Magnolia - Magnolia
To prawdziwe arystokratki wśród drzew i krzewów. Gdy kwitną, wzbudzają zachwyt i każdy chciałby wtedy mieć choć jedną w ogrodzie.
Magnolie pojawiły się na Ziemi jako jedne z pierwszych roślin kwiatowych. Ich skamieniałości znaleziono w skałach trzeciorzędowych sprzed 36-58 milionów lat, a więc sprzed epoki lodowcowej! Ogromne lasy magnolii, tulipanowców, ambrowców i miłorzębów okrążały wówczas cały rejon Arktyki. Późniejsze zlodowacenia zniszczyły je prawie całkowicie. Lasy te ocalały tylko na wschodzie Ameryki Północnej, w Chinach, Japonii i Korei, gdzie dziś znajdują się skupiska niemal wszystkich istniejących 120-128 gatunków magnolii. Nazwę Magnolia nadał im Linneusz dla upamiętnienia siedemnastowiecznego francuskiego botanika Pierre'a Magnola.
Za co je kochamy
Pokrój. W parkach i ogrodach uprawia się dziś rozłożyste magnolie drzewiaste o wysokości 8-15 m lub niższe 3-4-metrowe drzewka. W małych ogródkach zmieszczą się jedynie odmiany karłowe dorastające zaledwie do 2 m.
Kwiaty. Rozwijają się pojedynczo na gałązkach, pięknie pachną i są bardzo okazałe - z daleka wyglądają jak tulipany kwitnące na drzewie. Ich barwa zależy od gatunku i odmiany. Większość ma pastelowy odcień różu, ale są również białe, kremowe, a ostatnio wyhodowano nawet żółte. Budowa kwiatów magnolii jest bardzo prymitywna. Nie ma w nich podziału na płatki korony ani działki kielicha, w ich przypadku mówimy o tepalach, które umieszczone są w dwóch lub kilku okółkach po 3-6 sztuk. Zapylają je chrząszcze (kiedy powstawał rodzaj Magnolia, nie istniały jeszcze pszczoły ani motyle). Kwiaty magnolii nie mają nektaru, a jedynie słodką, nektaropodobną wydzielinę.
Pączki. Zawiązują się już na jesieni, są charakterystycznie owłosione i różnią się wielkością. Mniejsze to liściowe, a większe - pękate - są pąkami kwiatowymi.
Kapryśne arystokratki
Kiedy kwitną. Magnolie rozmnażane z nasion po raz pierwszy kwitną dopiero wiele lat po posadzeniu. Wczesnowiosenne magnolie, szczególnie magnolia japońska, miewają skłonność do obfitszego kwitnienia co drugi rok.
Miejsce i gleba. Wiele gatunków i odmian magnolii jest wrażliwych na mrozy, a ich kwiaty bywają uszkadzane przez przymrozki. Powinny więc być sadzone w zacisznych, osłoniętych od wiatrów miejscach, słonecznych lub półcienistych. Najlepiej rosną w cieplejszych rejonach Polski, czyli na Dolnym Śląsku, Pomorzu i wzdłuż zachodniej granicy kraju. Magnolie źle znoszą suszę, należy więc sadzić je na glebach świeżych, żyznych i próchnicznych o pH 5-6, słabszą ziemię musimy zaprawić torfem, kompostem lub ziemią liściową.
Magnolie wcześnie kwitnące
Najstarsze. Magnolia naga (M. denudata) pierwsza spośród dalekowschodnich magnolii zagościła w Europie w XIX wieku. Zaraz później sprowadzono magnolię purpurową (M. liliiflora), której odmiana 'Nigra' jest obecnie bardzo popularna.
Najpopularniejsza. Ze skrzyżowania obu tych gatunków w 1820 roku powstała magnolia Soulange'a (M. x soulangiana), zwana też magnolią pośrednią. Ma ona imponującą liczbę odmian i jest dziś najczęściej spotykana w ogrodach na całym świecie.
Najwcześniej kwitnąca. Pierwsza, często już w marcu, kwitnie magnolia gwiaździsta (M. stellata) o śnieżnobiałych, wąskich płatkach.
Najwyższa. Magnolia japońska (M. kobus) dorasta do kilkunastu metrów wysokości i należy do najbardziej mrozoodpornych roślin w tej grupie. Wyhodowano z niej magnolię Loebnera (M. x loebneri), która szybko rośnie i jest odporna na mrozy.
Delikatne nowości.
Ostatnio do Polski zawitało wiele mieszańców z hodowli amerykańskiej lub nowozelandzkiej. Uprawiane są od niedawna i trudno jest określić ich mrozoodporność. 'Elizabeth' i 'Yellow Bird' o żółtej barwie kwiatów znoszą nasze zimy, ale 'Galaxy', 'Iolanthe', 'Manchu Fan', 'Rouged Alabaster', 'Heaven Scent', 'Peppermint Stick' i 'Royal Crown' trudno polecać z czystym sercem. Być może niektóre z nich okażą się odporne, ale na razie osoby szukające "pewniaków" powinny wybierać spośród sprawdzonych odmian.
Osiem Małych Dziewczynek
W 1965 roku w U. S. National Arboretum wWaszyngtonie powstało osiem mieszańców wyselekcjonowanych przez Francisa de Vosa i Williama Kosara. Ich roślinami matecznymi były M. liliiflora 'Nigra' i M. stellata 'Rosea'. Odmiany te wytrzymują polskie mrozy, długo kwitną i rosną jako wielopniowe krzewy (do 4 m wysokości). Ich kwiaty są duże, w odcieniach purpury lub różu, jaśniejsze od wewnątrz. Mówi się na nie "osiem małych dziewczynek"- ich nazwy pochodzą od imion żon i córek personelu arboretum: 'Ann', 'Betty', 'Judy', 'Randy', 'Ricky' 'Susan', 'Jane', 'Pinkie'. W Polsce najpopularniejsze są 'Betty' i 'Susan'.
Późno kwitnące rarytasy
Magnolie kwitnące późną wiosną i latem są rzadziej uprawiane w Polsce, ponieważ ich kwitnienie nie jest tak spektakularne jak u wcześniej opisanych gatunków, a kwiaty pokazują się nieco mniej licznie i są ukryte wśród liści. Godna polecenia jest magnolia Siebolda (M. sieboldii), piękny krzewiasty gatunek dorastający do 3 m wysokości, o białych czarkowatych kwiatach, która jest odporna na mrozy i znosi półcień.
Pozostałe późno kwitnące gatunki są dużymi drzewami o bardzo dużych liściach, największych wśród drzew uprawianych w naszym klimacie. Warto zwrócić uwagę na magnolię parasolowatą, która dorasta do kilkunastu metrów wysokości i ma ogromne, półmetrowe liście w formie rozet na końcach pędów. Jeszcze większe i szersze liście ma amerykańska magnolia szerokolistna (M. hypoleuca) dorastająca do 20 m wysokości, bardzo rzadka w Polsce.
Zdrowa i smaczna
W chińskiej aptece. Kwiaty magnolii są w Chinach symbolem czystości i szczerości. Pączki i kora magnolii lekarskiej (Magnolia officinalis), magnolii nagiej i japońskiej od wieków wykorzystywane są w ziołolecznictwie. Napary z kory zawierają magnokurarynę i stosowane są w leczeniu kaszlu i przeziębienia. Korę zdejmuje się z 20-letnich drzew, suszy najpierw w cieniu, a później w słońcu, parzy i sortuje (osobno korę z pnia, osobno z korzeni i osobno z gałęzi), a potem miesza z innymi ziołami, ponieważ w większych ilościach jest toksyczna. Kora amerykańskich gatunków magnolii również ma właściwości lecznicze. Używa się do tego celu magnolii wielkokwiatowej (M. grandiflora) i wirginijskiej (M. virginiana).
W kuchni. Płatki magnolii nagiej (Magnolia denudata) są marynowane i dodawane do przyprawiania ryżu, podobnie jak sproszkowane liście magnolii japońskiej. Młode liście i kwiaty magnolii szerokolistnej (M. obovata) gotuje się i je. Przygotowuje się z nich smakowite danie zwane hoba miso. Farsz z pasty sojowej, porów i grzybów shii-take zawija się w całe wysuszone liście magnolii i grilluje. Aromat liści przenika farsz, a gotowe danie podawane jest z ryżem.
Roślina na pokaz
Jak na prawdziwą ogrodową arystokrację przystało, magnoliom należy się honorowe miejsce w ogrodzie. Pamiętajmy, że są rozłożyste i wymagają odpowiednio dużo miejsca. Pięknie wyglądają pojedynczo na przykład na tle ciemnozielonej ściany żywopłotu, posadzone tak, żeby można było do nich podejść i powąchać ich kwiaty. Biało kwitnących odmian raczej nie sadźmy na tle białej ściany budynku albo ogrodzenia oraz bliska innych krzewów, okazale kwitnących w tym samym czasie - nie będą wtedy tak widoczne, jak na to zasługują.
Uwaga! Korzenie magnolii są kruche i wrażliwe na uszkodzenia, a system korzeniowy płytki. Roślin tych nie powinno się przesadzać, zwłaszcza starszych egzemplarzy.
Gatunki i odmiany magnolii polecane do uprawy w Polsce
Za co je kochamy
Kapryśne arystokratki
Magnolie wcześnie kwitnące
Delikatne nowości.
Ostatnio do Polski zawitało wiele mieszańców z hodowli amerykańskiej lub nowozelandzkiej. Uprawiane są od niedawna i trudno jest określić ich mrozoodporność. 'Elizabeth' i 'Yellow Bird' o żółtej barwie kwiatów znoszą nasze zimy, ale 'Galaxy', 'Iolanthe', 'Manchu Fan', 'Rouged Alabaster', 'Heaven Scent', 'Peppermint Stick' i 'Royal Crown' trudno polecać z czystym sercem. Być może niektóre z nich okażą się odporne, ale na razie osoby szukające "pewniaków" powinny wybierać spośród sprawdzonych odmian.
Osiem Małych Dziewczynek
W 1965 roku w U. S. National Arboretum wWaszyngtonie powstało osiem mieszańców wyselekcjonowanych przez Francisa de Vosa i Williama Kosara. Ich roślinami matecznymi były M. liliiflora 'Nigra' i M. stellata 'Rosea'. Odmiany te wytrzymują polskie mrozy, długo kwitną i rosną jako wielopniowe krzewy (do 4 m wysokości). Ich kwiaty są duże, w odcieniach purpury lub różu, jaśniejsze od wewnątrz. Mówi się na nie "osiem małych dziewczynek"- ich nazwy pochodzą od imion żon i córek personelu arboretum: 'Ann', 'Betty', 'Judy', 'Randy', 'Ricky' 'Susan', 'Jane', 'Pinkie'. W Polsce najpopularniejsze są 'Betty' i 'Susan'.
Późno kwitnące rarytasy
Magnolie kwitnące późną wiosną i latem są rzadziej uprawiane w Polsce, ponieważ ich kwitnienie nie jest tak spektakularne jak u wcześniej opisanych gatunków, a kwiaty pokazują się nieco mniej licznie i są ukryte wśród liści. Godna polecenia jest magnolia Siebolda (M. sieboldii), piękny krzewiasty gatunek dorastający do 3 m wysokości, o białych czarkowatych kwiatach, która jest odporna na mrozy i znosi półcień.
Pozostałe późno kwitnące gatunki są dużymi drzewami o bardzo dużych liściach, największych wśród drzew uprawianych w naszym klimacie. Warto zwrócić uwagę na magnolię parasolowatą, która dorasta do kilkunastu metrów wysokości i ma ogromne, półmetrowe liście w formie rozet na końcach pędów. Jeszcze większe i szersze liście ma amerykańska magnolia szerokolistna (M. hypoleuca) dorastająca do 20 m wysokości, bardzo rzadka w Polsce.
Zdrowa i smaczna
Roślina na pokaz
Jak na prawdziwą ogrodową arystokrację przystało, magnoliom należy się honorowe miejsce w ogrodzie. Pamiętajmy, że są rozłożyste i wymagają odpowiednio dużo miejsca. Pięknie wyglądają pojedynczo na przykład na tle ciemnozielonej ściany żywopłotu, posadzone tak, żeby można było do nich podejść i powąchać ich kwiaty. Biało kwitnących odmian raczej nie sadźmy na tle białej ściany budynku albo ogrodzenia oraz bliska innych krzewów, okazale kwitnących w tym samym czasie - nie będą wtedy tak widoczne, jak na to zasługują.
Uwaga! Korzenie magnolii są kruche i wrażliwe na uszkodzenia, a system korzeniowy płytki. Roślin tych nie powinno się przesadzać, zwłaszcza starszych egzemplarzy.
Gatunki i odmiany magnolii polecane do uprawy w Polsce
Nazwa | Termin kwitnienia | Wysokość | Barwa i wielkość kwiatów |
Magnolia 'Ann', 'Betty', 'Judy', 'Randy', 'Ricky''Susan', 'Jane', 'Pinkie', 'George Henry Kern' | IV-VI | 3-4 | purpurowe, różowe, białe, 6-20 tepali,7-20 cm szerokości |
Magnolia brooklińska 'Yellow Bird' | . | . | . |
(Magnolia brooklynensis) | V-VI | 3-4 | ciemnożółte, 6 tepali, 7,5-10 cm długości |
Magnolia 'Elizabeth' | V-VI | 5-7 | jasnożółte, 6-9 tepali, do 20 cm szerokości |
Magnolia japońska (Magnolia kobus) | IV-V | 15 | białe, 9 tepali, do 20 cm |
Magnolia purpurowa 'Nigra' (Magnolia liliiflora) | V-VI | 3 | purpurowe, 6 tepali, 10-12 cm długości |
Magnolia Loebnera 'Ballerina' (Magnolia x loebneri) | IV | 6-8 | białe, nasada różowa, do 30 tepali |
'Donna' | IV | 7-8 | białe, 12-13 tepali, 15 cm szerokości |
'Leonard Messel' | IV | 6-7 | różowe, do 12 tepali, 12 cm szerokości |
'Merrill' | IV | 7-8 | białe, 15 tepali, 10-15 cm szerokości |
Magnolia pośrednia (Magnolia x soulangeana) | IV-V | 3-4 | białoróżowe, 9 tepali, 10-15 cm długości |
'Aleksandrina' | V | 4-5 | biało-różowe, 9 tepali, 10 cm długości |
'Amabilis' | IV-V | 3-4 | białe, lekko różowe u nasady, 9 tepali |
'Lennei' | V | 3-4 | purpurowe, od wewnątrz białe, 9 tepali |
Magnolia gwiaździsta (Magnolia stellata) | III-V | 3-6 | białe, 12-20 tepali, 7-10 cm szerokości |
'Rosea' | IV | 3-4 | jasnoróżowe, nieduże, 13 tepali |
'Royal Star' | IV | 3-4 | białe, duże, do 30 tepali |
'Waterlily' | IV | 3-4 | białe, do 30 tepali |
Gatunki późno kwitnące | . | . | . |
Magnolia Siebolda (Magnolia sieboldii) | VI-VIII | 4-5 | białe, 9 tepali, do 10 cm szerokości |
Magnolia parasolowata (Magnolia tripetala) | V-VI | 10-12 | kremowe, 12 tepali, 17-20 cm szerokości |
Magnolia szerokolistna (Magnolia hypoleuca syn.obovata) | V-VI | 20 | kremowe, 12 tepali, 17-20 cm szerokości |
Magnolia drzewiasta (Magnolia acuminata) | V-VI | 20 | seledynowe, 9-12 tepali, 7-10 cm długości |
Skomentuj:
Magnolia - Magnolia