Tekst: Małgorzata Szymczykiewicz, Rysunki: Jerzy Kozień
Owoce do przechowania zrywamy, zanim dojrzeją. Te, które opadną, ale są zdrowe, możemy przeznaczyć na przetwory - Rys. Jery Kozień
Kwiaty, krzewy i drzewa codziennie wyglądają inaczej, a po chłodnych nocach coraz intensywniej płoną purpurą. To nieomylny znak zbliżającego się końca ogrodowego sezonu. Trzeba pomyśleć o jesiennych porządkach.
1 z 6Owoce do przechowania zrywamy, zanim dojrzeją. Te, które opadną, ale są zdrowe, możemy przeznaczyć na przetwory - Rys. Jery Kozień
2 z 6Fasolę na suche ziarno zbieramy, gdy strąki są zupełnie dojrzałe. Przechowujemy je w przewiewnym miejscu, a gdy staną się kruche, wyłuskujemy - Rys. Jery Kozień
3 z 6Nasiona kwiatów zbieramy przy słonecznej pogodzie. Wkładamy je do papierowych torebek i przechowujemy w suchym miejscu - Rys. Jery Kozień
4 z 6Wczesna jesień to czas robienia przetworów - Fot. Jerzy Kozień
5 z 6Jesienią warto posadzić cebulki, które zakwitną w następnym roku - Fot. Jerzy Kozień
6 z 6Wrzesień to również czas suszenia kwiatów - Fot. Jerzy Kozień
Drzewa i krzewy ozdobne liściaste
Nie przycinamy gałęzi i nie nawozimy roślin, aby nie pobudzać ich do wypuszczenia młodych pędów. Delikatne tkanki zostałyby uszkodzone przez mróz. Na rynku pojawiło się wiele nawozów tzw. jesiennych, ale nie wszystkie pozbawione są azotu, więc radzę stosować je z wielką ostrożnością
Coraz dłuższe noce i obfita rosa sprzyjają rozwojowi chorób grzybowych, szczególnie mączniaka (biały nalot na liściach) i rdzy (brązowe okrągłe plamki). Opadające porażone liście trzeba grabić i palić, aby uniemożliwić zarodnikom grzybów przetrwanie do przyszłego sezonu. Warto jeszcze kilka razy opryskać rośliny preparatem grzybobójczym. Szczególnie polecam ekologiczne, np. Biosept (z grejpfruta), Antifug (z biohumusu), Bio Blatt (z soi).
Iglaki
Do końca miesiąca można jeszcze przesadzać iglaki, bo zdążą się ukorzenić przed zimą. Gatunki silnie rosnące dobrze znoszą ten zabieg tylko w ciągu 5 lat od posadzenia, ale karłowate odmiany przyjmują się nawet po 10 latach.
Byliny
Sadzimy cebulki tulipanów, narcyzów, hiacyntów i innych gatunków kwitnących wiosną. Miejsce powinno być słoneczne, ale nie nadmiernie nagrzane, a ziemia dość wilgotna, o odczynie pawie obojętnym (6,5-6,8 pH).
Mieczyki, begonie bulwiaste, kanny i dalie nie mogą pozostać na zimę w gruncie. Trzeba je wykopać i przechować w niskiej temperaturze (ale powyżej zera). Po pierwszym przymrozku obcinamy zwarzone liście, wykopujemy bulwy i cebule, oczyszczamy z ziemi i zostawiamy na kilka dni w przewiewnym miejscu. Gdy obeschną, czyścimy je i układamy w skrzyneczkach, przesypujemy torfem lub trocinami i przenosimy np. do piwnicy. Tam przetrzymujemy je do wiosny.
Kwiaty jednoroczne i dwuletnie
Większość roślin sezonowych przeżywa teraz schyłek i przestaje wyglądać dekoracyjnie, trzeba je więc usunąć. Możemy przy okazji z niektórych roślin zebrać nasiona. Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie wydadzą takie same kwiaty jak okazy mateczne.
Trawnik
Trawę kosimy nadal regularnie, ale nie trzeba jej już tak często podlewać, chyba że wrzesień jest upalny. Na niektórych trawnikach największym problemem o tej porze roku są grzyby. Można je niszczyć, przeciągając po murawie grabie odwrócone zębami do góry, a następnie opryskać trawnik preparatem Agrosteril lub Rizolex.
Drzewa i krzewy owocowe
Wszystkie owoce porażone chorobami grzybowymi zbieramy i zakopujemy na głębokości co najmniej 40 cm.
Przygotowujemy podłoże pod nowe drzewka. Najpierw dokładnie usuwamy chwasty, następnie zasilamy ziemię nawozem potasowym i fosforowym (po 5 dag/m2) i przekopujemy. Sprawdzamy też odczyn gleby. Czereśnie i wiśnie najlepiej rosną w środowisku obojętnym (pH 7), jabłonie, grusze i porzeczki w lekko kwaśnym (pH 6,2-6,7), agrest, maliny, truskawki i poziomki w kwaśnym (pH 5,5-6,2), a borówka amerykańska w bardzo kwaśnym (pH 4,2-4,5).
Oczko wodne
Gdy temperatura spada, ryby zaczynają jeść coraz mniej, więc podajemy im nieduże dawki pokarmu, aby nie zalegał na dnie i nie zanieczyszczał wody.
Odławiamy z wody gatunki egzotyczne i przenosimy je do akwarium w pomieszczeniu. Zbieramy tam też egzotyczne rośliny - pistacje, salwinie, hiacynty wodne.
Kwiaty tarasowe i balkonowe
Gatunki sezonowe, które przestały być dekoracyjne, wymieniamy na chryzantemy, wrzosy, cyklameny i inne kwiaty jesienne. Niektóre (bratki, mrozy) zniosą nawet niewielkie spadki temperatury poniżej zera.
Zanim nadejdą pierwsze przymrozki, musimy wstawić do pomieszczeń wszystkie kwiaty doniczkowe, które spędzały lato na dworze. Najlepiej zrobić to, dopóki nie grzeją kaloryfery. W chłodnym pomieszczeniu roślinom łatwiej będzie przystosować się do zmiany warunków.
Warzywa
Zbieramy marchew, buraki, selery, a także fasolę na suche ziarno.
Dzielimy i sadzimy w nowym miejscu kępy szczypiorku i rabarbaru.
Siejemy szpinak i roszponkę, które będą zimować w gruncie. Zanim nadejdą mrozy, rośliny wytworzą trzy-cztery liście, a na wiosnę szybko zaczną rosnąć.
Skomentuj:
Wrzesień w ogrodzie - kalejdoskop jesiennych barw