Dereń jadalny - (Cornus mas)
Dereń jadalny (Cornus mas) to małe drzewo liściaste. W Polsce osiąga od 4 do 7 m wysokości, tworząc szeroką, zaokrągloną koronę. Nadaje się również na żywopłoty. Ma piękne czerwone owoce polecane na przetwory i nalewki
W fachowej literaturze czasem pisze się o nim, że jest najmniej dekoracyjnym gatunkiem spośród dereni. Polemizowałabym jednak z taką oceną. Uroda jest przecież kwestią gustu, a dereń jadalny ma mnóstwo powabów. Jego główną zaletą jest to, że rodzi jesienią jadalne i smaczne owoce, z których można zrobić królową nalewek - dereniówkę.
Dereń jadalny - owoce
Owoce te dojrzewają we wrześniu i październiku. Krzew jarzy się wtedy ostrą czerwienią lśniących podłużnych koralików, a bywają też okazy o owocach żółtych i białawych.
Do jedzenia na surowo nadają się tylko te owoce, które opadną z gałęzi na ziemię. Są wtedy wystarczająco słodkie, w przeciwieństwie do owoców wiszących na gałązkach - cierpkich i kwaśnych jak ocet siedmiu złodziei. Dojrzałe owoce można spożywać na świeżo, chociaż ich smak jest dosyć cierpki. Natomiast doskonale nadają się na przetwory, przede wszystkim zaś do wyrobu nalewek (słynna dereniówka), konfitur, dżemów, galaretek i kompotów. Na przetwory najlepiej nadają się owoce w pełni dojrzałe, które same spadły z drzewa. W medycynie ludowej owoce derenia jadalnego stosowano jako środek przeciwko szkorbutowi.
Podobno już w starożytności doceniano wartości odżywcze, a nawet lecznicze owoców derenia jadalnego. Dziś wiadomo, że zawierają one duże dawki witaminy C, a poza tym prowitaminę A, związki krzemu oraz flawonoidy. Można z nich robić nie tylko nalewkę, ale również dżemy, soki, galaretki, najlepiej z dodatkiem innych słodszych owoców, na przykład jabłek.
Po ilu latach owocuje dereń jadalny?
Dereń jadalny owocuje po 5-6 latach od posadzenia
Dereń jadalny
Dereń jadalny - wygląd
Dereń jadalny - uprawa
Kiedy sadzić dereń jadalny?
Najlepiej posadzić dereń jesienią z gołym korzeniem (październik, listopad) lub wiosną (maj) wtedy gdy w ziemi jest najwięcej wilgotności i roślina ma szansę się szybko zakorzenić.
Dereń jadalny - cięcie
Dereń jadalny - sadzonki
Derenie jadalne łatwo się rozmnażają z nasion. Jeśli potrzebujemy wielu sadzonek, na przykład na żywopłot, należy z niedojrzałych jeszcze (zebranych na początku sierpnia) owoców wyjąć pestki i od razu wysiać. Siewki pojawią się już wiosną następnego roku.
Uwaga! Pestki bardziej dojrzałych owoców (zebranych we wrześniu lub październiku) kiełkują trudniej i trzeba dłużej czekać na siewki.
Dereń jadalny - kwiaty
Do kulinarnych zalet derenia jadalnego należy jeszcze dorzucić wdzięk jego wiosennej szaty. Krzewy te kwitną bardzo wcześnie, na samym progu wiosny, prawie jednocześnie z forsycjami i leszczyną. Ich nagie gałązki obsypują się wtedy masą drobniutkich żółtych kwiatków. Są to jedne z pierwszych kwiatów pojawiających się w uśpionych jeszcze i szarych ogrodach, dzięki czemu roślina ta zdobywa sobie wiele sympatii właścicieli ogródków. Żywo zielone listki pojawiają się dopiero po przekwitnięciu kwiatów. W sezonie dereń jadalny jest zgrabnym krzewem o owalnej nisko osadzonej koronie. Jego jesienną ozdobą są nie tylko czerwone owoce lecz także przebarwiające się na pomarańczowy kolor liście. Zarówno wiosenna, jak i jesienna szata dereni jadalnych sprawia, że mogą one być bardzo interesującymi i oryginalnymi ozdobami ogrodu.
Dereń jadalny - odmiany
- 'Jantarnyj' - bardzo plenna, o żółtych, przezroczystych owocach, dojrzewająca w połowie września;
- 'Korałłowyj Marka' - owoce czerwone, dojrzewają w pierwszej połowie sierpnia;
- 'Elegantnyj' - owoce czerwone, dojrzewają na przełomie lipca i sierpnia;
- 'Jolico' - odmiana obcopylna o bardzo dużych ciemnopurpurowych owocach dojrzewających na przełomie września i października.
- Więcej o:
