Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum)
Czosnek niedźwiedzi - w naszych lasach nie wolno go zrywać, ale jeśli chcemy go uprawiać w naszym ogrodzie to bez problemu możemy go kupić go w sklepach zielarskich. Ta piękna roślina cebulowa dobrze sobie radzi w ogrodzie. Potocznie nazywamy ją cebulą czarownic roślin.
Czosnek niedźwiedzi to wieloletnia roślina zielna, występująca naturalnie w wilgotnych, cienistych obszarach Europy i Azji. Dorasta do wysokości 20-50 cm i charakteryzuje się szerokimi, lancetowatymi liśćmi oraz drobnymi, białymi kwiatami, które pojawiają się późną wiosną. Nazwa tej rośliny wywodzi się z wierzeń ludowych, według których niedźwiedzie, po przebudzeniu z zimowego snu, zjadały ją, aby odzyskać siły. Znana od wieków, była wykorzystywana zarówno jako przyprawa, jak i środek leczniczy.
Warto pamiętać, że nie wolno zrywać dziko rosnącego czosnku niedźwiedziego, gdyż jest objęty częściową ochroną gatunkową. Z powodzeniem natomiast można zasadzić go w przydomowych ogródkach czy na plantacjach.
Pod względem składu odżywczego czosnek niedźwiedzi jest bogaty w witaminy A, C, E oraz witaminy z grupy B, a także minerały takie jak żelazo, magnez, wapń i fosfor. Szczególnie cennym składnikiem jest allicyna – związek, który nadaje czosnkowi jego charakterystyczny, ostry zapach oraz wykazuje silne działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. W porównaniu do odmiany pospolitej, czosnek niedźwiedzi ma łagodniejszy smak, co sprawia, że jest częściej spożywany na surowo.
W Polsce dziko rośnie 16 gatunków czosnków. Najczęściej spotykane są czosnek zielonawy (Allium oleraceum) oraz czosnek winnicowy (Allium vineale) rosnące na łąkach, polach i poboczach dróg. Oba gatunki mają drobne kwiaty w odcieniu lila. W wilgotnych lasach liściastych natknąć się można na czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) o białych kwiatach.
Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) - jak rośnie?
Leśny czosnek tworzy liście w porze, gdy niedźwiedzie opuszczają zimowe gawry, stąd nazwa gatunku. Jest objęty ochroną.
Uprawa czosnek niedźwiedziego
Czosnek niedźwiedzi lubi ziemię żyzną, próchniczną, utrzymującą wilgoć, o odczynie obojętnym lub lekko alkalicznym i cieniste lub półcieniste stanowiska. Miejsce powinno być raczej ustronne, np. w pobliżu liściastych krzewów lub drzew, bo na rabatach woń czosnku może kłócić się z zapachem kwiatów. Latem ziemi nie należy tam mocno udeptywać. Jeżeli wiosna jest bezdeszczowa, rośliny potrzebują solidnego nawadniania.
Czosnek zwyczajny (Allium sativum) - uprawa>>>
Czosnek niedźwiedzi - sadzonki
W sierpniu po czosnku pozostają jedynie zasuszone resztki liści. Wówczas można wykopywać i rozsadzać cebulki. Coraz częściej bywają one także w sprzedaży. Sadzimy je od sierpnia do września w rozstawie 30 x 30 cm, w dołkach o głębokości 7-10 cm. Jeśli miejsce im odpowiada, same się potem rozsiewają. Jesienią rabatę warto ściółkować kompostem.
Czosnek niedźwiedzi - nasiona
Czosnek łatwo się rozsiewa więc trzeba mu zostawić sporo miejsca. Czosnek wysiewamy wczesną jesienią w odstępach 30 cm.
Czosnek niedźwiedzi - przyprawa
Czosnek niedźwiedzi - właściwości
Czosnek niedźwiedzi jest ceniony za swoje szerokie właściwości prozdrowotne. Regularne spożywanie tej rośliny może przynieść wiele korzyści dla naszego organizmu:
- pobudza układ odpornościowy do walki z nowotworami - dzięki wysokiej zawartości witamin i allicyny czosnek niedźwiedzi działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo, co jest szczególnie przydatne w okresach zwiększonej zachorowalności na infekcje.
- chroni organizm przed działaniem wolnych rodników - zawarte w roślinie antyoksydanty pomagają neutralizować wolne rodniki, co wspomaga ochronę komórek przed uszkodzeniami.
- zapobiega nadciśnieniu- związki siarkowe zawarte w roślinie pomagają rozszerzać naczynia krwionośne, co sprzyja lepszej cyrkulacji krwi i może obniżać ciśnienie.
- pomaga w infekcjach górnych dróg oddechowych
- działa bakteriobójczo
- działa moczopędnie
- wspiera układ trawienny – działa rozkurczowo i wspomaga produkcję enzymów trawiennych.
- odtruwa wątrobę
- zawiera witaminy : C,A,E
Czosnek niedźwiedzi - zastosowanie
Liście czosnku niedźwiedziego mają podobne właściwości jak uprawny czosnek pospolity i zachowują je po zasuszeniu. Są jednak delikatniejsze w smaku i łagodniejsze dla żołądka. Poleca się je zwłaszcza osobom cierpiącym na nadciśnienie i miażdżycę.
Jak wykorzystać czosnek niedźwiedzi?
Wszystkie części czosnku niedźwiedziego są jadalne i można wykorzystać je w kuchni na wiele różnych sposobów, zarówno w postaci świeżej, jak i przetworzonej. Liście mają delikatny, ziołowy smak, który sprawia, że doskonale nadają się do wielu dań – można dodawać je do sałatek, jajecznicy lub na kanapki. Są świetną alternatywą dla bazylii w klasycznym pesto, sprawdzą się również do przygotowania aromatycznego masła. Jego cebulki można spożywać na surowo lub przetwarzać w różnorodny sposób, podobnie jak w przypadku tradycyjnego czosnku.
Czosnek niedźwiedzi - przepisy
Składniki: całe liście czosnku niedźwiedziego pomidorki koktajlowe ser feta
Przygotowanie: Opłukanymi i osuszonymi liśćmi owijamy grube kawałki sera feta i razem z pomidorkami nadziewamy na małe wykałaczki.
Czosnkowe kanapki na kolacje
Składniki: liście czosnku niedźwiedziego, kanapki z serem lub wędliną.
Przygotowanie: Na kanapkach kładziemy całe lub posiekane liście czosnku. Poza sezonem można użyć liści suszonych lub kiszonych.
Czosnek pospolity (Allium sativum)
Czosnek pospolity stosowany jest od tysiącleci jako środek leczniczy.
W starożytnym Egipcie i Babilonii popularny był wśród żołnierzy, którzy uważali, że przydaje męstwa w boju.
W Egipcie podawano go także budowniczym piramid, bo pomagał zregenerować siły po wyczerpującej pracy (w medycynie chińskiej aplikowano w takim przypadku miksturę z czosnku, cukru i oleju). Starożytni Egipcjanie używali także czosnku jako afrodyzjaku.
Rzymianie poświęcili roślinę bogini płodności Ceres i sporządzali z niej napój miłosny z dodatkiem odrobiny kolendry.
Pobudzające właściwości czosnku sprawiły, że mnichom w tybetańskich klasztorach nie wolno go spożywać.
Słowianie stosowali czosnek jako środek chroniący przed ukąszeniem żmij.
W Afryce natomiast rybacy smarowali nim ciała, by zabezpieczyć się przed atakiem krokodyli.
W XVI-wiecznej Europie uważano, że czosnek może chronić przed dżumą, gruźlicą i zatruciami.
Dzisiaj uznajemy bakteriobójcze właściwości czosnku, stosujemy go także w profilaktyce chorób układu krążenia.
Czosnek niedźwiedzi to roślina, która łączy w sobie piękno i szereg właściwości prozdrowotnych. Jego uprawa nie jest trudna, a regularne spożywanie może przynieść wiele korzyści. Dzięki swoim walorom dekoracyjnym i leczniczym, jest doskonałym wyborem dla każdego ogrodnika.
- Więcej o:
