Domek dla owadów. Jak go samodzielnie zrobić w ogrodzie? [Krok po kroku]

Domek, hotel dla owadów

Według raportu australijskich i chińskich naukowców, największymi problemami, doprowadzającymi do wymierania owadów są m.in. wycinanie lasów, tworzenie coraz większej ilości pól uprawnych, pojawianie się i sprowadzanie gatunków inwazyjnych czy brak czystych zbiorników wodnych. Co więcej, współczesne budownictwo i nowoczesne, minimalistyczne aranżacje zieleni nie sprzyjają pojawianiu się insektów w pobliżu naszych domów lub balkonów. Wcześniej mieszkały w szczelinach, pęknięciach starych budynków, między cegłami i belkami. W ogrodach znajdowały schronienie w obumarłych drzewach, pustych łodygach roślin i wśród chwastów. Wykorzystując łatwo dostępne materiały i proste narzędzie, możemy bez kłopotu – i co ważne, bez wysiłku – odtworzyć taką przestrzeń przyjazną pożytecznym owadom.

Ogromna rzesza owadów co roku bezskutecznie szuka miejsc do wylęgu. Niektóre składają jaja w małych otworkach w drewnie wydrążonych wcześniej przez inne owady, w pustych łodygach roślin, jamkach w ziemi. W naszych wypielęgnowanych ogrodach coraz trudniej o takie miejsca. Owady nie mają się gdzie schronić, warto więc zbudować im domek.

Wykorzystując naturalne zachowania pożytecznych zwierząt, eliminujemy stosowanie szkodliwych dla środowiska i ludzi preparatów chemicznych. Budowanie hoteli dla owadów pełni także funkcję dydaktyczną. Obserwacja owadów sprawia, że jesteśmy w stanie zrozumieć wiele szczegółów z ich życia i przede wszystkim pozbyć się do nich uprzedzeń. Niektóre konstrukcje takich domków pozwalają na obserwację faz rozwoju owada. Po zdjęciu przedniej ścianki widać w nich szklane kanały lęgowe, dzięki czemu możemy bliżej zapoznać się ze światem tych niezwykłych stworzeń.

Domek dla owadów pożytecznych

Owady chętnie zamieszkają w każdej suchej łodydze czy otworku w drewnie. Można im więc przygotować kawałki suchego drewna z nawierconymi kanalikami (o śr. 5-8 mm i gł. 6-10 cm), powiązane drutem wiązki trzciny lub pustych łodyg (z równo przyciętymi końcami), czy po prostu wydrążoną gdzieś  w zaroślach dziurę w ziemi, przykrytą deską z wyciętym otworem wejściowym. Owadzi hotel można też ulepić z gliny, robiąc w niej rurkowate otworki. Takie domki mogą mieć różne formy i być wypełnione rozmaitym materiałem ?

Jakie owady zamieszkają w domku?

Owady zamieszkujące domki to w większości gatunki bardzo pożyteczne. Wśród nich największą grupą są dzikie pszczoły. Różnią się one od dobrze nam znanych pszczół miodnych tym, że prowadzą samotny tryb życia i nie produkują miodu, są też zupełnie niegroźne dla ludzi. Ich specjalność to zapylanie kwiatów. W przeciwieństwie do pszczół miodnych zapylają dużo więcej roślin, często rzadkich gatunków.

Murarka ruda

Najliczniej spotykana i znana ze swej pracowitości jest niewielka (ok. 1 cm) murarka ruda. Chętnie wykorzystuje przygotowane przez nas gliniane mury, lecz nie gardzi jamkami w domkach z drewna i słomy. Wylęga się z poczwarki jesienią, ale gniazdo opuszcza dopiero w marcu i uwija się pośród kwiatów do czerwca.

Łowiki

Inne owady to tępiciele uporczywych dla ludzi i roślin insektów. Dorosłe łowiki, wygrzewając się na korze drzew, pilnie wypatrują ofiar. Ich łupem padają muchy, szarańczaki i osy. Larwy łowików zasiedlają korytarze wydrążone przez inne owady, więc także domki naszej produkcji są dla nich dobrym schronieniem.

Pszczoły w ogrodzie. Jak powinien wyglądać ogród przyjazny pszczołom?

Jak zrobić domek dla owadów? Projekt

Budkę dla owadów można zrobić niemal ze wszystkiego. Nam wystarczyła drewniana skrzyneczka, kawałki sklejki (różnej grubości), bambusowe tyczki i gruba gałąź przycięta na głębokość skrzynki (materiały są na zdjęciu poniżej). Do tego małe śrubki, kątowniki i bejca w dwóch kolorach...

Zawsze trzeba jednak pamiętać, że materiał do budowy domku musi być suchy i jak najtrwalszy (np. drewno dębu, buku, robinii). Można też do budowy wykorzystać gałęzie forsycji, maliny i bzu czarnego, suche łodygi bylin, bambusa czy traw ozdobnych. Owadzi "hotelik" należy umieścić w zacisznym, słonecznym miejscu, dobrze chronionym przed deszczem - np. pod okapem dachu.

Ul dla pszczół w ogrodzie

Domek dla owadów. Krok 1 i 2

1.Kiedy materiały są już skompletowane (patrz ramka po prawej), przystępujemy do zbijania dwuspadowego daszku domku. W tym celu odmierzamy i przycinamy dwa kawałki grubszej sklejki (ich szerokość powinna być równa głębokości skrzynki) i mocujemy je ze sobą kątownikami pod kątem prostym.

2. Daszek solidnie przykręcamy śrubkami do skrzynki, która będzie odgrywać rolę osnowy konstrukcji przyszłego domku. Nie stosujemy przy tym kleju - jego zapach i zawarte w nim chemiczne substancje mogą działać odstraszająco, a nawet toksycznie na skrzydlatych mieszkańców domku.

Domek dla owadów. Krok 3 i 4

3. Teraz przystępujemy do tworzenia pięter i 'meblowania' owadziego hotelu. W tym celu wycinamy z cieńszej sklejki dwie półeczki (o szerokości równej głębokości skrzynki). Na podłodze domku układamy ściśle pierwszą warstwę rurek bambusowych. Na koniec przykrywamy ją półeczką.

4. Z grubszej sklejki wycinamy frontową ściankę domku. Planujemy w niej otwory i wycinamy je wiertłem (o gr. 6 mm). Możemy je układać w różne wzory, będą bowiem nie tylko służyły owadom, ale też zdobiły nasz domek. Podobne kanaliki (o szer. 6 mm i dł. 8 cm) wywiercamy również w pieńku.

Domek dla owadów. Krok 5 i 6

5. Za pomocą śrubokręta, śrubek i kątowników łączymy (pod kątem prostym) pokrytą otworkami przednią ściankę domku z drugą półeczką (wyciętą wcześniej z cieńszej sklejki) i przykręcamy do bocznych ścianek domku. Na powstałej półeczce układamy (aż pod sufit domku) bambusowe rurki.

6. Na 'stryszku' domku, pod dwuspadowym daszkiem, umieszczamy nawiercony pieniek i ściśle otaczamy go bambusowymi rurkami, tak by całość była stabilna. Na koniec malujemy budkę z zewnątrz nietoksycznym lnianym olejem do drewna, dzięki czemu będzie bardziej trwała. Jeśli zamierzamy zawiesić domek na murze, przykręcamy zawieszkę.

Z czego zrobić domek dla owadów?

Wcielając się w role dewelopera-przyrodnika, możemy w pełni polegać na swojej kreatywności. Mamy bowiem pewność, że mieszkańców zadowoli każdy standard. Kształt, wielkość i wygląd hotelu dopasujmy zatem do własnych umiejętności, posiadanych materiałów i inwencji twórczej. Nie musimy budować od podstaw. Owadzi domek może powstać w starej budce dla ptaków czy w skrzynce po owocach. Kluczowe jest wypełnienie, które stworzy mnóstwo zakamarków, szczelin, kryjówek. Im więcej kolorów i różnorodnych materiałów, tym lepiej. Będą przyciągać owady!

Materiały na hotel znajdziemy w ogrodzie i na strychu. Gromadzenie budulca możemy zacząć już w trakcie wiosennych porządków. Do budowy możemy użyć właściwie wszystkiego, co naturalne.

• Puste łodygi,
• słoma,
• szyszki,
• połamane patyki
• i gałęzie,
• fragmenty kory idealnie się sprawdzą.
• Możemy skorzystać również z materiałów budowlanych, np. cegły dziurawki, pustaki, siatki.
  Wszystko to posłuży nam do umeblowania wnętrza hotelu dla owadów.

Zewnętrzną, zasadniczą konstrukcję należy zabezpieczyć impregnatem, który nie posiada właściwości owadobójczych (np. Drewnochron -  Impregnat Extra Powłokotwórczy). W ten sposób ochronimy budowlę przed oddziaływaniem deszczu, śniegu czy słońca, ale nie zaszkodzimy owadom.

Gliniane gniazdko

Wspaniały owadzi hotel można samemu ulepić z gliny wymieszanej z sieczką słomianą (w proporcji 3 do 1). Powierzchnię glinianej ściany urozmaicamy licznymi zagłębieniami, porami i rurkowatymi otworami. Tą metodą można budować całkiem spore domki, np. w formie muru pruskiego. Wtedy przy wyschniętej glinianej ścianie i drewnianych belkowaniach w słoneczne dni aż roi się od pracowitych, małych mieszkańców.

Pamiętajmy, by owadzie gniazda umieszczać zawsze w zacisznym i słonecznym miejscu przy domu, od strony południowej lub południowo-wschodniej. Najlepsze jest miejsce pod okapem dachu - takie, gdzie podczas deszczu domku nie zalewa woda.

Hotel dla owadów DIY

Dwie deski – pomalowane impregnatem i wysuszone – układamy pod kątem prostym i łączymy ze sobą za pomocą gwoździ. Podobnie postępujemy z pozostałymi dwiema. Następnie przymocowujemy je do siebie na kształt kwadratu. W ten sposób powstanie konstrukcja, którą możemy dowolnie wypełnić. Najważniejsze, aby materiały były ciasno ułożone. Dlatego dobrze sprawdzi się kilka większych przedmiotów, jak pnie małych drzew, które ustabilizują luźne elementy wypełnienia.

• Przy użyciu wiertarki możemy zrobić kilka, małych otworów w pniu drewna i wypchać je słomą.
• Około 20 łodyg wystarczy związać sznurem i owinąć siatką. Następnie nietypowy bukiet mocujemy wewnątrz domku zszywaczem stolarskim.
• Związane łodygi, kawałki kory, szyszki, siano przewiązane siatką stanowią doskonałe wypełnienie domku.

Do wykonania kwadratowego hotelu dla owadów potrzebujemy: 

• 4 deski o wymiarach 20 x 10 x 5 cm, 
• garść siana lub słomy, 
• mały, drewniany pieniek,
• puste łodygi malin/trzciny (lub kilku kawałków bambusa),
• wióry drzewne, szyszki, kora, 
• gwoździe, młotek, wiertarka, sekator ogrodniczy, sznur, zszywacz stolarski,
• impregnat,kawałek siatki zbrojeniowej lub hodowlanej.

Owady mile widziane

Domek dla owadów - gdzie i kiedy wieszać?

Jeśli dobrze wybierzemy miejsce, chętnie osiedlą się w nim pożyteczne owady, m.in. zapylające kwiaty, a przy tym niegroźne dla ludzi dzikie pszczoły, znane z pracowitości murarki rude oraz biedronki, złotooki i tępiące uporczywe insekty łowiki. Znajdą one schronienie także na kawałku zaniedbanego trawnika, w stercie gałęzi lub liści. Ale pamiętajmy, że do ogrodu przyciągną je również rośliny nektarodajne (np. lipa, wrzos, macierzanka) oraz dzika łączka kwietna. Domki dla owadów trzeba ustawić w miejscu zacisznym osłoniętym od deszczu u wiatru. Owady z chęcią zamieszkają w domkach umieszczonych pod dachem domu od południowej lub południowo - wschodniej strony. Dobrym miejscem będzie wnętrze przewiewnej altany czy wiatry oraz pomiędzy drzewami w sadzie.

Najlepszym terminem budowania i wieszania hotelików dla owadów jest wczesna wiosna - potrzebne będą wówczas owadom do bezpiecznego składania jaj lub jesienią - wtedy mogą spokojnie w nich przezimować. Gotowe domki powinny pozostać w naszym ogrodzie przez cały sezon - dając latem schronienie przed upałem i drapieżnikami.

Hotel dla owadów na balkonie

Hotel możemy powiesić na balkonie lub drzewie. Musimy pamiętać jednak o kilku zasadach. Domek dla owadów musi być zbudowany z możliwie jak najbardziej naturalnych materiałów. Należy chronić go przed deszczem i izolować od bezpośredniego styku z gruntem. Stanie się oazą dla pożytecznych owadów, a rośliny w ogrodzie, na działce czy balkonie tylko na tym skorzystają.