Begonia królewska i inne ciekawe gatunki begonii doniczkowych

Zdobyć piękną doniczkową begonię nie jest trudno. Zazwyczaj w dużych sklepach ogrodniczych i kwiaciarniach można znaleźć kilka ciekawych gatunków i odmian tych roślin.

Begonia królewska

Liście begonii królewskiej ( Begonia rex) nie mają sobie równych. Osiągają do 30 cm długości i zadziwiają wyszukanymi kształtami. Kilka lat temu na rynku pojawiły się odmiany o liściach skręconych jak muszla ślimaka, niespotykanych u innych gatunków. Jednak w oczy rzucają się przede wszystkim ich ciekawe desenie, podobne do wzorów na indyjskim sari (begonia ta pochodzi z indyjskiej prowincji Assam). Mienią się srebrzyście, odbijając światło. Na dodatek - dzięki zagłębionym nerwom - liście sprawiają wrażenie, jak gdyby były misternie wytłaczane, a długie włoski przydają im delikatności. Pędy starszych okazów przewieszają się nieco przez doniczkę, rzadko przekraczając pół metra. Drobnym kwiatkom daleko do urody liści, lecz i bez nich roślina prezentuje się iście po królewsku.

Begonia królewska i jej odmiany

Begonia królewska (Begonia rex) pochodzi z indyjskiego stanu Assam. Należy do rodziny ukośnicowatych (Begoniaceae). W naturze ma liście z wierzchu zielone ze srebrzystozielonym pasem wokół blaszki, od spodu zaś czerwonawe. Uprawia się ogromną ilość odmian tej begonii; rośliny podzielono na kilka grup:

grupa I - odmiany o drobnych liściach (o średnicy 5-8 cm);
grupa II - odmiany o średnich liściach (9-15 cm);
grupa III - odmiany wielkolistne (średnica powyżej 15 cm);
grupa IV - odmiany o wyprostowanych pędach.
Duże zróżnicowanie występuje też w kształtach i zabarwieniu liści. Najpiękniejsze to: 'Merry Christmas' - dawno wyhodowana i popularna odmiana, ma purpurowy margines blaszki liściowej i dwa szerokie pasy: jasnozielony ze srebrnymi kropkami i srebrzystoróżowy.
Środek liścia i nasada ogonka są purpurowe; 'Happy New Year' - także stara odmiana, podobna do poprzedniej; zamiast pasa różowego ma srebrzysty; 'Salamander' ma srebrzyste liście z purpurowo-zielonymi nerwami; 'Benitochiba' to mieszaniec begonii królewskiej 'Filigree' oraz gatunku Begonia luxurians. Jej liście są głęboko powcinane, srebrzystoróżowe z purpurowymi nerwami.
Ostatnio pojawiły się odmiany o spiralnie zwiniętych liściach: 'L'Escargot' - o zielonych ze srebrnozielonym pasem, 'Comtesse Erdoedy' - o ciemnozielonych z pasem srebrzystych kropek oraz 'Curly Fireflusch' - o purpurowych ze srebrzystym nalotem. Ciekawa jest 'Raspberry Swirl'.
Jej liście mają kolor srebrzysto-purpurowy i silnie pofałdowane brzegi. U nasady ogonka z blaszki liściowej wyrastają wypustki przypominające młode listki.

Begonia królewska pielęgnacja

Prawdziwa dama wśród roślin. Bez wątpienia należy do najpiękniejszych roślin w swoim gatunku. Begonia królewska (Begonia rex-cultorum) lubi ciepło i cień. Może urosnąć do 30 cm, zaś jej liście osiągają ok. 90 cm rozpiętości.  Wiosną i latem begonię królewską należy co dwa tygodnie dokarmiać zwykłym, płynnym nawozem. Zimą natomiast podlewamy ją oszczędniej i uważamy, by na jej liściach nie pojawił się mączniak. Jeśli tak się stanie, należy go natychmiast usunąć. Tę roślinę przesadzamy na wiosnę co trzy lata, używając mieszanki torfowej i płytkiego pojemnika.

Ciekawe gatunki begonii doniczkowych

Innym doniczkowym gatunkom begonii - np. barszczolistnej (Begonia heracleifolia), Massona (B. massoniana), rącznikolistnej (B. ricinifolia) czy Bowera (B. boweri) - też nie brak urody. Najciekawsze i znacznie lepiej przystosowane do warunków pokojowych są jednak, jak to zwykle bywa, pochodzące od nich odmiany mieszańcowe.

Do najpopularniejszych należy srebrzyście nakrapiana odmiana 'Mikado' oraz 'Nigra Magra', niemal czarna z jasnym oczkiem. Choć ich liście pod względem atrakcyjności ustępują liściom begonii królewskiej, a kwiaty są mniej efektowne niż u begonii zimowej, to jednak sumą walorów mogą je znacznie przewyższać. Tym bardziej że mieszańcom należy doliczyć sporo punktów za żywotność. Rzadko chorują i szybko rosną. Np. odmiany 'Orpha Fox' i 'Mikado' po kilku latach mogą sięgnąć sufitu.

Begonie trzcinowe

Najwyższe są tzw. begonie trzcinowe. Ich długie pędy o wyraźnie zaznaczonych kolankach w mieszkaniach mogą sięgnąć sufitu. Ale mają też karłowe odmiany. Wiosną lub latem efektownie kwitną. Zebrane w spore grona kwiaty - różowe, czerwone lub białe - podobne są do uprawianej w gruncie begonii stale kwitnącej. Begonia koralowa (Begonia corallina), plamista (B. maculata) oraz pokrewne odmiany mają liście w kształcie skrzydeł ze srebrzystymi plamkami. Odmiana "Tamaya" jest sprzedawana jako niskie drzewko szczepione na pieńku. Begonie trzcinowe nie wymagają wiele pielęgnacji.

Begonie kłączowe

Kolejna grupa begonii liściowych ściele swoje grube mięsiste łodygi po podłożu. To tzw. begonie kłączowe. Do najbardziej atrakcyjnych, ale też najbardziej delikatnych, należy begonia królewska (B. rex). Jej liście mają szczeciniaste włoski, mocno pofałdowaną powierzchnię i wyszukane desenie. U niektórych odmian są spiralnie skręcone lub ozdobione falbanką. Dorastają do 25 cm długości. Już młode rośliny o kilku liściach wyglądają efektownie. Obecnie jednak do sklepów trafiają głównie odmiany mieszańcowe, nie tylko piękne, ale i wytrzymałe na domowe warunki.

Jak odmłodzić begonie kłączowe

Begonie kłączowe wychylają się z doniczek i stają się mało stabilne, a begonia królewska dodatkowo zimą traci najstarsze liście. Co dwa, trzy lata należy więc rośliny wiosną odmładzać. Wystarczy umieścić niezbyt duże kłącze w nowej doniczce, centralnie i nieco głębiej, niż rosło dotychczas. Z rozrośniętych okazów lepiej zrobić sadzonki wierzchołkowe i ukorzenić w wilgotnym podłożu pod przykryciem z folii.

Jak rozmnożyć begonie kłączowe

Nawet z jednego liścia begonii można uzyskać sporo nowych roślin. Trzeba przeciąć w kilku miejscach jego nerwy lub pociąć go na małe kawałki, położyć na wilgotnym piasku i chronić przed wysychaniem, osłaniając folią. Młode rośliny, które z niego wyrosną, długo wymagają troskliwej opieki.

Jakie pielęgnować pokojowe begonie

Spełnienie wymagań begonii zazwyczaj nie przysparza wielkich problemów.

Odpowiednie oświetlenie

Od wiosny do jesieni rośliny powinny stać np. na parapecie wschodniego lub zachodniego okna, zimą najlepiej umieścić je od południa. W głębokim cieniu blakną ich kolory, begonie stają się wątłe i nie chcą kwitnąć.

Najlepsza temperatura dla begonii

Ciepło w naszych pokojach (do 23°C) jak najbardziej roślinom odpowiada, także zimą. Za wysoka temperatura, np. na słonecznych parapetach, sprawia, że kwiaty begonii zimowej słabo się wybarwiają. W chłodzie (poniżej 15°C) begonie marnieją, dlatego zimą nie powinny stać przy nieszczelnych oknach.

Wilgotność podłoża

Begonie lubią mieć stale lekko wilgotną ziemię. Najlepiej sprawdzać palcem stan podłoża i podlewać roślinę, gdy tylko powierzchnia ziemi zaczyna lekko podsychać. Woda powinna być odstała - bez chloru, o temperaturze pokojowej.

Wilgotność powietrza

W gorących pomieszczeniach begoniom jest za sucho. Powietrze trzeba więc często zamgławiać, unikając jednak zraszania liści. Natomiast gdy jest chłodno (poniżej 18°C) i wilgotno, wzrasta niebezpieczeństwo wystąpienia chorób. Najlepiej więc wtedy wietrzyć mieszkanie, ale tak, by rośliny nadmiernie się nie wychłodziły.

Kiedy przesadzać begonie

Młode begonie przesadzamy co roku, starsze co 2-3 lata, do nieco większej doniczki. Roślinom dobrze służy ziemia uniwersalna lub rozluźniony piaskiem substrat torfowy o pH 5,5-6,5. Na dno doniczki sypiemy warstwę drenażu, np. żwiru albo keramzytu.

Nawożenie begonii

Jednorazowo wiosną umieszczamy w ziemi nawóz o przedłużonym działaniu lub co 2-3 tygodnie podlewamy roślinę wieloskładnikowym nawozem płynnym o stężeniu zalecanym na opakowaniu.

Przycinanie begonii

Okazy o pojedynczych pędach szybko strzelają w górę, wymagają podpór, z czasem tracą dolne liście. Lepiej się prezentują, jeśli pędy, które już przekwitły, skraca się tuż nad drugim węzłem od dołu. Robimy to wiosną, zanim zaczną rozwijać się nowe liście. Wówczas rośliny rozgałęziają się, zachowują młody wygląd i nie przysparzają kłopotów zbyt dużymi rozmiarami.

Co robić z uschniętymi liśćmi begonii

Gdy liście zasychają, tworzy się goły "pieniek". Zapobiegniemy temu, co pewien czas przycinając stare pędy. Powstanie wówczas sporo nowych rozgałęzień. Zanim stara begonia całkiem straci na urodzie, warto zrobić z niej sadzonki.

Najczęstsze choroby begonii doniczkowych

Begonie czasem chorują. Największym zagrożeniem są grzyby. Brunatne plamy na liściach i pędach, pokrywające się szarym kożuszkiem, to objaw szarej pleśni, zaś biały nalot to choroba zwana mączniakiem prawdziwym. Porażone części należy jak najszybciej usunąć, a jeśli roślina jest bardzo gęsta - także część zdrowych liści, co ułatwi cyrkulację powietrza. Można też roślinę opryskać środkiem grzybobójczym, np. wyciągiem z grejpfruta (Biosept) lub preparatem chemicznym (Euparen, Ronilan lub Saprol).

Jak rozmnażać begonie domowe

Większość begonii rozmnaża się z sadzonek. Łatwo się przyjmują, szczególnie wczesną wiosną.

-Sposób 1: Najlepiej ukorzeniać wierzchołek pędu o 2-3 sporych liściach .

-Sposób 2: Niektóre okazy można rozmnożyć przez podział.

-Sposób 3: Jeśli chcemy uzyskać wiele begonii królewskich lub Massona, zróbmy sadzonkę z liścia. Nacinamy nerwy w kilku miejscach i układamy liść w płytkim naczyniu z wilgotnym piaskiem, przyciskając go kamyczkami, tak aby przylegał do powierzchni. Pojemnik niezbyt szczelnie osłaniamy bezbarwną folią i stawiamy w widnym, ciepłym miejscu. Żeby zmniejszyć ryzyko wystąpienia pleśni, trzeba tę "szklarenkę" często wietrzyć. Po miesiącu w naciętych miejscach zwykle wyrastają nowe rośliny. Gdy osiągną 2 cm wysokości, pikujemy je do luźnego podłoża, a po kilku tygodniach przesadzamy do oddzielnych doniczek.