Datura

Trudno opisać urodę tych niezwykłych roślin. Nie oddają jej w pełni nawet zdjęcia. Dorodne rozłożyste drzewka lub krzewy o dużych jasnozielonych liściach od wiosny aż do późnej jesieni ozdobione są mnóstwem kwiatowych kielichów kilkunastocentymetrowej długości. Wieczorami większość odmian wspaniale pachnie. Nie pozwalajmy jednak dzieciom bawić się nimi, ponieważ datury - podobnie jak wiele innych roślin z rodziny psiankowatych - są silnie trujące.

W cieple i wilgoci

Niemal we wszystkich krajach świata rośliny te potocznie są nazywane anielskimi trąbami. Natomiast fachowcy nie są zgodni: jedni zaliczają je do datur, czyli bieluni, inni, by odróżnić wieloletnie drzewka od krócej żyjących gatunków, stworzyli z nich odrębny rodzaj brugmansja. Drzewiaste datury pochodzą z ciepłych rejonów Ameryki Południowej. Wydaje się nieprawdopodobne, że te delikatne rośliny znoszą uciążliwości naszego klimatu. A jednak do redakcji nadchodzą zdjęcia przepięknych okazów. Datury naszych czytelników dorastają nawet do 3 metrów wysokości. Jednocześnie mogą mieć ponad setkę, a przez cały sezon - blisko pół tysiąca kwiatów! Nawet gdy nastają chłodne noce, nadal kwitną, choć zaczynają gubić liście.

By dochować się dorodnego okazu datury, trzeba mieć odpowiednie warunki. Przede wszystkim należy przeznaczyć dla rośliny sporo miejsca na słonecznym, zacisznym tarasie lub w ogrodzie. Na małym balkonie już dwuletniej roślinie będzie za ciasno. Potrzebne jest też chłodne pomieszczenie, w którym będzie spędzała zimę. I jeszcze jedna istotna sprawa - datury wymagają codziennego doglądania i częstego dźwiga- nia ciężkich wiader z wodą. Jednak gdy spełnimy wymagania rośliny - satysfakcja gwarantowana.

Jak je zdobyć

Ze sklepu Przeważnie datury: biała (Datura candida), złocista (D. aurea), powabna (D. suaveolens), krwista (D. sanguinea) i pochodzące od nich odmiany mieszańcowe są sprzedawane wiosną.

Z sadzonek Jeśli ktoś ze znajomych ma piękny okaz tej rośliny, poprośmy go o odcięcie krótkiego pędu. Sadzonki pobiera się wczesną wiosną, a także od czerwca aż do późnej jesieni. Obcinamy wierzchołki pędów długości 15-20 cm, tak by miały lekko zdrewniałą podstawę. Obrywamy dolne liście, pozostawiając 2-3 górne. Koniec sadzonki warto włożyć do ukorzeniacza. Następnie umieszczamy ją w wilgotnym torfie zmieszanym z piaskiem i okrywamy perforowaną bezbarwną folią. Ukorzenia się w ciągu miesiąca. Wówczas przesadzamy roślinę do żyznego podłoża. Gdy osiągnie około 30 cm wysokości, uszczykujemy jej wierzchołek, by się rozkrzewiła. Najlepiej, by jednoroczny okaz wytworzył dwa-trzy proste pędy (boczne odrosty należy usuwać). Na kwiaty zwykle trzeba czekać do następnego roku.

Lato w plenerze

Datury wymagają dużo słońca, dlatego od połowy maja do jesiennych przymrozków powinny stać pod gołym niebem.

Na tarasie Zakupioną małą roślinę od razu przesadzamy do 5-10-litrowej donicy z żyzną próchniczną ziemią o lekko obojętnym odczynie (pH 6-7,5). Kilkuletnie okazy wymagają 20-40-litrowego pojemnika. Drenaż nie jest potrzebny. Czasem trzeba obciążyć donicę kamieniami, aby była stabilna.

W ogrodzie Najlepiej zadołować roślinę przynajmniej do połowy wysokości donicy (pojemnik powinien mieć duże otwory odpływowe), przedtem wkopawszy w tym miejscu sporo kompostu. Rośliny można też posadzić bezpośrednio w gruncie (bez pojemnika). Osiągną wyjątkowo duże rozmiary, ale ich przeprowadzka na zimowy spoczynek sprawi sporo kłopotu.

By obficie kwitły

Podlewanie W czasie upałów rośliny bardzo obficie podlewamy, nawet kilka razy dziennie. W przeciwnym razie błyskawicznie zwiędną, stracą liście i pąki.

Dokarmianie Od maja do połowy sierpnia co 4 dni stosujemy wieloskładnikowy nawóz dla roślin kwitnących (ma dużo potasu i fosforu). Objawem zagłodzenia datury są żółknące liście, które szybko opadają. Pod koniec lata dawka nawozu powinna być mniejsza, a od września całkowicie zaprzestajemy dokarmiania.

Szkodniki Soczysta zieleń datur jest łakomym kąskiem dla mszyc, przędziorków i wciornastków. Uszkodzone przez nie liście żółkną i opadają. Należy więc uważnie je oglądać. Po zauważeniu drobnych owadów, delikatnej pajęczynki lub przebarwień na liściach, które świadczą o ataku szkodników, trzeba dwa lub trzy razy, w tygodniowych odstępach, zastosować preparat owadobójczy (np. Bio Isect, Kontrapest, Plant Spray albo Polysect).

Inne problemy Liście datur są niszczone przez ulewne deszcze, gałęzie zaś może połamać wiatr. Nie zawsze jesteśmy w stanie je przed tym ochronić. Jeśli jednak roślina jest w dobrej kondycji, szybko wypuszcza nowe gałązki.

Usuwanie odrostów Drobne pędy, które tworzą się na kilkuletnich gałęziach, należy obrywać, gdyż psują pokrój rośliny. Usuwajmy też owoce, żeby datura dłużej kwitła.

Zimowanie

Przed przymrozkami datury trzeba wnieść do pomieszczenia. Jeśli rosnące w doniczce okazy postawimy na oszklonej werandzie lub w jasnym pokoju, przez krótki czas będą jeszcze kwitły. Nie wymagają wówczas intensywnego podlewania. Najpóźniej w listopadzie przycinamy im wierzchołki i przenosimy donice do chłodnego pomieszczenia. Egzemplarze rosnące w gruncie wykopujemy i przycinamy im końce korzeni oraz gałęzi. Karpę sadzimy w dużym pojemniku i obsypujemy torfem lub przechowujemy w skrzynce okrytej parcianym workiem. W temperaturze 5-8 st. C rośliny te mogą zimować w ciemności, gdy jest nieco cieplej, potrzebują światła. Jednak w temperaturze powyżej 10 st. C tracą odporność i później słabo kwitną. Zimą od czasu do czasu bryłę ziemi podlewamy, by korzenie nie zaschły.

Wiosenna pielęgnacja

W marcu datury budzą się do życia. Okazy rosnące w pojemnikach przesadzamy do świeżej ziemi, skracając im pędy i ewentualnie korzenie, jeśli bardzo się rozrosły. Następnie wynosimy je do chłodnego, jasnego pomieszczenia i zaczynamy regularnie podlewać, choć mniej intensywnie niż latem, a po 2 tygodniach także dokarmiać nawozem dla roślin o ozdobnych liściach (zawiera dużo azotu). Na początku maja rośliny przynajmniej przez tydzień hartujemy na świeżym powietrzu, w drugiej połowie miesiąca zaś pozostawiamy je na tarasie lub w ogrodzie.