Kalendarz prac ogrodowych na wrzesień

Piękne we wrześniu

Kobea pnąca (Cobaea scandens)

Od połowy lata do przymrozków na tle gęstwiny pierzasto-złożonych liści tworzy otoczone zielonkawym kielichem dzwoneczki o średnicy ok. 5 cm, które zwisają na długich szypułkach. Kwiaty początkowo są zielonkawe, stopniowo różowieją, by w końcu stać się fioletowe (tylko u odmiany 'Alba' pozostają białe). Gdy jesień jest ciepła, zamieniają się w owalne owoce, które jednak nie dojrzewają.

Kobea oplata się na ażurowych podporach i rozrasta szeroko. Choć uprawiana jest jako roślina roczna, jej pędy osiągają długość nawet 3 m. Lubi zaciszne słoneczne zakątki (w cieniu słabo kwitnie), średnio żyzną, lekko wilgotną ziemię oraz - zwłaszcza gdy rośnie w pojemniku - częste podlewanie i zasilanie nawozem dla roślin kwitnących. Rzadko choruje. Szybciej zakwita z rozsady wysianej w marcu pod dachem niż siana w maju do gruntu. Świetna do ogrodów i na balkony.

Wrzesień na balkonie i tarasie

Oczyszczamy

Usuwamy szpecące rośliny bezlistne pędy i przekwitłe kwiatostany oraz chore części, które dodatkowo mogą być źródłem infekcji.

Uzupełniamy kompozycje

Do pierwszego przymrozku sezonową ozdobą jesiennych skrzynek mogą być sprzedawane w donicach kwitnące chryzantemy, róże, cyklameny lub kalanchoe. Jeśli spodziewany jest przymrozek, należy je na noc osłonić lub wnieść do pomieszczenia. Dłużej balkon będą dekorowały liście ogrodowych bylin, np. turzycy i żurawki oraz mrozów (starców popielnych) i ozdobnej kapusty. Rośliny te bez uszczerbku zniosą niewielki mróz, a niektóre mogą przetrwać do wiosny. Atrakcyjne zimą będą też tzw. pączkowe odmiany wrzosu lub wrzosiec delikatny. Ten ostatni ginie od mrozu, ale suchy nadal zachowuje kolor.

Przenosimy

Wstawiamy pod dach rośliny doniczkowe, które całe lato  spędziły na dworze. Zróbmy to, zanim zaczną grzać kaloryfery, koniecznie przed przymrozkiem.

Wrzesień w ogrodzie

Drzewa i krzewy

ozdobne i owocowe

Do końca miesiąca można przesadzać iglaki i gatunki zimozielone. Będą miały jeszcze dosyć czasu, by się dobrze ukorzenić się przed zimą.

Zaprzestajemy formowania koron, aby nie pobudzać roślin do wypuszczenia młodych pędów. Ich delikatne tkanki nie zdążyłyby jesienią zdrewnieć i łatwo mogłyby zostać uszkodzone przez mróz.

Podpieramy gałęzie jabłoni i gruszy uginające się pod ciężarem owoców.

Sadzimy truskawki i poziomki. Dbamy, by nie brakowało im w glebie wilgoci.

Rabaty kwiatowe

We wrześniu sadzimy więk-szość wiosennych kwiatów cebulowych. Z sadzeniem irysów żyłkowanych lepiej poczekać do października.

Mieczyki miesiąc po kwitnieniu ścinamy 5 cm nad ziemią, wykopujemy i suszymy. Po kilku dniach wykręcamy pęd i odrzucamy starą bulwę. Młode bulwy przechowujemy w pomieszczeniu (zimą w temp. ok. 6°C). Po przymrozku wykopujemy pozostałe ciepłolubne rośliny cebulowe.

Grządki warzywne

Przed pierwszym przymrozkiem zbieramy wszystkie ciepłolubne warzywa: pomidory, dynie, melony, paprykę. Niedojrzałe owoce mogą jeszcze dojrzewać w przechowalni.

Warzywa z letniego siewu na późno-jesienny zbiór warto osłaniać przed przymrozkami włókniną.

Fot. SHUTTERSTOCK

W czasie jesiennej suszy ziemię należy podlewać, lepiej jednak nie moczyć liści.

Wrzesień w domu

Przeglądamy rośliny

Wycinamy przekwitłe kwiaty oraz żółknące i usychające pędy. Jeśli na roślinach pojawiły się mszyce lub przędziorki (wlatują przez otwarte okna), niszczymy je, opryskując odpowiednim preparatem.

Podlewamy, nawozimy

Rośliny podlewamy mniej obficie niż latem - zwłaszcza gdy jest chłodno. Kaktusów już nie nawadniamy. Rośliny możemy dokarmiać jedynie roztworem nawozu zimowego. Tylko dla okazów obsypanych pąkami, np. cyklamenów i begonii, odpowiedniejsza jest płynna odżywka dla roślin kwitnących. Jeśli w doniczkach ubyło sporo podłoża, dosypujemy nieco świeżego, ale niezbyt żyznego (ziemię do kwiatów można zmieszać z torfem). Domowych roślin lepiej teraz nie przesadzać, by nie przeszkodzić im w przygotowaniach do zimowego spoczynku.

Kwiaty, które można zasuszyć do zimowych bukietów

Koszyczki kocanki ogrodowej (1), a także składające się na kolorowy bukiet żółte główki kraspedii, bibułkowate kwiatki zatrwianu wrębnego, drobne białe kwiatki gipsówki  (4) oraz pędy przegorzanu (5) po zasuszeniu prawie nie zmieniają wyglądu. W czasie suszenia róże (2) zwykle marszczą płatki, ale i tak wdzięcznie się prezentują, podobnie jak pełne odmiany aksamitek (3). Ich główki trzeba jednak umieszczać na patyczkach lub bardzo gęsto układać, bo łatwo się przewieszają.

Groźne we wrześniu

Zwalczamy choroby. Opryskujemy iglaki opanowane przez osutkę i podlewamy ziemię pod koronami drzew, na którą opadły igły (Topsin M 500 SC). Z róż usuwamy pędy porażone przez mączniaka prawdziwego i opryskujemy (Score 250 EC). Z drzew i krzewów wycinamy wszystkie zamierające pędy i zrakowacenia, po czym zasmarowujemy rany (Funaben Plus 03 PA) lub opryskujemy całe krzewy (Topsin M 500 SC). W dalszym ciągu zwalczamy mączniaka prawdziwego i plamistość liści, także na krzewach (Baymat Ultra AE, Amistar 250 SC lub Score 250 EC). Po przewlekłych opadach chronimy przed szarą pleśnią iglaki, głównie jałowce, i byliny (Captan 50 WP lub Teldor 500 SC).

Niszczymy szkodniki. Kończymy opryski na mszyce i gąsienice (Decis Ogród 015 EW). Nadal warto zwalczać chrabąszcze, opryskując wieczorem rośliny, na których żerują (Decis Ogród 015 EW) i ich pędraki (Larvanem).

Zaprawiamy przed sadzeniem cebule tulipanów wodną papką z preparatami Topsin M 500 SC (0,7%) i Captan 50 WP (1%). W miejscach, gdzie występują myszy i nornice, cebule sadzimy w koszyczkach lub przed sadzeniem zaprawiamy w papce z Sadoplonu 75 WP (40%). Rozkładamy przynęty zwalczające gryzonie.

Pod osłonami chronimy warzywa przed szarą pleśnią (Polyversum WP), zarazą ziemniaka (Timorex Gold 24 EC) i wciornastkami (Spintor 480 SC).

Fot. ANNA KULIKOWSKA

Plamistość liści

Fot. ANNA KULIKOWSKA

Mączniak prawdziwy na róży