Balkonowi ogrodnicy
Balkonowym ogrodnikiem zostaje się mimochodem. Każdy ma przecież doniczkę bazylii czy rozmarynu na parapecie. Czasem jednak zmienia się to w prawdziwą pasję, sposób na szare miejskie życie.
Marta Wajda
Ogródek Marty Wajdy, graficzki w agencji reklamowej, to kilka skrzynek po winie pełnych pomidorów (koktajlowych, malinowych i zwykłych), które Marta suszy (uwielbia ich smak), dyni, groszku, rzodkiewek, minimarchewek oraz ziół, m.in. bazylii (na pesto), rozmarynu, mięty, melisy i tymianku. Spośród owoców Marta uprawia truskawki i poziomki, posadziła też arbuz, ale sama nie wierzy, że wyrośnie. Kwiaty raczej jej nie pociągają, bo... nie można ich przetworzyć i zjeść.Pierwsze sadzonki pomidorów Marta zdobyła na Thingo (platformie wymiany przedmiotów i usług), kolejne kupiła pod Halą Mirowską w Warszawie. Zioła są od "Pana Ziółko", który rezyduje w hali na warszawskich Koszykach. Oregano greckie (o mocniejszym aromacie niż tradycyjne) pachnie i smakuje jak czarne oliwki, jest świetne do marynat, sosów, a mięta czekoladowa to dobry dodatek do deserów i lodów arbuzowych.
Na zdjęciu powyżej: Synek Marty Janek również jest fanem miejskiego ogrodnictwa; ma swoją skrzynkę, a w niej rzodkiewki i czosnek. Codziennie sprawdza, ile urosły.
Na zdjęciu powyżej: Macierzanka
| Polan KHNO Macierzanka 0,3g | TOP DECOR Macierzanka piaskowa | VILMORIN Macierzanka ZWYCZAJNA |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Jedzenie z balkonu
Jedzeniem z balkonu raczej nie można się najeść, można co najwyżej dorzucić kilka rzodkiewek do śniadania. Marta uprawia więc swoje warzywa głównie dla przyjemności. Ogródek nie przysparza jej bowiem większych kłopotów. Pomidory i zioła same rosną, trudniejsze są marchewki i rzodkiewki (powinny mieć dużo ziemi), dynie (zajmują sporo miejsca) i sałaty (przyciągają szkodniki). Marta zajmuje się balkonowym ogródkiem przez kwadrans dziennie - podlewa rośliny, wyrywa chwasty i sprawdza, czy nie wykluło się coś nowego.
Na zdjęciu powyżej: Sałatka z pomidorów i różnych sałat pochodzących z "plantacji" Marty
Na zdjęciu powyżej: Rzodkiewka
| EDEN Rzodkiewka FIESTA | POLAN Rzodkiewka OPOLANKA | Rzodkiewka TETRA IŁÓWIECKA |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Made with Love
Z wykształcenia Marta jest projektantką form przemysłowych. Teraz prowadzi także stronę o gotowaniu dla dzieci Grysik.com i małą firmę gastronomiczną Made with Love - piecze i robi przetwory na zamówienie. Współorganizuje też Urban Market - targi jedzenia i designu w warszawskim klubie o nazwie 1500 m˛ do Wynajęcia.Jej zdaniem fakt, że coraz więcej osób uprawia warzywa na balkonach, ma związek z kryzysem: ograniczamy wydatki na szaleństwa, skupiamy się na prostych i tanich przyjemnościach.
Ogrodnicze przygody Marty z roślinami jadalnymi rozpoczęły się jednak nieco inaczej - gdy urodził się jej syn Janek, dużo czasu spędzała w domu i zaczęła gotować. W każdy piątek przychodzili znajomi na kolację, bardzo chwalili jej potrawy i namawiali, by "wyszła z jedzeniem do ludzi". Firma Made with Love powstała w chwili, gdy Marta nie mogła znaleźć pracy. Wtedy dużo gotowała - wstawiała sałatki i ciasta do warszawskich kawiarni. Dziś robi to dla przyjemności. Aktualnie "na tapecie" są przetwory: czerwone pomarańcze z campari, chutney pomidorowy, figi na słodko i na słono, konfitura ogórkowo-waniliowa, kiszone cytryny. Marta zamyka je w słoikach z ręcznie robionymi etykietami. A gdzie można je kupić? Na warszawskich Koszykach!
Na zdjęciu powyżej: Skrzynka z szybka pozwala obserwować rozwój korzeni
Na zdjęciu powyżej: Dwie odmiany bazylii - zielona i czerwona
| Polan KHNO Bazylia pospolita | VILMORIN Bazylia cytrynowa | VILMORIN Bazylia czerwona |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Chili
Na balkonie i na parapecie Janka do tej pory rosło głównie chili. To dostępne w polskich sklepach jest dla niego zbyt drogie i za mało ostre. Własne, wyrosłe z nasionek, okazało się dużo bardziej soczyste i pikantne. Dziewczyna Janka, Paulina, pomyślała, że też coś we wspólnym ogródku posadzi...
Na zdjęciu powyżej: Paulina i Janek działają w kolektywie Sie-Je w Miescie, pomagają w zakładaniu ogrodków warzywnych na balkonach
Na zdjęciu powyżej: Na balkonie najlepiej się czują zioła (np. mięta, bazylia, tymianek, pietruszka karbowana, koperek), niektóre warzywa (jak sałata, cukinia, fasola, szpinak nowozelandzki, portulaka warzywna, burak liściowy, szczypior) i poziomki. Większość użytkowych roślin kocha słońce.
| FLORAND Nasiona Pietruszka | FLORAND Nasiona Koper | POLSKA FD Cebula pęczkowa |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Sie-Je w Mieście
Teraz na balkonie i parapecie rosną pomidorki ('Koralik' i typu cherry), bazylia, groch, nagietki (Paulina zalewa ich kwiaty olejem i odstawia na miesiąc, by powstał olejek), lawenda, aloes, mięta, poziomki, szczypior, rukola i groszek. Uprawiają je - zgodnie z ideą recyklingu - w plastikowych butelkach, kartonach po sokach, rolkach po papierze. Balkonowa hodowla to dla Pauliny i Janka rodzaj eksperymentu. Wierzą, że dzięki niej będą mogli pracować mniej, gdyż mniej pieniędzy wydadzą na jedzenie. Paulina skończyła kurs wytwarzania kosmetyków z ekologicznych produktów; sama robi szampon, krem, sól do kąpieli. Janek jest architektem zafascynowanym budownictwem przyjaznym ludziom i środowisku. Wspólnie działają w grupie Sie-Je w Mieście zrzeszającej miejskich ogrodników - pasjonatów zakładania ogródków warzywnych na balkonach, podwórkach, skwerach, przy szkołach.
Na zdjęciu powyżej Sadzonki pomidora lepiej umieszczać od razu w dużych doniczkach - wtedy szybko się rozrastają
Na zdjęciu powyżej: Szczypior
| Legutko CEBULA SIEDMIOLATKA | POLAN Cebula SIEDMIOLATKA | VILMORIN Cebula SIEDMIOLATKA |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Lawenda i mięta
W zeszłym roku Iga kupiła na Gumtree używane regały magazynowe, na których stanęły skrzynki i doniczki. A w nich cukinia (w zeszłym roku zebrała dwie, zrobiła z nich leczo), pomidory, fasola, sałaty, bazylie, nasturcje, lawenda (Iga piecze chleb pszenno-razowy z miodem i lawendą), fasola szparagowa karłowa, mięta (świetna do drinku mojito), kocanka włoska (o zapachu curry), luffa (azjatycki ogórek, z dojrzałego robi się gąbkę; sadzonkę przywiozła z hinduskiego marketu w Londynie).
Wiosną w skrzynkach pierwsze pojawiają się pikantne liście rzepaku, gorczycy oraz sałat: mizuny i rukoli - idealnych do sałatek. I natychmiast są zjadane. Na regałach rosną też buraki (Iga zrywa botwinę, nie czekając, aż się rozrosną korzenie), groszek, truskawki, patisony, szpinak (w zeszłym roku się nie udał, bo zakwitł), szałwia, macierzanka, marchewka, rzodkiewka. Iga uprawia swe podniebne grządki, gdyż brakuje jej własnego ogrodu; na co dzień pracuje w cudzych - prowadzi firmę Mint & Lavender projektującą i pielęgnującą ogrody. Iga na swej"plantacji". Oprócz roślin jadalnych są tu też ozdobne, m.in. fioletowy heliotrop, pięknie pachnący po zmierzchu, który przywabia ćmy zapylające rośliny
Na zdjęciu powyżej: Iga na swej"plantacji". Oprócz roślin jadalnych są tu też ozdobne, m.in. fioletowy heliotrop, pięknie pachnący po zmierzchu, który przywabia ćmy zapylające rośliny
Na zdjęciu powyżej: Cukinia potrzebuje dużo miejsca i intensywnego nawożenia. Ale nawet dokarmiana rodzi na balkonie mniej owoców niż w ogrodzie. Za to zdobi go kwiatami i ładnymi liśćmi
| Cukinia (dynia zwyczajna) | Cukinia NIMBA | VILMORIN Cukinia GOLDENA - |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Balkonowy warzywnik
Iga interesuje się roślinami od dziecka. Zawsze grzebała w ziemi, coś przesadzała... Babcia zabierała ją na działkę, a wujek ogrodnik uczył łacińskich nazw roślin. Balkonowy warzywnik uprawia też ze względów zawodowych, żeby łatwiej jej było odpowiadać na pytania zadawane na blogu i prowadzonych przez nią warsztatach z miejskiego ogrodnictwa: Dlaczego uschła bazylia? Jak głęboko i gęsto wysiewać nasiona? Eksperymenty prowadzone na balkonowych grządkach są dla niej niewyczerpaną skarbnicą odpowiedzi.
Na zdjęciu powyżej: W jednej ze skrzynek umościł sobie legowisko kot Igi
Na zdjęciu powyżej: Truskawki są dość wymagające
| SADOPLON 75WP 1kg | VILMORIN Truskawka |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Pomidory na balkonie
Joanna Borkowska, malarka, ma w pracowni na warszawskim Mokotowie dwa balkony. Na obu uprawia pomidory (malinowe warszawskie i koktajlowe) oraz róże, klematisy, nagietki i lobelie. Kwiaty przyciągają pszczoły i inne owady, które zapylają pomidory. W domu Joanna też ma balkon, a na nim bazylię, tymianek, rozmaryn i nasturcję, bo kwiaty i liście są jadalne, zdrowe, świetne do sałatek. Wszystkie rośliny wysiewa z nasion kupionych w sklepie; pomidory pod koniec lutego do doniczek na parapecie. W maju wystawia sadzonki na balkon, przywiązuje łodyżki do poręczy. Nie używa żadnych nawozów (w razie czego sąsiadka ma kompostownik). A wiedzę ogrodniczą czerpie z internetu. Ale liczy też na swoją intuicję. Grzebanie w ziemi daje jej energię i satysfakcję. Tym większą, kiedy może na śniadanie zjeść pomidory z własnego balkonu.
Na zdjęciu powyżej: Joanna Borkowska na obu balkonach swojej warszawskiej pracowni uprawia pomidory
Fot. Shutterstock/Andrey Snegirev
Na zdjęciu powyżej: Nagietki są miododajne, przywabiają więc pszczoły i trzmiele, o które coraz trudniej w miejskich aglomeracjach.
| EDEN Nagietek lekarski | Nagietek lekarski 'Cream | Nagietek lekarski 'Pink |
| Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? | Sprawdź ceny ? |
Skomentuj:
Balkonowi ogrodnicy