Azalie - Kwiaty zimowych dni

Azalie urodą kwiatów mogą równać się z różami - nie bez przyczyny nazwa rodzaju, do którego należą - różanecznik (Rhododendron) - nawiązuje do królowej kwiatów. W naszych ogrodach ich kwiatami można się cieszyć wiosną. Natomiast gatunki pochodzące z cieplejszych rejonów Chin i Japonii zakwitają zimą. To od nich pochodzą azalie doniczkowe. Możemy je kupować praktycznie cały rok. Jednak prawdziwy boom na azalie rozpoczyna się późną jesienią i trwa do wczesnej wiosny.

Doniczkowa primadonna

Najczęściej w kwiaciarniach pojawia się azalia indyjska (Azalea indica, inaczej Rhododendron indica) wywodząca się od gatunku Rhododendron simsii. Prowadzona w formie krzewu dorasta do 60 cm, a jako drzewko zwykle nie przekracza metra wysokości. Jej pełne kwiaty osiągają 10 cm średnicy. Bywają też drobniejsze, czasem dzwonkowate, z dekoracyjnym pękiem pylników. Wszystkie są delikatne niczym bibułka, często ozdobione falbanką na brzegach. Na ogół przybierają odcienie różu lub czerwieni, mogą mieć też płatki z dodatkiem bieli ('Sachnstern', 'Inga') lub śnieżnobiałe ('Mont Blanc', 'Witte Vogel'). Ostatnio pojawiły się pierwsze odmiany w odcieniu łososiowym ('Arro', 'Ganda', 'Luntera') i fioletowym ('Ostallet', 'Eleonore', 'Flamenco').

W przeciwieństwie do większości azalii ogrodowych, które ogałacają się jesienią, liście doniczkowych odmian mają trwałą naturę. Są drobne (do 1,5 cm długości), ciemnozielone, gęsto rozmieszczone na gałązkach. Po okresie kwitnienia azalie zamieniają się więc w dekoracyjne minidrzewka lub krzewy.

U schyłku zimy oraz wiosną do kwiaciarń trafiają także miniaturowe odmiany azalii japońskiej, znane też jako azalie kurume (mieszańce A. obtusum i A. kaempferi). Wkrótce na rynku mają się również pojawić azalie w charakterze kwiatów ciętych.

Wybór najlepszej

Przy zakupie warto wybrać roślinę, która oprócz rozwiniętych kwiatów ma też sporo pąków. To jednak nie gwarantuje, że w domu będzie długo urodziwa. Jeśli ma wysuszone na wiór podłoże, zapewne w krótkim czasie straci pąki i zacznie marnieć. Jasnozielone liście lub z nalotem pleśni, deformacjami i przebarwieniami (które zwykle są objawem groźnych chorób lub śladami żerowania szkodników), a także częściowo ogołocone gałązki świadczą o złej kondycji rośliny.

Jeżeli na dworze panuje mróz, azalię trzeba pieczołowicie owinąć w kilka warstw papieru. Czasem nawet chwila w temperaturze poniżej zera wystarczy, by wydelikacona w szklarni roślina przemarzła. Wówczas jej liście oraz kwiaty czernieją i trudno ją odratować.

Dbałość o kwiaty

Azalia ma swoje wymagania - jeśli ich nie spełnimy, może zgubić pąki i liście. Krytyczne są dla niej zwłaszcza pierwsze trzy tygodnie pobytu w domu, gdy przeżywa szok po drastycznej zmianie warunków.

Światło. W zimie światła jest mało, więc doniczkę najlepiej ustawić w najjaśniejszym miejscu w mieszkaniu. Parapety północnych okiem mogą być dla niej za ciemne.

Temperatura. Azalie lubią chłód. Najlepiej się miewają w temperaturze 12-15°C. Jeżeli roślinę umieściliśmy w ciepłym pokoju, to przynajmniej na noc stawiajmy ją w chłodzie. Unikajmy jednak uchylania okna w jej pobliżu, zwłaszcza gdy temperatura na zewnątrz spada poniżej zera.

Wilgotność podłoża. Azalia powinna mieć stale lekko wilgotną ziemię. Podlewać należy ją obficie, by cała bryła korzeniowa nasiąkła wodą i tym częściej, im wyższa jest temperatura otoczenia. Równie niebezpieczne jest dla niej zalanie korzeni, toteż nadmiar wody zgromadzony w podstawce pod doniczką lub w osłonce należy szybko usunąć. Najlepiej służy roślinie woda bez wapnia. Twardą należy przegotować i odstawić na kilka godzin.

Gdy zdarzy się, że azalia przywiędnie, wstawmy doniczkę do naczynia z wodą.

Wilgotność powietrza. W wysuszonych kaloryferami pomieszczeniach należy roślinę ustawić na szerokiej podstawce z keramzytem, który częściowo zalewamy wodą, by nie mogła ona podsiąkać do korzeni. Roślinie dobrze też służy zamgławianie. Nie należy jednak skrapiać kwiatów.

Nawożenie. Kwitnące okazy zaleca się dokarmiać specjalnym nawozem dla azalii lub roślin kwitnących co dwa, trzy tygodnie, stosując dawkę nieco słabszą niż zalecana przez producenta.

Pielęgnacja po kwitnieniu

Gdy zaschną kwiaty, azalia potrzebuje kilku zabiegów regeneracyjnych.

Przesadzanie. U kupowanych w kwiaciarniach okazów system korzeniowy niemal całkowicie wypełnia doniczkę. Po kwitnieniu trzeba więc roślinę przesadzić do nieco większego pojemnika. Powinien mieć duże otwory odpływowe i najlepiej, by był płytki i szeroki. Jeśli jest to typowa doniczka, należy na jej dnie umieścić sporą warstwę keramzytu. Roślinie dodajemy świeżego podłoża o kwaśnym odczynie (pH 4-5,5), np. specjalną mieszankę dla azalii lub ziemię uniwersalną zmieszaną z torfem. Nie należy przy tym zasypywać powierzchni bryły korzeniowej - azalia powinna rosnąć na tej samej głębokości co poprzednio. Po przesadzeniu trzeba ją obficie podlać.

Przycinanie. Korona azalii wymaga formowania podobnego jak drzewa ogrodowe. Należy przyciąć nadmiernie wyrośnięte gałązki, żeby miała regularny kształt, i usunąć te, które rosną do środka korony lub się krzyżują z innymi. Trzeba również usunąć pokryte plamami liście. Jeśli chcemy ją zagęścić, wszystkim pędom uszczykujemy wierzchołki. By nie opóźnić kwitnienia, zabieg wykonujmy do połowy kwietnia.

Letnie lokum. Azalia powinna stać w dość chłodnym miejscu, gdzie jest sporo rozproszonego światła. Można ją też zadołować w ogrodzie. Wyniesienie na balkon nie jest najlepszym pomysłem, bo rosnącą w małej doniczce roślinę będzie szybko wysuszał wiatr.

Wilgotność. Podłoże trzeba nawadniać regularnie, szczególnie podczas upału. Niekwitnącym azaliom służy poranne skrapianie liści.

Zasilanie. Roślinę najlepiej przez cały rok co 10-14 dni dokarmiać specjalnym nawozem dla azalii w stężeniu zalecanym przez producenta.

Aby znów zakwitła

Azalia indyjska od września powinna stać w pomieszczeniu, by nie uszkodziły jej jesienne przymrozki. Po przeniesieniu zacznie wiązać pąki. Jeśli będzie stała w chłodzie (10°C), rozwiną się one dopiero zimą.

Azalia japońska jest bardziej odporna na niskie temperatury od indyjskiej i rosnąc w gruncie, wytrzymuje umiarkowane mrozy. Można więc zrezygnować z dalszej uprawy doniczkowej i posadzić ją na rabacie w kwaśnej torfowej ziemi.