Mini kiwi czyli jak uprawiać aktinidię (Aktinidia arguta) we własnym ogródku

Kiwi to używana na całym świecie handlowa nazwa owoców aktinidii smakowitej (Aktinidia deliciosa) - pnącza pochodzącego z Chin. To jego duże owoce o omszonej skórce kupujemy w sklepach. Roślina ta jednak w Polsce wymarza.

 

Natomiast aktinidia ostrolistna (A. arguta) i pstrolistna (A. kolomikta), których owoce są mniejsze - nazwano je "baby kiwi" - znoszą nasze zimowe temperatury. Rosną bardzo silnie, owijając się pędami wokół podpór, i tworzą gęstwinę liści. Pod ich osłoną wiosną rozkwitają białe, lekko pachnące kwiaty o średnicy 2 cm. Rośliny te nie mają wrogów, mogą przetrwać dziesiątki lat i obficie owocować. Sadownicy polecają do uprawy aktinidię ostrolistną, projektanci ogrodów zaś zdecydowanie bardziej cenią pstrolistną. Wyjaśnijmy dlaczego.

 

Z jednej rośliny aktinidii ostrolistnej można zebrać do 20 kg "baby kiwi". Pnącze to kwitnie na przełomie maja i czerwca. Żeby wydać plony, potrzebuje 150 dni bez przymrozków. Owoce mają 3-5 cm długości. Dojrzałe długo wiszą na gałęziach, ale gdy jest sucho, opadają wcześniej. Niestety, w rejonach, gdzie zimy są ostre, niektóre odmiany mogą wymarzać. Najbardziej odporne na mróz są 'Ananasnaya', 'Geneva', 'Rogów' i 'Weiki'.

Aktinidia pstrolistna rozrasta się słabiej, plonuje mniej obficie, a jej owoce są drobniejsze (2-4 cm długości). Dojrzałe od razu opadają i trzeba codziennie je zbierać, bo na ziemi łatwo się psują. Na plantacje więc roślina ta się nie nadaje. Kwitnie dwa tygodnie przed ostrolistną (oba gatunki nie zapylają się wzajemnie). W tym okresie pięknie wybarwia swe liście męska odmiana 'Adam', obupłciowa 'Dr Szymanowski' i żeńska 'Sentyabrskaya'. Owoce dojrzewają w sierpniu. Najlepiej plonuje 'Sentyabrskaya' - do 10 kg z rośliny. Gatunek ten potrzebuje 130 dni bez przymrozków i znosi temperaturę do -40°C. Dobrze rośnie także w najzimniejszych, północno-wschodnich rejonach Polski, a nawet na Syberii.

 

MIEJSCE - dobrze nasłonecznione, o wystawie południowej, południowo-zachodniej lub zachodniej, osłonięte przed wiatrem.

GLEBA - żyzna, w miarę wilgotna, ale niepodmakająca ani niezalewana, o odczynie lekko kwaśnym (pH 5-6,5).

PODPORY - druty rozciągnięte ma słupach; może być też kratownica na ścianie domu, płot z siatki lub pergola.

SADZENIE - rośliny sprzedawane są w pojemnikach i można je sadzić cały sezon. Dobrze namoczoną bryłę korzeniową umieszczamy równo z poziomem gruntu w dole użyźnionym kompostem lub rozłożonym obornikiem.

NAWOŻENIE - w uprawie amatorskiej najlepiej sprawdza się zasilanie nawozami wieloskładnikowymi. Całkowitą dawkę zalecaną przez producenta dla młodych lub starszych roślin dzielimy na trzy porcje i od drugiej połowy maja do połowy lipca co miesiąc rozsypujemy w odległości 20-80 cm od pnia.

PODLEWANIE - gdy brakuje deszczu rośliny należy obficie podlewać, zwłaszcza w okresie kwitnienia i owocowania.

OCHRONA MŁODYCH ROŚLIN - przez pierwszy rok rośliny są wrażliwe na przemarznięcie. Jesienią trzeba je kopczykować i osłaniać ich pędy. Młode rośliny aktinidii pstrolistnej trzeba też chronić przed kotami, które zwabione zapachem, lubią się o nie ocierać i mogą je połamać.

 

CIĘCIE - przez 3-4 lata formujemy roślinę (nawet jeśli rodzi owoce), wyprowadzając przewodnik i jego poziome rozgałęzienia z owocującymi pędami. Do tematu wrócimy w terminie cięcia aktinidii, czyli w lutym.

Kiwi należą do najbardziej wartościowych owoców. Właściwości zdrowotne łączą z doskonałym smakiem i niewielką ilością kalorii. Warto je jeść jak najczęściej. Proponujemy zestaw czterech żeńskich odmian o różnym terminie dojrzewania, z których owoce zbiera się od sierpnia do października. Jeszcze teraz można te rośliny kupić i posadzić.

1 'SENTYABRSKAYA' (aktinidia pstrolistna) Ma smaczne drobne owoce (2-2,5 cm długości), które szybko opadają z gałęzi. Zbiór pod koniec sierpnia.

2 'GENEVA' (aktinidia ostrolistna) Owoce pękate, słodkie, z miodowym posmakiem i lekkim aromatem, o długości ok. 3 cm. W słońcu pokrywają się rumieńcem. Mają tendencję do opadania. Zbiór pod koniec września.

3 'KEN'S RED' (aktinidia ostrolistna) Owoce duże (około 4 cm długości), nie tak bardzo kolorowe jak u odmiany 'Purpurna Sadowa', ale znacznie od nich słodsze. Zbiór na przełomie września i października.

4 'JUMBO' (aktinidia ostrolistna) Owoce wyjątkowo duże, lekko spłaszczone, o długości do 5 cm, bardzo słodkie. Zbiór w październiku.

Odmiany te zaczynają owocować w 3.-4. roku po posadzeniu, tylko 'Sentyabrskaya' o rok później. Konieczne jest też posadzenie odmian męskich, z których pyłek będzie przenoszony przez owady na kwiaty odmian żeńskich. Zapylaczem dla aktinidii pstrolistnej jest odmiana 'Adam', a dla ostrolistnej męska odmiana 'Weiki'.

ODMIANY AKTINIDII OSTROLISTNEJ: 'Jumbo' (po lewej) ceniona jest za bardzo duże smaczne owoce; 'Ananasnaya' (po prawej) to faworytka sadowników; 'Purpurna Sadowa' (dalej z prawej) wyróżnia się kolorem.