Magnolia - gatunki i odmiany

Ogromne kielichowate lub gwiaździste kwiaty na nagich jeszcze gałązkach - to robi wrażenie nawet na osobach, które nie bardzo się znają na roślinach. Magnolię chciałby mieć prawie każdy, kto zakłada ogród. Warto jednak zastanowić się, ile miejsca możemy dla niej przeznaczyć i wybrać spośród licznych gatunków i odmian taką, która zmieści się w naszym ogrodzie.

Atrybuty urody

Już zimą jest co podziwiać. Przyjrzyjmy się pąkom kwiatowym magnolii. Są duże i wyraźne, okryte mechatymi łuskami. Nie odnajdziemy w nich zielonych działek kielicha, bo mają dość prostą budowę. Magnolie należą do jednych z najwcześniej powstałych na Ziemi gatunków drzewiastych. Ich płatki osiągają u niektórych odmian aż 15 cm długości i nazywane są tepalami. Paleta barwna obejmuje głównie biel oraz wszelkie odcienie różu aż po głęboką purpurę. Ostatnio powodzeniem cieszą się odmiany o kwiatach żółtych. Kwiaty wielu odmian wydzielają miłą woń, nawet po opadnięciu. Tworzą wtedy wokół rośliny efektowny dywan. Latem ozdobą magnolii pozostają liście, zależnie od gatunku osiągające długość od 10 do 30 cm. Jesienią ładnie się przebarwiają na żółto lub brązowo. Niestety w Polsce nie można uprawiać wrażliwych na mróz gatunków zimozielonych, takich jak popularna na zachodzie Europy magnolia wielkokwiatowa, wyróżniająca się lśniącymi liśćmi. Korona magnoliowych krzewów (tylko nieliczne z uprawianych w Polsce gatunków można określić jako drzewa) jest rozłożysta. Nie mają jednego pnia, ponieważ kilka głównych gałęzi wyrasta tuż przy ziemi. Jesienią magnolie popisują się oryginalnym nasionami. Są one krytymi czerwonymi osnówkami i skupionymi w złożonych owocach, które często przybierają dziwaczne formy.

Zobacz, jak piękne są magnolie

Królowe małych ogrodów

Nasze krajowe szkółki oferują kilkadziesiąt (!) odmian i gatunków magnolii. Większość z nich to krzewy kwitnące wiosną na nagich gałązkach, charakteryzujące się niezbyt bujnym wzrostem - osiągają po latach kilka metrów wysokości. Takie cechy ma magnolia gwiaździsta (M. stellata), magnolia purpurowa 'Nigra' (spopularyzowane ostatnio mieszańce 'Betty' i 'Susan' oraz wiele do nich podobnych. Osoby, które mają wyjątkowo mało miejsca, powinny wybrać odmianę 'Georg Henry Kern' o kolumnowym pokroju. Wszystkie odmiany o słabym wzroście nadają się do niewielkich ogrodów. Zakwitają już w pierwszym, a najpóźniej w drugim roku po posadzeniu, często też sprzedawane są już kwitnące. Kto chce jak najdłużej cieszyć się kwiatami, może posadzić kilka odmian magnolii różniących się barwą i porą kwitnienia, np. gwiaździstą, zakwitającą w kwietniu, jedną z odmian magnolii pośredniej, kwitnących na początku maja oraz późnomajową magnolię purpurową 'Nigra'.

O większych gabarytach

Jeśli ktoś ma duży ogród i zależy mu właśnie na okazałej magnolii, może wybrać spośród gatunków o pokroju drzewiastym. Wiosenną paradę rozpoczyna biała magnolia japońska (M. kobus), osiągająca 10, a nawet 20 m wysokości i często przybierająca postać drzewa z wyraźnym pniem. Należy do gatunków kwitnących przed rozwojem liści, podobnie jak magnolia pośrednia (M. soulangeana), która dorasta do ponad 4 m (niekiedy nawet 10-15 m) wysokości.

Największe rozmiary (20-30 m) osiągają gatunki, które kwitną późną wiosną lub wczesnym latem. Ich wielkie, piękne kwiaty kryją się wśród liści, trudniej je więc dostrzec. Najbardziej oryginalny wygląd ma magnolia parasolowata (M. tripetala) o wielkich liściach (25-60 cm długości), tworzących parasole na szczytach pędów, a także wielkimi kwiatami (ich tepale mają do 25 cm długości). Godne uwagi są też jej wielkie szyszkowate owoce. Wyraźnie prosty pień tworzy magnolia drzewiasta (M. acuminata) o dużych liściach i skrytych wśród nich zielonkawych kwiatach. Rekompensatą za niezbyt efektowne kwitnienie są intensywnie wybarwione owoce dojrzewające jesienią.

Pucharowate przewisające kwiaty to cecha charakterystyczna magnolii Siebolda (M. sieboldii). Zdobią one roślinę wyjątkowo długo: kolejno rozwijając się od czerwca do sierpnia. Gatunek ten dorasta do 5 m wysokości i ma szeroką koronę.

Ochrona przed mrozem

Chociaż nowe odmiany są selekcjonowane pod względem odporności na mróz, ostra zima może im zaszkodzić. Dlatego starannie wybierajmy dla nich miejsce. Powinno być osłonięte od wiatru, najlepiej po południowej stronie domu. Należy też chronić płytki system korzeniowy magnolii, ściółkując ziemię wokół pnia korą, trocinami lub igliwiem. Młode okazy warto owijać na zimę chochołem ze słomy lub agrowłókniną. Majowe przymrozki są groźne dla magnolii podczas kwitnienia, potrafią bowiem "sparzyć" i zeszpecić kwiaty.

Podłoże - ważna sprawa

Przed posadzeniem magnolii starannie przygotujmy dla niej stanowisko. Do wykopanego dołka wrzućmy kompost, a także sporo kwaśnego torfu, dzięki któremu uzyskamy kwaśny odczyn podłoża (po wymieszaniu składników pH powinno wynosić 5,5-6). Zaraz po posadzeniu podlewamy rośliny i przez cały okres wegetacji nie dopuszczamy do wyschnięcia ziemi. Nawet dorosłe egzemplarze (zwłaszcza magnolii Siebolda) są bardzo wrażliwe na suszę, a z pewnością odbija się ona na obfitości kwitnienia w następnym roku. Korzenie magnolii są delikatne i rozrastają się płytko pod powierzchnią, dlatego ziemi wokół pnia nie uciskamy zbyt silnie podczas sadzenia ani jej nie przekopujemy. Korzystne natomiast jest coroczne ściółkowanie podłoża kompostem, torfem i korą. Ściółkę rozkładamy warstwą grubości 5-10 cm na powierzchni gruntu pod całą koroną krzewu.

Inne zabiegi

Nawożenie magnolii rozpoczynamy w drugim roku po posadzeniu. Nawozy wolnodziałające, jak np. Osmocote, rozsypujemy raz w sezonie, wczesną wiosną. Odżywki standardowe (przeznaczone dla drzew i krzewów) stosujemy w dwóch lub trzech dawkach od marca do połowy lipca. Magnolie tworzą ładne, regularne korony, które nie wymagają korekty. Mogą źle znosić cięcie, dlatego ograniczamy je do usunięcia suchych, obumarłych pędów.