Protea królewska - uprawa i pielęgnacja

Krzewy protei (Protea)

Krzewy protei (Protea) najpiękniej wyglądają w naturze, na skąpanych w słońcu skalistych zboczach wzgórz. Dorastają zwykle do 1,5 m wysokości, ale zdobią je wspaniałe kwiaty. Właściwie są to kwiatostany z podobnymi do płatków różowymi, purpurowymi lub kremowymi, mocno owłosionymi listkami. Ich pąki wyglądają jak barwne szyszki, a kiedy się rozchylą, ukazują miseczkowate albo wypukłe wnętrze składające się z długich rurkowatych kwiatków. Największy podziw budzi protea królewska (P. cynaroides). Jej kwiatostany mogą osiągnąć imponującą wielkość - nawet 30 cm średnicy!

Na zdjęciu powyżej: Protea królewska

Liście protei królewskiej

Liście protei pokryte są srebrzystym meszkiem, stąd polska nazwa rodzaju - srebrnik. Większość ich gatunków przystosowała się do życia na kwaśnej jałowej glebie. Rośliny te są odporne na upał, brak wilgoci i lekki mróz, niektóre nawet do -6°C, a także na pożary buszu - po przejściu ognia regenerują się z korzeni, a ich nasiona gwałtownie kiełkują. Jedne kwitną jesienią i zimą, inne wiosną lub, jak protea królewska, niemal cały sezon. Zaliczane są do tzw. cukrowych krzewów (po angielsku sugarbush), ponieważ tworzą mnóstwo nektaru.

Na zdjęciu powyżej: Protea złoscista (P. aurea)

Jak uprawiać proteę królewską?

W naszym klimacie proteę najlepiej uprawiać w donicy, bo zimą trzeba ją chronić przed mrozem. Natomiast lato powinna spędzać na dworze. Sadzimy w piaszczysto-torfowym podłożu i przysypujemy piaskiem. Podłoże musi być stale wilgotne i napowietrzone (nie należy go nakrywać). Kiełkowanie zaczyna się po 4-12 tygodniach. Zakwitają dopiero 4-5-letnie okazy. W sezonie mają zwykle kilka kwiatów (bujniej kwitną te, które rozkrzewiły się po przycięciu). Po kwitnieniu proteę powinniśmy przyciąć nisko przy ziemi.

Na zdjęciu powyżej: Wiele odmian protei to mieszańce międzygatunkowe. Na zdjęciu rozchylająca pąki odmiana 'Carnival'

Protea królewska - uprawa

Światło i temperatura: Miejsce dla protei powinno być słoneczne. Latem roślinie dobrze jest na zewnątrz, zimą - w jasnym, chłodnym (10-15°C) i przewiewnym pomieszczeniu.

Podłoże: Roślinie odpowiada luźne, ubogie podłoże bez wapnia, np. mieszanka torfu i gruboziarnistego piasku z niewielkim dodatkiem gliny.

Podlewanie. Protee są wrażliwe na zalanie, a młode egzemplarze także na przesuszenie. Należy używać jedynie wody miękkiej, np. przegotowanej i odstałej lub deszczówki.

Nawożenie: Protei służy trzykrotnie rozcieńczony nawóz do pomidorów z magnezem (ma dużo potasu, mało fosforu i azotu) podany wiosną raz lub dwa razy.

Na zdjęciu powyżej: Nektarem protei żywią się małe ptaki, które przy okazji zapylają kwiaty

Kuzynii protei królewskiej

Z Afryki pochodzą także bliscy kuzyni protei: leukospermum (Leucospermum), tworzące puszyste szczotkowate kwiatostany, i leukadendron, inaczej srebrzan (Leucadendron), o drobniejszych "kwiatach". Krzewy te, spotykane u nas czasem w kwiaciarniach, nadają się do uprawy jedynie w ciepłym klimacie.

Na zdjęciu powyżej: Leukospeemum, podobnie jak protea, w naturze tworzy gęsty busz. Wspaniale wygląda wiosną, gdy kwitnie, zwykle na pomarańczowo lub żółto, rzadziej na czerwono, różowo lub biało

Protea jest często wykorzystywana jako kwiat cięty. Na bukiety ścina się jej 50-70-cm pędy z zaczynającym się rozchylać pąkiem kwiatostanowym, pozostawiając na nich tylko górne liście. Kwiat w lekko ocienionym miejscu zachowuje świeżość prawie 3 tygodnie. By liście szybko nie opadły, można do wody dodawać cukru - ale nie z buraka lub trzciny cukrowej, lecz glukozy. Wodę trzeba jednak codziennie zmieniać. Po zasuszeniu protea prezentuje się niewiele mniej efektownie, jest więc długotrwałą ozdobą. Na zdjęciu - w bukiecie z gerberami.