Helianthus
Kategoria
bylinyKolor kwiatów
żółteKolor liści
zieloneOdczyn gleby
obojętnyPora kwitnienia
latoStanowisko
słońceWilgotność gleby
umiarkowanie wilgotnaWysokość
do 2 mZastosowanie
rośliny ogrodoweSłonecznik (Helianthus L.) - rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Gatunkiem typowym jest Helianthus annuus - jest rośliną jednoroczną.
Kwiatostan słonecznika wsparty jest na wzniesionej, grubej i sztywnej łodydze. Sam kwiat zebrany jest w koszyczki o średnicy do 60 cm (zwykle do 30 cm). Na zewnątrz koszyczka duże, żółte kwiaty języczkowe (u odmian ozdobnych także w innych kolorach), wewnątrz również żółte kwiaty rurkowate. Liście pojedyncze, owłosione i zwykle lepkie. Słoneczniki wieloletnie (bylinowe) mają drobniejsze kwiatostany niż jednoroczne. Niektóre sadzi się ze względu na ciekawe ulistnienie (np. słonecznik wierzbolistny), inne (jak słonecznik bulwiasty) - na paszę.
Słoneczniki w dobrych warunkach osiągają nawet 3 m wysokości. Rosną na pojedynczej grubej łodydze wypełnionej białą gąbką. Liście są sercowate i omszone, a duże kwiatostany (o średnicy do pół metra!).
Gatunki słoneczników:
Odmiany słoneczników: Słoneczniki posiadają liczne odmiany ogrodowe m.in.
Najlepszym terminem na wysiew słonecznika to druga połowa kwietnia lub maj.
Najłatwiej jest posiać słonecznika z nasion, ale jeśli ktoś, już to zamiast nas zrobił i mamy do dyspozycji gotowe sadzonki, to musimy pamiętać by posadzić siewki słonecznika z nasion w odległości około pół metra, tak by nie rośliny nie musiały ze sobą rywalizować ani o wodą ani o słońce.
Słoneczniki siejemy wprost do gruntu, gdyż nie lubią przesadzania. Nasiona umieszczamy po kilka sztuk w jednym miejscu na głębokości 2-3 cm i przykrywamy ziemią (aby nie wydziobały ich ptaki). Wysokie odmiany siejemy co 50-70 cm, a niskie co 20-50 cm. Po wykiełkowaniu pozostawiamy tylko najsilniejszą siewkę.
Słoneczniki zaczynają kwitnąć już w czerwcu i zdobią rabaty nieraz nawet do października. Ciekawym zjawiskiem jest tzw. heliotropizm - ich kwiatostany podążają za światłem słonecznym od rana do wieczora, po czym w nocy odwracają się na wschód, by kolejnego dnia znów rozpocząć wędrówkę.
Słonecznik rośnie dość szybko, bo od momentu posiania zbiorów możemy się już spodziewać po 5 miesiącach.
Wymagania niezbędne do prawidłowego rozwoju: Odpowiednim miejscem dla słonecznika jest słoneczne stanowisko.
Rozmnażanie słoneczników: W zależności od tego z jakim typem rośliny mamy do czynienia. Słonecznik zwyczajny jest łatwy w uprawie. Uprawia się go z nasion wysiewanych wczesną wiosną wprost do gruntu.
Podlewanie i nawożenie słoneczników: Rośliny zasilamy nawozem zawierającym dużo potasu oraz mikroelementy (głównie bor i molibden), gdy już wypuszczą dwie pary liści. Nie należy przesadzać z podlewaniem roślin, gdyż istnieje ryzyko gnicia korzeni.
Choroby słoneczników
Te piękne rośliny są dość odporne na choroby i szkodniki. Wiosną młode liście i stożki wzrostu mogą objadać ślimaki, później czasem pojawiają się mszyce. Spośród chorób najczęstsza jest szara pleśń lub mączniak prawdziwy (zwalczamy je środkami grzybobójczymi).
Nasiona słonecznika - właściwości i zastosowanie
Nie tylko dla pięknych kwiatów, ale także dla smacznych, zdrowych nasion. Dojrzewające pod koniec lata pestki są bogatym źródłem witamin (E, B, A i D), białka oraz soli mineralnych. Dobrze wpływają na włosy, skórę oraz paznokcie, działają przeciwzakrzepowo i przeciwzapalnie. Ziarna oraz wyciągi z liści służą do produkcji kosmetyków. Pamiętajmy, że smaczne pestki mają tylko typowe słoneczniki; nasiona odmian ozdobnych są drobne (albo wcale nie występują) i lepiej je pozostawić ptakom.
Zastosowanie słonecznika: Słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus) to prawdziwy król rustykalnych rabat. Ta jednoroczna roślina przywędrowała do Europy z Ameryki Północnej w XVI wieku. Słonecznik zwyczajny jest jedną z ważniejszych roślin oleistych. Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne.
Ozdobnych odmian rocznego słonecznika zwyczajnego (Helianthus annuus) jest zadziwiająco dużo. Ich koszyczki kwiatowe, zwykle o średnicy 10-15 cm, mają „płatki”, czyli kwiaty języczkowe, w odcieniach od bieli do ciemnej purpury i wyrazisty środek z brązowych kwiatów rurkowych.
U niskich słoneczników czeka się na nie od wysiewu 8 tygodni, a u dwumetrowych – 2 miesiące. Rośliny, które tworzą jeden pęd, kwitną prawie miesiąc. Pięknie prezentują się w ogrodach, ale też zyskują na popularności jako kwiaty cięte. Aby po meblach nie prószyły pyłkiem, wyhodowano odmiany, które go nie wytwarzają! W wazonie zachowują świeżość do 2 tygodni, jeśli zostawimy im tylko 2-3 najwyższe liście i, co ważne, jak najdłuższe łodygi.
Natomiast blisko półmetrowe miniaturki (sprzedawane w doniczkach dodatkowo są skarlane chemicznie) służą do ozdoby pojemników. Jest też grupa wysokich odmian o rozgałęziających się łodygach (na zdjęciu po prawej). To rośliny typowo rabatowe. Ich koszyczki są mniej trwałe, ale rozwijają się kolejno i w rezultacie słoneczniki długo kwitną. Jest więc w czym wybierać. Szkoda tylko, że drobne nasiona odmian ozdobnych nie nadają się do jedzenia. Ale do potraw można używać ich smacznych młodych pąków i „płatków”.
Pośród bogatej grupy słoneczników ozdobnych jest tez kilka miniaturowych:
Do uprawy w doniczkach najlepsze będą odmiany niskie, wczesne o niedużych liściach i intensywnej barwie kwiatów:
Miejsce: słoneczne, nawet gorące, lub lekko ocienione.
Gleba: żyzna, próchniczna i przepuszczalna.
Siew: w kwietniu, maju, najlepiej rośnie w temperaturze 15-35°C.
Zasilanie odmian wysokich: nawozami wieloskładnikowymi o małej ilości azotu.
Podlewanie ziemi: tylko w czasie kiełkowania i wzrostu pędów częste i obfite.
Choroby: mokre pędy gniją porażane przez grzyby.
