krzew osobno stroiszem z drzew iglastych.

Towarzystwo dla wrzosów

Wrzosy świetnie się komponują z innymi krzewinkami wrzosowatymi: wrzoścami, andromedami, dabecjami, golterią pełzającą. Pojedynczo mogą rosnąć pomiędzy nimi różaneczniki, azalie, pierisy i kalmie, a także inne zimozielone rośliny liściaste - ostrokrzewy i laurowiśnie. Najlepsze towarzystwo to oczywiście rośliny iglaste - świerki, jałowce, a zwłaszcza sosny. Na mniejszym wrzosowisku możemy posadzić ich karłowe odmiany. Z drzew liściastych najlepiej nadają się brzoza i grab (także ich odmiany zwisłopędowe i kolumnowe) oraz dąb pospolity 'Concordia' i 'Fastigiata', a także klon palmowy 'Atropurpurea'. Wyjątkowym uzupełnieniem wrzosów są niektóre trawy, np. kostrzewa sina, trzcinnik piaskowy i śmiałek darniowy. Wrzosowisko ożywią także byliny kwitnące - wiosną sasanki, latem przetaczniki, a jesienią karłowe astry i rozchodnik okazały.