Najczęstsze choroby cebulek?

Staram się każdego roku wykopywać rośliny cebulowe uprawiane w ogrodzie. Zabieg ten korzystnie wpływa na zwiększenie ich odporności na choroby.

Rośliny wykopywane latem

Najłatwiej przechowywać cebule zimujące w gruncie (tulipanów, hiacyntów, narcyzów), bo wykopuje się je latem, od czerwca do września, gdy skończą wegetację. Zawsze usuwam te uszkodzone i chore, a pozostałe oczyszczam, przesuszam, po czym zaprawiam, głównie przeciwko szarej pleśni, która często występuje w moim ogrodzie (ze szkodników natomiast problemem bywają u mnie wciornastki). Przechowuję rośliny w ażurowej skrzynce w przewiewnym, suchym pomieszczeniu w temperaturze 17-20°C.

Rośliny wykopywane jesienią

Cebule, bulwy oraz kłącza niezimujące w gruncie wymagają dłuższego przechowywania. Lilie, mieczyki i dalie trzeba nie tylko wykopać, oczyścić z zamarłych części, przesuszyć i zaprawić, ale też trzymać je w odpowiedniej wilgotności, którą zapewnia przesypanie np. piaskiem lub torfem.

Ja trzymam zimą swoje rośliny w suchej, przewiewnej piwnicy, w temperaturze około 4°C. Przeglądam je co 2-3 tygodnie, aby usunąć egzemplarze chore i zaatakowane przez szkodniki. Wiosną miejsca zranień po podziale karp zasypuję sproszkowanym węglem drzewnym.

Na zdrowotność przechowywanych cebulek wpływa również ochrona ich części nadziemnych podczas wegetacji.

Nie w każdym ogródku występują te problemy. Często można obserwować fuzariozę, peniciliozę, szarą pleśń oraz przebarwiacza czosnkowego i rozkruszka. Choroby te, podobnie jak szkodniki, szybko się namnażają – w krótkim czasie mogą zainfekować nowe cebule. Dlatego te porażone trzeba usuwać i palić.
Większość preparatów ochrony chemicznej nie powinna być ze sobą łączona. Można jedynie zrobić wyjątek dla mieszaniny Mospilanu 20 SP i Kaptanu 50 WP.

CHOROBY

Fuzarioza cebul
Objawy: Najczęściej atakowane są wierzchołki lub piętki cebul. W miejscach tych łuska jest matowa i gnije. Bezpośrednio na łuskach cebuli rozwija się różowobiała grzybnia.
Podatne: Hiacynt, lilia, tulipan, frezja, cebulowe gatunki kosaćca, szachownica.
Zwalczanie: Podczas wykopywania cebul starajmy się ich nie uszkadzać. Przechowujemy tylko te zdrowe i nieuszkodzone.
Przed przechowywaniem (a następnie przed sadzeniem) zaprawiamy je przez 20 minutw mieszaninie preparatów: Topsin M 500 SC (w stężeniu 0,7%) i Kaptan 50 WP (1%).

Sucha zgnilizna
Objawy: Na bulwach bądź cebulach widać różnej wielkości ciemnobrązowe plamy z licznymi drobnymi owocnikami grzyba.
Podatne: Dalia, frezja, krokus, mieczyk.
Zwalczanie: Przed przechowywaniem i sadzeniem cebule zaprawiamy w mieszaninie fungicydów (jak przy zwalczaniu fuzariozy).

Penicilioza
Objawy: Pierwsze plamy pojawiające się w miejscu uszkodzeń są małe i żółtobrązowe. Wkrótce pokrywają się one niebieskozielonym pylącym nalotem.
Podatne: Czosnek, frezja, kosaciec, krokus, hiacynt, szafirek, śniedek, tulipan.
Zwalczanie: W przechowalni nie dopuszczamy do zbyt wysokiej wilgotności powietrza. Przechowujemy tylko zdrowe cebule. Wcześniej (podobnie jak przed sadzeniem) zaprawiamy je w mieszaninie fungicydów (jak przy zwalczaniu fuzariozy).

Szara pleśń
Objawy: Początkowo na cebulach widoczne są lekko wypukłe jasnobrązowe gnilne plamy. Z czasem pojawia się na nich szary pylący nalot z ciemnymi kulistymi owocnikami grzyba. Często choroba rozpoczyna się przy piętce cebuli.
Podatne: Frezja, hiacynt, lilia, mieczyk, narcyz, tulipan.
Zwalczanie: Przed przechowywaniem i sadzeniem cebule zaprawiamy w Rovralu Aquaflo 500 SC.

Mokra zgnilizna bakteryjna
Objawy: Na powierzchni bulw czy cebul widać małe, trochę zagłębione jasnobrązowe plamy, które szybko się powiększają. Porażone części gniją, wydzielając nieprzyjemny zapach.
Podatne: Hiacynt, glorioza.
Zwalczanie: Cebule wykopujemy delikatnie, by ich nie uszkodzić. Te uszkodzone i z widoczną zgnilizną odrzucamy. Pamiętajmy, że korzystne warunki do rozwoju choroby stwarza też przechowywanie bulw i cebul w wilgotnym torfie.
Przed umieszczeniem ich w przechowalni moczymy je 30-40 min w Miedzianie 50 WP (o stężeniu 1%).
Moczenie powtarzamy przed sadzaniem do gruntu.

SZKODNIKI

Udnica
Objawy: Wewnątrz cebuli żeruje kilka biało-szarych lub brązowo-szarych larw o długości ok. 8 mm.
Cebule gniją.
Podatne: Narcyz.
Zwalczanie: Przechowujemy i sadzimy tylko zdrowe cebule. Zapobiegawczo moczymy przez godzinę w Actellicu 500 EC.

Pobzyga cebularz
Objawy: W piętce cebuli widać czerwonobrązowy otwór, a wewnątrz – żerującą żółtobiałą larwę (o długości ok. 2 cm), która stopniowo wypełnia wnętrze swoimi odchodami. Cebula staje się miękka. Larwa po zniszczeniu jednej cebuli przenosi się do następnej.
Podatne: Narcyz.
Zwalczanie: Zniszczone cebule usuwamy i palimy. Zapobiegawczo moczymy przez godzinę w Actellicu 500 EC.

Przebarwiacz czosnkowy
Objawy: Uszkodzone przez tego szpeciela łuski okrywające zmieniają kolor na brązowo-cynobrowy. Na łuskach mięsistych można dostrzec wyraźne zagłębione brązowe plamy i duże ciemnokarminowe przebarwienia.
Podatne: Czosnek, tulipan.
Zwalczanie: Przed przechowaniem dokładnie oglądamy cebule, by wyeliminować te z objawami żerowania szkodnika. Porażone egzemplarze usuwamy i palimy.

Rozkruszek
Objawy: Podczas żerowania tych roztoczy na bulwach oraz cebulach powstaje dużo drobnych zagłębionych plam z lekko wypukłym brzegiem. Z czasem tworzą się kanały wypełnione rozkruszonymi częściami cebul i odchodami roztoczy. Rozkruszki mają jajowaty kształt, są błyszczące i bezbarwne, o długości zaledwie około 0,8 mm. Są dobrze widoczne jedynie przez lupę.
Podatne: Większość roślin cebulowych i bulwiastych.
Zwalczanie: Zapobiegawczo moczymy cebule przez godzinę w Actellicu 500 EC.

Wciornastek
Objawy: U lilii wokół piętki widać zagłębione jasnobrązowe plamy. Pomiędzy łuskami żerują jasnobrązowe dorosłe osobniki (o długości ok. 2 mm) oraz larwy – o podobnej barwie i wielkości. Łuski wysychają i odpadają od cebuli. Na bulwach mieczyka w wierzchołkowej części widoczne są ciemne chropowate i lepkie plamy, a w nich larwy i dorosłe osobniki.
Podatne: Lilia, mieczyk.
Zwalczanie: Przed przechowaniem, a następnie przed sadzeniem cebule moczymy przez 60 min w roztworze Mospilanu 20 SP (w stężeniu podanym na opakowaniu). Podczas przechowywania cebul sprawdzamy, czy nie pojawiły się opisane objawy.