Fasola na metry - fasolnik chiński

Europejczyka podróżującego po Azji zadziwia wiele egzotycznych owoców i warzyw. Na przykład na chińskich bazarach sprzedawane są niezwykle długie i cienkie strąki powiązane w duże pęczki. To fasolnik chiński (Vigna sinensis = Vigna unguiculata var. sesquipedalis), znany też jako wspięga chińska lub wigna (czyt. winja) - od nazwiska włoskiego botanika Domenico Vigna, żyjącego w XVII w. W krajach anglosaskich roślina ta nazywana bywa fasolą długą na jard (yard long bean), długą chińską fasolą (chinese long bean), fasolą-sprężyną (garter bean) albo fasolą-wężem (snake bean). W Chinach fasolnik to jiang dou, w Tajladii - fak yao, a w Indonezji - kacang panjang.

Fasolnik chiński, wbrew nazwie, jest silnie rosnącym pnączem pochodzącym z tropikalnych rejonów Afryki. Należy do rodziny bobowatych, tej samej co wszelkie fasole. Zakwita w połowie lata pięknymi, pachnącymi kwiatami, które zwabiają roje pszczół i motyli. Zależnie od odmiany kwiaty mogą mieć kolor od jasnoróżowego do purpurowofioletowego. Na południu Chin i w Tajlandii fasolnik to niezwykle popularne warzywo, uprawiane na dużą skalę. Nic nie stoi na przeszkodzie, by uprawiać tę roślinę także w Polsce.

Fasolnik chiński na ostro z orzeszkami

Strąki długie niesłychanie

Strąki fasolnika przybierają odcienie od bladej do głębokiej zieleni lub purpury, są grubości ołówka i miewają od 30 do 60 cm długości. Jada się je niedojrzałe. Są w smaku delikatniejsze i słodsze od fasoli szparagowej i co najważniejsze nie mają włókien. Można je spożywać w całości lub pokrojone na kawałki, jak fasolkę szparagową. Chińczycy tną fasolnik na pięciocentymetrowe kawałki, smażą w głębokim oleju, podsmażają w woku, gotują na parze albo dodają do zup. W Malezji przyrządza się to warzywo w woku z chili i pastą sambal albo w sałatce kerabu. Warto wiedzieć, że strąki przyrządza się bardzo szybko - gotowane za długo stają się nazbyt miękkie i tracą smak.

Strąki fasolnika są źródłem bardzo cennego roślinnego białka, w którym występują prawie wszystkie aminokwasy egzogenne, czyli takie, które nie są wytwarzane w organizmie człowieka. Prócz białka, którego zawartość może sięgać nawet 10%, nasiona dostarczają cukrów, potasu, wapnia i magnezu, witamin z grupy B, witaminy C i karotenoidów. Podobnie jak fasole zawierają też duże ilości błonnika.

Dostępne na rynku odmiany fasolnika

Lubi ciepło i słońce

Fasolnik jest wybitnie ciepło- oraz światłolubny, dlatego w naszym klimacie rośnie jako roślina jednoroczna. Uprawia się go podobnie jak fasolę. Dobrze czuje się pod osłonami, w szklarni lub tunelu foliowym. Można też przeznaczyć dla niego grządkę pod nasłonecznioną, południową ścianą budynku. Miejsce musi być osłonięte od wiatru, a podpory solidne, bo pnącze rośnie silnie - sięgając 3-5 metrów wysokości, toteż może być uszkadzane przez wiatr.

Nasiona fasolnika wysiewa się dopiero w maju, gdy minie już ryzyko wystąpienia przymrozków, w rozstawie 60-80 × 40 cm. Aby przyśpieszyć zbiory, można robić to już w marcu, ale w ogrzewanym pomieszczeniu. Optymalna temperatura kiełkowania wynosi 15-20°C, a wzrostu 20-25°C. Gleba powinna być lekka, przepuszczalna, o dobrej strukturze. Pierwsze strąki można zebrać już pod koniec lipca, a jeżeli lato jest ciepłe i suche, pojawiają się one aż do przymrozków.

Ogrodnicy bardzo cenią sobie fasolnik i inne gatunki z rodziny bobowatych, gdyż na ich korzeniach, w charakterystycznych zgrubieniach żyją symbiotyczne bakterie brodawkowe (Rhizobium phaseoli) mające zdolność wiązania azotu z powietrza. Sięgające głęboko korzenie poprawiają strukturę gleby i wzbogacają ją w azot, zwłaszcza jeżeli przekopie się po sezonie zielone resztki roślin.

Inny gatunek - do ozdoby

Fasolnik egipski, inaczej wspięga (Lablab purpureus) to szybko rosnące pnącze o wysokości 2-2,5 m. Również pochodzi z afrykańskich tropików. Od czerwca do września obsypany jest pachnącymi purpurowofioletowymi kwiatami zebranymi w grona długości 20-30 cm. Dekoracyjne są również szerokie strąki, początkowo zielone, później pięknie czerwieniejące. Zawierają różnobarwne, jadalne nasiona i można je zasuszać do zimowych bukietów. Roślina świetnie nadaje się do obsadzania balkonów, płotów i pergoli.