Krzewy ozdobne jesienią

Jesienne krzewy ozdobne

Często marzy nam się, by upalne słoneczne dni trwały w nieskończoność, a mimo to co roku dajemy się uwieść bajecznym jesiennym klimatom. Na ulicach i w parkach zachwycają nas przebarwiające się korony drzew, ale w ogrodach feerię ognistych kolorów zawdzięczamy głównie krzewom. Niektóre z nich najpiękniej wyglądają właśnie w jesiennej szacie. Przykładem są choćby berberysy 'Green Carpet' i 'Erecta' - przez cały sezon nie wyróżniają się niczym szczególnym, ale począwszy od końca sierpnia, zaczynają wręcz płonąć. Z kolei u barwnych od wiosny odmian tawuł japońskich, perukowców i pęcherznic kolory stają się teraz bardziej nasycone.Urzekają nas również owoce - "kolczyki" trzmielin, perłowe kulki śnieguliczek, błękitne kiście dereni i czerwono-granatowe niektórych kalin. Dopiero we wrześniu rozkwita franklinia amerykańska, a olbrzymie kwiatostany okazałej hortensji bukietowej mocno różowieją. Jesienny pejzaż w dużej mierze zależy od pogody: temperatur dnia i nocy, światła i wilgoci, bo te czynniki decydują o składzie barwników. Szczególnej urody dodaje jesiennym barwom słońce, jednak nawet w czasie mgieł i deszczów na krzewach i drzewach nie gaśnie ognista łuna. Dopiero mróz lub wiatr ogołocą gałęzie i na ziemi rozścielą kobierce liści. Już niebawem czeka nas zatem nie lada spektakl, i to z wieloma niespodziankami!

Kalina koralowa (Viburnum opulus)

To rodzimy, szybko rosnący krzew o szerokiej, luźnej koronie. Dorasta do 4 m wysokości. Na przełomie maja i czerwca tworzy kwiatostany wyglądające jak białe koronkowe serwetki o kilkunastocentymetrowej średnicy. Jesienią jego ładnie powcinane liście stają się szkarłatnopurpurowe, a owoce krwistoczerwone i przezroczyste jak szkło. Utrzymują się na gałęziach całą zimę. Choć w zasadzie uznawane są za jadalne, w dużej ilości mogą szkodzić - na pewno nie powinny ich jeść dzieci. Kalina koralowa dobrze rośnie w słońcu i półcieniu. Wymaga wilgotnej gleby o odczynie lekko kwaśnym lub zasadowym.

Fotergilla Większa (Fothergilla major)

To rarytas ceniony zarówno za oryginalne kwiaty, jak i jesienny koloryt. Jego białe kwiatostany o długości 5 cm pojawiają się wraz z liśćmi. Kształtem przypominają szczoteczki, lekko pachną. Liście jesienią przebarwiają się na żółto, pomarańczowo i szkarłatno. Fotergilla lubi słoneczne i półcieniste stanowiska na żyznych, średnio wilgotnych glebach o kwaśnym odczynie. Jest mrozoodporna. Dorasta do ok. 1,5 m wysokości i szerokości.

Pięknotka bodiniera (Callicarpa bodinieri)

Osiąga wysokość 2,5 m. Jej liście wiosną są brązowawe, latem ciemnozielone, a jesienią złote. Na przełomie lipca i sierpnia rozwija niepozorne kwiaty, a miesiąc później owoce o fiołkowej barwie przypominające błyszczące koraliki. Krzew ten nie ma dużych wymagań co do gleby. Lubi zaciszne, słoneczne miejsca. Może się zdarzyć, że w czasie ostrej zimy podmarznie, ale potem szybko odrasta. Popularna odmiana 'Profusion' (na zdjęciu), w przeciwieństwie do typowych dla gatunku krzewów, obficie owocuje, nawet rosnąc pojedynczo (po samozapyleniu).

Franklinia amerykańska (Franklinia alatamaha)

Pachnące kwiaty franklinii o śr. do 7 cm tworzą się od września do mrozów. Pięknie wyglądają zwłaszcza wtedy, gdy liście krzewu przebarwią się na szkarłatno. Niestety, zimą franklinii mogą przemarzać wierzchołki pędów, a w ostre mrozy także starsze gałęzie. Nasady krzewu warto więc późną jesienią okrywać ściółką.

Do najładniej przebarwiających się należą odmiany zrzucającego liście na zimę berberysu Thunberga (B. thunbergii) i pośredniego (B. media) oraz mieszaniec 'Red Tears' (na zdjęciu). Ten ostatni po 10 latach osiąga wysokość 2,5-3 m. W maju obsypuje się żółtymi kwiatami, a od lipca czerwonymi drobnymi owocami zebranymi w grona o długości 5-7 cm, które są zimowym przysmakiem ptaków. Dobrze rośnie w słońcu i półcieniu. Doskonale nadaje się na obronne żywopłoty, zarówno naturalne, jak i formowane.

To piękny, a przy tym pożyteczny krzew, który zasługuje na jak największe upowszechnienie. Dorasta do 2 m. Wiosną kwitnie na biało, jesienią pięknie się przebarwia, a dojrzałe owoce wyglądają jak czarna jarzębina. Są nieco cierpkie, ale zawierają mnóstwo cennych dla naszego zdrowia związków. Aronia zdrowo rośnie nawet na słabych glebach i zupełnie nie boi się mrozu. Wymaga słonecznych stanowisk.

Ketmia syryjska (Hibiscus syriacus)

To wolno rosnący krzew o jajowatej koronie, który w naszych warunkach dorasta do wys. 2,5 m. Liście rozwijają się późną wiosną, a pąki kwiatowe dopiero w połowie lipca. Obficie tworzą się w sierpniu i we wrześniu, a ostatnie kwiaty (o śr. 6-10 cm) możemy podziwiać jeszcze w październiku. U krzewów typowych dla gatunku są fioletowe i pojedyncze, u odmian bywają różowe, białe lub niebieskie, z kontrastowo wybarwionymi plamkami w dole płatków, niektóre z nich są także pełne. Roślina wymaga próchnicznej, przepuszczalnej ziemi, podlewania w czasie długotrwałej suszy, ciepłych zacisznych stanowisk, a także okrywania na zimę, bo mróz może całkowicie ją zniszczyć. Na zdjęciu odmiana 'Oiseau'.

Tawuła japońska (Spiraea japonica)

Ma wiele odmian o pięknych kolorach liści. Na zdjęciu odmiana 'Crispa' - krzew dorastający do wysokości 0,6 m, o piłkowanych liściach, wiosną czerwonawych, potem ciemnozielonych, a jesienią złocistych. Na końcach tegorocznych pędów tworzy latem kwiatostany, z których rozwijają się drobne kuleczki brązowych owocków. Ozdobione szronem lub śniegiem zdobią zimowe rabaty. Tawuły japońskie oprócz słońca niewiele wymagają, wytrzymują mróz i suszę. Wiosną wskazane jest ich niskie przycięcie.

Hortensja bukietowa (Hydrangea paniculata)

Krzew ten, zwany też hortensją wiechowatą, latem rozwija wspaniałe stożkowate kwiatostany, zwykle o długości ok. 20 cm, a u niektórych odmian, np. 'Grandiflora' i 'Phantom', nawet dwa razy okazalsze (uginające się pod ich ciężarem gałęzie trzeba podpierać). Początkowo są białe, ale jesienią różowieją, szczególnie intensywnie u odmiany 'Pinky Winky' (na zdjęciu) i 'Pink Diamond'. Zwykle wśród kwiatków płonnych - bo to one się przebarwiają, a zaschnięte pozostają na krzewach do wiosny ' wyrastają drobne kwiaty płodne, z których powstają kuleczki owoców. Kwiatostany tworzą się na wyrosłych wiosną pędach, więc przycięcie krzewów po zimie nie hamuje kwitnienia.

To rodzimy okazały krzew o luźnej koronie. Dorasta do 2 m wysokości, ale znosi mocne przycinanie. Jego drobne, mało dekoracyjne kwiaty zamieniają się w owoce zrośnięte po cztery. Początkowo wyglądają jak karminowe kolczyki, ale gdy pęknie ich okrywa, ukazują nasiona w pomarańczowych osnówkach. Krzew może rosnąć w pełnym cieniu, jednak obficie owocuje tylko na słońcu.

Śnieguliczka (Symphoricarpos)

Od śnieguliczki białej, która mocno rozrasta się przez rozłogi, w ogrodach lepiej sprawdzają się podobne do niej odmiany mieszańcowe o przewieszających się gałęziach i fontannowym pokroju. Obficie owocują w słońcu i półcieniu, nie lubią suszy. Na zdjęciu - 'Magical Galaxy', inaczej 'Kolmgala', krzew o wysokości ok. 1,5 m.