Cyprysiki [Prezentacja drzewa]

Chamaecyparis co to takiego

Nazwa Chamaecyparis pochodzi od greckich słów: chamai - niski, i kyparissos - cyprys. Cyprysy to potężne drzewa (wrażliwe na mróz), ale cyprysiki wcale nie są mniejsze - mogą osiągać wysokość 20 m. W naszym klimacie jednak wolno rosną, a wiele ich odmian należy wręcz do karzełków.

Na zdjęciu powyżej: Szarozielony cyprysik Lawsona 'Ellwoodi' rośnie w parze ze złocistym platykladusem 'Aurea Nana' (dawna nazwa: żywotnik wschodni)

Żywotnik czy cyprysik

Gatunków cyprysików (Chamaecyparis) jest tylko kilka, ale niektóre mają wiele odmian. Większość tworzy pędy pokryte płaskimi łuskami i pokrojem nieco przypomina żywotniki. Zwiewnie i delikatnie prezentują się zwłaszcza krzewy o sznurkowatych pędach, do których należy m.in. złocisty cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera) 'Aurea Nana'.

Na zdjęciu powyżej: Cyprysik groszkowy 'Sungold' to złocista lub zielonożółta kulista miniaturka o sznurkowatych pędach. Rocznie przyrasta jedynie o 2 cm

Cyprysik nie jedno ma imie

Nieliczne mają mocniejszą budowę, np. cyprysik tępołuskowy (Ch. obtusa) 'Lycopodioides' i 'Tsatsumi' o grubych rozgałęzieniach, podobnych do widłaków. Młode krzewy mogą się od nich znacznie różnić. Niektóre najpierw tworzą miękkie, niekłujące igły; niekiedy długie i cienkie, czasem zaś płaskie albo drobniutkie jak liście wrzosów. Dopiero na starszych okazach pojawiają się łuski, ale sporo odmian - tzw. formy młodociane - wcale ich nie tworzy.

Na zdjęciu powyżej: Z cyprysika tępołuskowego  'Golden wonder' powstał efektowny żywopłot, z którego podstawy wyrastają małe drzewka

Idealne do małych ogrodów

Właśnie te miniatury są bardzo poszukiwane, bo zajmują niewiele miejsca, a tworzone z nich kompozycje latami utrzymują proporcje. Do mało znanych, ale efektownych należą cyprysik tępołuskowy: 'Bronze Pygmy' (wiosną złocistomiodowy, zimą miedziany), 'Snowflake' (o nieregularnie rozmieszczonych białych przyrostach) i płożący 'Repens'. Szeroki wybór odmian tych krzewów oferują szkółki (np. www.drzewa.com.pl, www.szkolkapawica.pl, www.kurowscy.pl).

Na zdjęciu powyżej: Cyprysik tępołuskowy 'Kerdalo' ma nie- regularny, szeroki pokrój i gałązki podobne do paproci. Przyciąga uwagę złocistym kolorem łusek. Po 10 latach osiąga wysokość 1,5 m i nieco mniejszą szerokość

Piękne, ale wymagające...

Jeśli ulegliśmy urokowi cyprysików, pamiętajmy, że są one bardziej wymagające niż żywotniki. Potrzebują zacisznego miejsca, bo zimą lodowaty wiatr często je uszkadza. Ziemia też nie może być byle jaka. Odpowiada im żyzne i umiarkowanie wilgotne, tzw. świeże podłoże. A ponieważ potrzebują sporo wilgoci w powietrzu, dobrze się czują w pobliżu oczek wodnych. Gorzej rosną, gdy są narażone na spaliny lub wyziewy kominów. Okazy w dobrej kondycji nie chorują i nie są atakowane przez szkodniki (tak jak np. świerki), ale osłabione stają się podatne na grzyby powodujące gnicie korzeni. Warto więc o nie troskliwie dbać.

Na zdjęciu powyżej: Cyprysik groszkowy 'Curly Tops ' ma poskręcane igły i końce pędów. Jego jajowata korona przyrasta ok. 10 cm rocznie

Pamietajmy o podlewaniu

Szczególnie pamiętać trzeba o podlewaniu w czasie suszy. Nie tylko podczas upałów, ale także wiosną cyprysikom może brakować wody, zwłaszcza gdy rosną na lekkiej glebie lub na skalniaku. Wilgoci starczy im na dłużej, jeśli ziemię przykryjemy warstwą ściółki. Odmiany o szybkim tempie wzrostu warto co roku wiosną 2-3-krotnie zasilić odżywką (najlepiej do roślin iglastych), a w sierpniu specjalnym nawozem jesiennym. Karłowym odmianom wystarczy ściółkowanie kompostem.

Na zdjęciu powyżej: Cyprysik tępołuskowy 'Nana Gracilis' ma gałązki jak wachlarze. Rocznie przyrasta o 5 cm

Idealne do cięcia

Cyprysiki dobrze znoszą wiosenne cięcie przed rozwojem nowych przyrostów. Wykonujemy je np., by usunąć zbrązowiałe od mrozu gałęzie. Warto też w porę ograniczać wysokość odmian kolumnowych w żywopłocie i rozmiary krzewów na rabatach. Jeśli lubimy regularne formy, ukształtowanie gęstej kuli lub stożka też nie będzie trudne. Oczywiście należy unikać skracania grubych gałęzi, bo to osłabia i oszpeca rośliny.

Na zdjęciu powyżej: Cyprysik Lawsona 'Columnaris' w cieplejszych rejonach kraju może tworzyć wysokie żywopłoty

Cyprysik nutkajski

Niedawno naukowcy ustalili, że malowniczy cyprysik nutkajski (Chamaecyparis nootkatensis) powinien mieć inną nazwę, znacznie bowiem różni się od pozostałych gatunków cyprysików. Szkopuł w tym, że nadal trwają dyskusje, jaka jest dla niego najbardziej odpowiednia. Najwięcej zwolenników mają dwie propozycje: Xanthocyparis nootkatensis i cyprys (Cupressus nootkatensis). Panuje więc spore nazewnicze zamieszanie. Na szczęście iglak ten jest łatwy do rozpoznania!

Na zdjęciu powyżej: Cyprysik nutkajski w naszym klimacie po 10 latach osiąga ok. 5 m wysokości i 3 m szerokości. Gęsto obsypuje się kulistymi szyszkami

Cyprysiki, żywotniki i platykladusy

Cyprysik nutkajski ma stożkowaty płaczący pokrój. W cieplejszym klimacie osiąga 30 m wysokości i dożywa kilkuset lat. Wytrzymuje duże mrozy i zanieczyszczone powietrze. Szyszki, do 1 cm średnicy, dojrzewają w drugim sezonie (u innych cyprysików już po roku) i odchylają łuski w sposób typowy dla cyprysów. Ma on kilka atrakcyjnych wolno rosnących odmian, np. 'Aureovariegata', która ma część pędów złocistych.Cyprysiki, żywotniki i platykladusy często trudno odróżnić. Najłatwiej rozpoznamy je po szyszkach, jednak nie wszystkie odmiany je tworzą.

Na zdjęciu powyżej: Młode szyszki żywotnika

Fot. Shutterstock/Ilizia

Na zdjęciu powyżej: Młode szyszki platykladusa

Nietypowa choinka

Młode sadzonki cyprysika Lawsona w grudniu sprzedawane są w doniczkach jako świąteczne choineczki, zazwyczaj ozdobione sztucznym śniegiem lub brokatem. Jeśli nie zaschną w suchym powietrzu i jak najszybciej zmyjemy z nich przybranie, to w marcu można je będzie wysadzić do ogrodu. Do tego czasu powinny stać w jasnym chłodnym pomieszczeniu umiarkowanie podlewane. Przed wysadzeniem wymagają hartowania.