Platan - łaciaty olbrzym

W parku pod platanem pani siądzie z panem, da mu słodkie usta rozkochane...* To fragment piosenki znanej już tylko starszemu pokoleniu, ale jakże wiele mówiący o platanie. Z tych kilku słów dowiadujemy się, że to drzewo parkowe o rozłożystej koronie, pod którą można ustawić ławeczkę i stworzyć intymny zakątek. Jeśli ktoś wymarzył sobie taką sytuację we własnym ogrodzie, platan doskonale się nadaje do jej stworzenia. Trzeba mu tylko pozostawić sporo miejsca.



Nikt nie może odmówić platanowi (Platanus) wytwornego wyglądu. Ma mocny pień i regularny pokrój, w dużym stopniu przypomina klon. Jego korona po wielu latach może osiągnąć 25-30 m wysokości. Pod tym względem platan dorównuje lipom, a nawet dębom. Drzewo to słynie z oryginalnego pnia, który z wiekiem staje się bardzo masywny. Im jest szerszy, tym ciekawiej prezentuje się na nim oryginalna kora. Łuszczy się ona płatami, w sposób charakterystyczny tylko dla platanu. Spod warstwy w szarym kolorze ukazują się plamy kremowe, oliwkowe i brązowe. Drzewo jest po prostu łaciate, co najwyraźniej widać w okresie, gdy nie ma liści.

Z wyglądem kory wiąże się anegdota. Przed laty w prasie stołecznej dziennikarze bili na alarm, że drzewa rosnące pod Pałacem Kultury i Nauki giną, bo odpada z nich kora. Tymczasem platany miały się świetnie, a dziś przekroczyły już pięćdziesiątkę i są dostojnymi drzewami.

Liście platanu przypominają liście klonu pospolitego. Są jednak od nich szersze (do 25 cm średnicy), bardziej mięsiste, a od spodu lekko omszone. Zdarza się, że w maju uszkadzają je przymrozki. Kwiaty platanu rozwijają się w maju, są niewielkie, skupione w kulistych kwiatostanach. Za to owocostany, które powstają pod koniec lata, mają kształt pomponików i zdobią roślinę długo po opadnięciu liści.



W ogrodach i parkach sadzi się najczęściej mieszańcową odmianę pod nazwą platan klonolistny (Platanus hispanica) 'Acerifolia'. Powstała ona ze skrzyżowania platanu wschodniego (P. orientalis), mieszkańca południowo-wschodniej Europy oraz pochodzącego z Ameryki Północnej platanu zachodniego (P. occidentalis). Podobna do niej odmiana 'Malburg' ma zgrabną koronę. Jeśli komuś zielone liście wydają się nudne, może wybrać odmianę 'Suttneri' o blaszkach w białe wzorki.

Do małych ogrodów doskonale nadaje się odmiana 'Alphen's Globe' o kulistej zwartej koronie, która w starszym wieku osiąga 4-5 m średnicy. Podobna do niej 'Alpen's Globe Highlight' ma liście żółto-zielone. Najlepiej posadzić okazy zaszczepione wysoko (na 2 m). Po kilku latach powstanie pod nimi idealne miejsce dla kącika wypoczynkowego.



Platany to drzewa długowieczne. Warto jednak, zwłaszcza zaraz po posadzeniu, stworzyć im dobre warunki. Sadzimy je w miejscach nasłonecznionych, zacisznych i ciepłych, bo w młodym wieku są trochę wrażliwe na mrozy. Podłoże powinno być dość żyzne i nie przesychać. Dlatego, jeśli ziemia jest zbyt piaszczysta, warto przekopać ją z kompostem i torfem, by lepiej zatrzymywała wodę. Świeżo posadzone egzemplarze często podlewamy. Platan dobrze się czuje nad brzegiem stawu naturalnego.

Jeśli chcemy, by pod koroną było sporo wolnej przestrzeni, możemy usunąć najniżej wyrastające konary. Platan dobrze znosi cięcie, musimy jednak to zrobić na przedwiośniu. W młodym wieku można rośliny przesadzać. Drzewo to ma opinię odpornego na zanieczyszczenia powietrza. Nadaje się więc do miast.

Uwaga alergicy!

Osoby, które są uczulone na rośliny, przed posadzeniem platanu w ogrodzie powinny sprawdzić, czy w jego towarzystwie nic im nie dolega (katar, duszności, łzawienie). Młode części tego drzewa (liście, pędy) pokryte są włoskami, które mogą uczulać. Dlatego alergikom platan może najbardziej dokuczyć wiosną.