Topinambur (słonecznik bulwiasty) - uprawa, właściwości, przepisy
Topinambur czyli inaczej słonecznik bulwiasty to jedna z tych roślin, które - choć znane od dawna - nie mogą doczekać się zasłużonej popularności. A przecież zachwyca okazałym wyglądem i zaskakuje oryginalnym smakiem.
Topinambur to kiedyś bardzo popularna roślina jadalna. W Europie znana od XVII wieku, jednak z czasem została wyparta przez ziemniaki i zapomniana.
Topinambur czyli słonecznik bulwiasty - pochodzenie
Topinambur - gdzie jest uprawiany?
Topinambur kwiaty
Bulwy topinamburu
Topinambur właściwości
Bulwy topinambura przyrządza się podobnie jak ziemniaki. Są jednak bardziej chrupiące, słodsze i lekko orzechowe w smaku. Można przygotować z nich zupę jarzynową, gotować je, dusić, zapiekać, piec i smażyć. Dobrze smakują w sałatkach. Nadają się również na frytki i chipsy.
Właściwości lecznicze topinamburu
Bulwa topinamburu zawiera wiele wartości odżywczych. O wartości warzywa stanowi to, że nie zawiera skrobii, jak ziemniaki, ale inulinę (nawet 20 proc.) - cenny wielocukier bezpieczny dla diabetyków. Inulina obniża poziom glukozy we krwi, używana jest do produkcji leków i słodzików. Prócz białka w bulwach topinamburu są duże ilości kwasów organicznych, sprzyjającego odchudzaniu błonnika, witamin, potasu, żelaza i rozpuszczalnej krzemionki. W efekcie jedzenie topinambura reguluje trawienie i pomocne jest w leczeniu chorób układu pokarmowego. Stwierdzono, że sprzyja też poprawie i utrzymaniu odporności organizmu. Nie dość, że bulwy mają tak cenne właściwości, to jeszcze zbiera się ich 2-3 razy więcej niż ziemniaków! Bardzo młode, delikatne liście topinambura, niezwykle bogate w witaminę C i karoten, są doskonałe na wiosenne sałatki. Bulwy rośliny zawierają błonnik, który wspiera proces odchudzania – pęcznieje on w żołądku, zapewniając długotrwałe uczucie sytości.
Spożywanie topinamburu jest więc polecane dla osób skarżących się na zaparcia czy inne problemy trawienne, jak i zapobiega owrzodzeniom żołądka i jelit, które często prowadzą do powstania nowotworów.
Jak jeść topinambur? Bulwy topinambura przyrządza się podobnie jak ziemniaki. Są jednak bardziej chrupiące, słodsze i lekko orzechowe w smaku. Można przygotować z nich zupę jarzynową, gotować je, dusić, zapiekać, piec i smażyć. Dobrze smakują w sałatkach. Nadają się również na frytki i chipsy.
Topinambur uprawa
Bulwy najlepiej zjadać od razu, ponieważ trudno je przechować - bardzo szybko tracą wodę i wysychają. Rośliny tworzą wiele bulw, nie sposób wszystkie znaleźć i wykopać, a ponieważ są odporne na mróz, nie trzeba znowu ich sadzić - w następnych latach topinambur odrasta sam. Z każdej bulwy wyrasta nowa roślina, więc uprawa z czasem się zagęszcza. Co kilka lat warto ją zatem odmłodzić, niszcząc głęboką orką pozostałe w ziemi bulwy. Choroby i szkodniki praktycznie się nie pojawiają.
Topinambur odmiany białe, czerwone i żółte
Pomimo niedużej popularności topinamburu w naszym kraju warto znać jego odmiany - jest ich sporo, w tym kilka polskich.
- 'Albik' - bulwy białe, maczugowate, różnej wielkości, zwykle niewielkie, łodygi dorastają do 3 metrów wysokości, duże liście, odmiana polska
- 'Rubik' - bulwy bladoczerwone, wyrównane i dość duże, łodygi dorastają do 3 metrów wysokości, duże liście, odmiana polska
- 'Swojecka' - bulwy lekko różowe, walcowate, odmiana polska
- 'Fuseau' - bulwy wrzecionowate, jasnokremowe, średniej wielkości, odmiana francuska
- 'Red Fuseau' - bulwy wrzecionowate, czerwonofioletowe, małe, odmiana francuska
- 'Red Rover' - bulwy czerwone, walcowate, średniej wielkości
Topinambur cenny, ale inwazyjny
Biologów niepokoi fakt, że potrafi "uciekać" z ogrodów. Klimat Polski bardzo mu odpowiada i czuje się u nas tak dobrze, że rosnąc dziko, mógłby nawet zagrozić rodzimym gatunkom. Po założeniu plantacji należy zatem pilnować zasięgu rośliny.
Topinambur przepisy
Zupa z topinamburów
- 40 dag topinamburów sok z 1 małej cytryny
- 2 szalotki 2 łyżki oliwy
- 100 ml białego wytrawnego wina
- litr rosołu z kurczaka 1/2 szklanki śmietanki
- sól,
- pieprz
Topinambury obieramy cienko skrobaczką do warzyw, kroimy na plasterki i natychmiast wrzucamy do wody z cytryną, bo szybko ciemnieją. Zostawiamy je w wodzie 5 minut, po czym odcedzamy i osuszamy papierem. Szalotki obieramy i drobno siekamy. W dużym rondlu rozgrzewamy oliwę i smażymy szalotki na małym ogniu przez 5 minut. Dodajemy topinambury i smażymy kolejne 5 minut. Wlewamy do rondla wino i czekamy, aż odparuje. Wlewamy rosół. Doprowadzamy do wrzenia, doprawiamy solą i pieprzem i gotujemy kwadrans, aż topinambury będą miękkie. Zupę miksujemy i przecieramy przez sito. Przetartą wlewamy z powrotem do rondla i doprawiamy śmietanką. Podgrzewamy, uważając, by się nie zagotowała. Podajemy z grzankami usmażonymi na maśle.
Słonecznik na frytki
Szorstka trzymetrowa roślina o żółtych kwiatach (o średnicy ok. 7 cm) dotarła do Europy z Ameryki Północnej w XVII w. Nazwano ją topinamburem.
Bulwy topinamburu początkowo były bardziej znane niż ziemniaki, jednak po latach zostały przez nie wyparte. Roślina zdziczała i, przynajmniej w Polsce, głównie porastała nieużytki. Obecnie powróciła na pola. Jej nazwa botaniczna to słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus).
Skomentuj:
Topinambur (słonecznik bulwiasty) - uprawa, właściwości, przepisy