Kawa i herbata, którą można uprawiać w domu

Co cenią kawosze

Podobno na właściwości owoców kawy arabskiej (Coffea arabica) rosnącej w etiopskiej prowincji Kaffa pasterzom zwróciły uwagę kozy, które po zjedzeniu czerwonych owocków stawały się wesołe i ożywione. Ale to Arabowie zaczęli z palonych ziaren tej rośliny sporządzać aromatyczny napój, który zawojował świat. Dziś kawę arabską uprawia się we wszystkich rejonach o wilgotnym tropikalnym klimacie. Gorszy surowiec daje mniej wymagająca kawa robusta (C. canephora).

Co cenią kawosze

Z dojrzałych owoców wydobywa się po 2 zielone nasiona osłonięte pergaminową otoczką. Najdroższą kawę uzyskuje się z ziaren połkniętych przez cywetę, niewielkiego ssaka podobnego do łasicy. W jego przewodzie pokarmowym tracą one otoczkę i goryczkę. Na smak napoju wpływa też sposób palenia, mielenia i parzenia nasion.

Zawarte w kawie teobromina i kofeina pobudzają pracę serca, nieco podwyższają ciśnienie, poprawiają nastrój, pamięć i usuwają zmęczenie.

Uprawa kawy w domu

Doniczkę z kilkoma siewkami kawy można kupić za 10-20 zł w kwiaciarni, dziale ogrodniczym centrum handlowego, a najłatwiej przez internet (cytrusowe.otwarte24.pl lub na Allegro).

- Latem kawa najlepiej się czuje w temperaturze ok. 20°C i lepiej nie wynosić jej na zewnątrz, a zimą woli o 2-4°C niższą i trzeba ją chronić przed chłodnymi przeciągami.

- Kawa lubi światło, ale niezbyt mocne. Na słonecznym parapecie latem liściom grozi przypalenie.

- Roślinie odpowiada uniwersalne, lekko kwaśne podłoże. Wiosną i latem stosujemy nawóz do cytrusów.

- Ziemia powinna być stale lekko wilgotna, ale nie mokra; w suchym powietrzu roślinę należy zraszać.

- Siewki po 2-3 sezonach rozsadzamy, tak by każda miała osobną doniczkę.

Zielona kawa, a zdrowie

W sklepach można kupić ekstrakt zielonej kawy. Zawiera on kwas chlorogenowy, który po posiłku hamuje wnikanie cukru do krwi. Dzięki temu spalamy głównie tłuszcz, co pomaga w odchudzaniu. Kwas ten zanika podczas palenia ziaren.

Kamelia do picia

Z liści jednego krzewu kamelii chińskiej można otrzymać wiele rodzajów herbaty.

Młoda herbata, czyli kamelia chińska (Camelia sinensis), przypomina siewkę kawy i ma podobne wymagania. Łatwiej niż okazy w doniczkach dostępne są nasiona (na ziarenko.net lub na Allegro, ok. 2 zł/szt.).

Herbata pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Na plantacjach herbata formowana jest w niskie krzewy. Cały rok z ich pędów zbiera się wierzchołkowe liście.

Z wysuszonych liści uzyskuje się herbatę zieloną, po ich krótkiej fermentacji - tzw. czerwoną, czyli oolung (nie należy jej mylić z czerwoną herbatą rooibos z afrykańskiego czerwonokrzewu), a po dłuższej fermentacji - czarną. Najcenniejsze są najmłodsze liście.

Zielona, mielona na pył, wykwintna w smaku herbata matcha służy też do barwienia ciast.

Cenne liście

Liście herbaty zawierają około 150 związków. Do naparu zielonej przechodzi ich połowa, a do czarnej ok. 40%. Wszystkie rodzaje herbaty dzięki teinie działają podobnie jak kawa. W Chinach najbardziej szanowanym uczestnikom uroczystych ceremonii podawana jest wyjątkowo subtelna, ręcznie zwijana herbata żółta z liści z zamkniętych pączków.

Utrzyj 3 żółtka z 1/3 szklanki cukru i 2 łyżeczkami cukru waniliowego, po czym zmiksuj z 1/2 kg serka mascarpone. Dodaj sztywną pianę z 3 białek, wymieszaj. Szklankę mocnej kawy połącz z 4 łyżkami likieru amaretto. Długie biszkopty maczaj krótko w kawie (tak, by w środku były suche) i układaj jeden przy drugim w szklanej formie. Wylej na nie połowę masy serowej, ułóż kolejną warstwę biszkoptów i przykryj warstwą sera. Deser podawaj silnie schłodzony, posypany wiórkami czarnej czekolady.

Zalej 4 łyżeczki kawy rozpuszczalnej niepełną szklanką gorącej wody i dodaj 3/4 szklanki mleka. Mieszając, rozpuść na patelni 1/4 szklanki cukru, a gdy lekko zbrązowieje, dodaj 20 g słonego masła i łyżkę śmietany kremówki. Do blendera wlej kawę, dodaj syrop karmelowy i 1/2 szklanki kawałków lodu. Zmiksuj, nieco rozkruszając lód. Spień na gorąco szklankę mleka. Wlewaj delikatnie do szklanek spienione mleko, na nie kawę i znów mleko. Podawaj kawę udekorowaną płynnym miodem.

Herbaciany zielony torcik z bitą śmietaną

Ubij 4 jajka z 3/4 szklanki cukru. Dodaj 3/4 szklanki mąki pszennej, niepełną łyżeczkę proszku do pieczenia i 2 łyżeczki proszku zielonej herbaty matcha (do kupienia w herbaciarniach i sklepach z azjatycką żywnością). Ciasto wymieszaj z 3 łyżkami mleka. Piecz biszkopt ok. 45 min w piekarniku rozgrzanym do temperatury 180°C. Ostudzone ciasto przekrój na 4 placki i przełóż śmietaną 30% ubitą z 2 łyżkami cukru. Udekoruj gałązką herbaty lub posyp herbatą matcha.

Deser jogurtowy z herbatą matcha

Opakowanie galaretki cytrynowej rozpuść w szklance gorącej wody. Przelej do miski, odstaw, by płyn lekko ostygł. Gdy galaretka zacznie się zagęszczać, dodaj ok. 300 ml jogurtu greckiego, łyżkę cukru pudru i łyżeczkę soku z cytryny. Zmiksuj, rozlej do 3/4 wysokości szklanek i postaw w lodówce, by stężała. W tym czasie ubij 300 ml śmietany kremówki z 3 łyżkami cukru pudru. Na stężałą galaretkę nałóż warstwę ubitej śmietany. Podawaj posypaną grubą warstwą herbaty matcha.