MIKORYZA - szczepionka dla roślin

Zamiast kupować kolejny preparat chemiczny, dzięki któremu nasze kwiaty mają rosnąć bujnie i zdrowo, sięgnijmy po naturalne produkty, od niedawna dostępne w sklepach ogrodniczych: po szczepionki zawierające żywą grzybnię lub podłoże z grzybami mikoryzowymi.

Co to jest mikoryza

Mikoryza (z greckiego mykes-grzyb, rhiza-korzeń) to zjawisko symbiozy pomiędzy komórkami korzeni roślin, a grzybami zasiedlającymi glebę. Odkrył je w 1883 polski botanik Franciszek Kamieński. Wkrótce okazało się, że w naturze ponad 80 % roślin pozostaje w symbiotycznym związku z grzybami.

Mikoryza to niezwykle owocna współpraca pomiędzy roślinami a grzybami zamieszkującymi ich korzenie; przynosi obydwu stronom same korzyści. Grzyby korzystają z produktów fotosyntezy (głównie cukrów) wytwarzanych przez ich zielonych partnerów, natomiast rośliny czerpią z tej współpracy jeszcze więcej zysków. Dzięki mikoryzie szybciej rosną, są bujniejsze i bardziej odporne na choroby i szkodniki. Dotyczy to zarówno gatunków zielnych, jak i drzew. Nic dziwnego więc, że wkrótce sprawą żywo zainteresowali się ogrodnicy. I szybko doszli do wniosku, że zjawisko mikoryzy warto wykorzystać w uprawie roślin domowych i ogrodowych. Wystarczy zaaplikować im szczepionkę z żywą grzybnią lub posadzić je w podłożu z grzybami mikoryzowymi, żeby uzyskiwać obfitsze plony i cieszyć się dorodniejszymi okazami.

Same korzyści

Mikoryzę dzielimy na dwie grupy: zewnętrzną (ektomikoryzę) i wewnętrzną (endomikoryzę). Pierwsza (związana głównie z drzewami) jest ważna również dla amatorów grzybobrania, gdyż najlepsze "grzyby" zbierane w lesie to właśnie owocniki grzybów ektomikoryzowych.

Natomiast endomikoryza ma duże znaczenie dla warzyw, kwiatów, traw (również zbóż), krzewów ozdobnych i owocowych. Przy tym typie mikoryzy strzępki grzybni wnikają bowiem do korzeni, rozrastają się w ich wnętrzu i w otoczeniu, dzięki czemu zwiększa się zasięg pobierania przez roślinę wody, azotu, fosforu i mikroelementów z gleby. Przyspiesza się też transport tych substancji do korzeni, które zaczynają silniej rosnąć, dokładniej penetrując podłoże i efektywniej wykorzystując zawartą w nim wodę oraz sole mineralne. W konsekwencji roślina staje się bardziej odporna na suszę i mrozy, jest lepiej odżywiona, bujniej rośnie, tworzy więcej kwiatów i owoców. Mikoryza zwiększa też jej odporność na niesprzyjające warunki środowiska: niedobór składników pokarmowych, niewłaściwy odczyn gleby, jej nadmierne zasolenie czy zanieczyszczenie metalami ciężkimi. Grzyby mikoryzowe chronią też roślinę przed groźnymi chorobami (np. fuzarioza, fytoftoroza) i przed atakiem nicieni. Dzięki temu można znacznie ograniczyć stosowanie preparatów zwalczających te choroby i szkodniki.

Do domu i ogrodu

Określone gatunki grzybów współpracują z konkretnymi gatunkami bądź grupami roślin. W naturze grzyby i ich partnerzy odnajdują się sami. W ogrodzie trzeba im w tym pomóc i zaszczepić rośliny odpowiednią grzybnią. Służą do tego szczepionki oraz podłoża z grzybnią mikoryzową. Od niedawna preparaty te są dostępne na naszym rynku w małych opakowaniach, przeznaczonych dla ogrodników amatorów. Wybór jest duży; z pewnością znajdą coś dla siebie zarówno mieszkańcy bloków, jak i właściciele domów z ogródkami. Pierwsi mogą się zdecydować na preparaty dla kwiatów doniczkowych (w tym storczyków) i roślin balkonowych. Na drugich zaś czekają szczepionki i podłoża dla roślin rabatowych, gatunków iglastych i liściastych, warzyw, roślin wrzosowatych (wrzosów, wrzośców, hortensji, różaneczników), a nawet dla trawnika. Występują one w formie żelu, zawiesiny, w postaci sypkiej (zmieszane ze sproszkowanym torfem) lub granulatu.

Jaki preparat wybrać?

Na opakowaniu znajdziemy informację, dla jakiej ilości roślin preparat jest przeznaczony. Zależy to od gatunku (np. w przypadku kwiatów rabatowych jeden pojemnik starcza dla 25 okazów, a w przypadku storczyków - dla 1-2 roślin). O tym, jak szybko zużyjemy preparat decyduje też wielkość rośliny (np. małym iglakom wystarczy jedno wstrzyknięcie szczepionki, zaś bardziej rozrośniętym okazom 3-4 - krotna aplikacja). Natomiast podłoże mikoryzowe można kupić w foliowych paczkach o pojemności od 5 do 50 l. Zawierają one torf wysoki wzbogacony nawozami o przedłużonym działaniu oraz spory odpowiednich grzybów.

Podłoże mikoryzowe przed posadzeniem w nim roślin należy rozluźnić i podlać. Inaczej postępuje się stosując szczepionki; preparaty w formie sypkiej dodaje się do podłoża w doniczce, a potem podlewa. Szczepionki w formie zawiesiny dozuje się wstrzykując je do doniczek lub do gruntu (tuż przy korzeniach) za pomocą strzykawki lub specjalnego aplikatora. Wcześniej trzeba zrobić w podłożu otwór kołeczkiem dołączonym przez producenta lub zwykłym patykiem czy szpikulcem. Szczepić można zarówno młode egzemplarze, jak i dojrzałe rośliny.

Raz na całe życie

Wystarczy raz zaszczepić korzenie grzybnią, by roślina związała się z nią i odnosiła z tego korzyści przez całe życie. Na efekty działalności grzybów nie trzeba długo czekać; widać je już po miesiącu od zaszczepienia. Nie martwmy się, jeśli w następnych latach trzeba będzie przesadzić roślinę; grzybnia przeniesie się wraz z korzeniami do nowej doniczki lub w nowe miejsce. Mikoryza to współpraca na całe życie!

Przykładowe ceny preparatów:

Żywa grzybnia mikoryzowa dla roślin domowych - ok. 24 zł ,

dla storczyków - ok. 21 zł ,

dla gatunków balkonowych i rabatowych - ok. 20 zł,

dla roślin wrzosowatych - ok. 30 zł,

dla roślin kwitnących - ok. 20 zł.

Podłoże z endomikoryzą do kwiatów kosztuje ok. 6 zł (opakowanie 5 l) i ok. 21 zł (opakownie 50 l).