Odkurzacz centralny: jak wybrać najlepszy?

Odkurzacz centralny: system centralnego odkurzania

Na zdjęciu powyżej: niewielkie odkurzacze do małych domów są bardzo ciche, natomiast duże i wydajne urządzenia cykloniczne wykorzystują głośniejsze silniki, dlatego stosuje się w nich efektywne tłumiki hałasu.

W zależności od naszych możliwości finansowych, możemy zamontować instalację w wersji tańszej lub droższą. Bez względu jednak na wybrane rozwiązanie docenimy to, że odkurzacz centralny nie hałasuje w domu i nie wznieca kurzu. Jedną z jego ważnych zalet jest prosta obsługa: urządzenie uruchamia się albo przez samo wsunięcie węża do gniazda (wąż standardowy), albo przez wciśnięcie przełącznika w rączce. Niektóre modele są wyposażone w elektroniczny regulator mocy na rączce węża ssącego, co umożliwia dostosowanie jej do konkretnych potrzeb i oszczędza energię.

Prawidłowo wykonana instalacja odkurzacza centralnego nie powinna być słyszalna z żadnego miejsca w domu. Jedynie w czasie odkurzania możemy słyszeć dźwięk zasysanego przez ssawkę lub automatyczną szufelkę powietrza lub hałas generowany przez jednostkę centralną. Jeśli w czasie sprzątania słychać świst z innych gniazdek ssawnych, należy sprawdzić staranność ich montażu; czasami przykręcone zbyt mocno odkształcają się i tracą swoją szczelność. Niewielkie odkurzacze do małych domów są bardzo ciche, natomiast duże i wydajne urządzenia cykloniczne wykorzystują głośniejsze silniki, dlatego stosuje się w nich efektywne tłumiki hałasu. Aby na zewnątrz domu nie było słychać powietrza wydmuchiwanego z odkurzacza, wyrzutnia powinna być umieszczona tuż nad ziemią, nie wyżej niż 40 cm. Należy też pamiętać, że prędkość wydmuchiwanego z odkurzacza centralnego powietrza może przekraczać 100 km/h. Miejmy to na uwadze, przewidując jego lokalizację.

Odkurzacz centralny: jaka jednostka centralna?

Zdjęcie powyżej:jednostkę centralną najlepiej umieścić w zamkniętym pomieszczeniu technicznym czy gospodarczym. Poniżej: jednostka montowana w ścianie - do domu, w którym zawczasu nie pomyślano o odkurzaczu centralnym.

Jednostka centralna (nazywana odkurzaczem) składa się z silnika, filtra (separatora) i zbiornika na zanieczyszczenia. Do wyboru mamy urządzenia kompaktowe (wszystkie elementy znajdują się w jednej obudowie) oraz typu split (silnik umieszczony jest w innej obudowie niż separator).

Jednostka centralna powinna być dopasowana do wielkości domu. Im większy budynek, tym bardziej rozgałęziona instalacja i więcej gniazd. Dlatego też moc ssąca urządzenia powinna być większa, aby zebrać kurz z najdalszych zakątków budynku. Ważna jest też metoda filtracji. Najmniejsze jednostki centralne mają jednorazowy worek papierowy. Po jego zapełnieniu wymienia się go na nowy. Większe odkurzacze wykorzystują do filtracji worki materiałowe. Te, pomimo możliwości samooczyszczania, wymagają czasami ręcznego otrzepania. Jeszcze inne modele - odkurzacze cykloniczne - do filtracji powietrza wykorzystują działanie siły odśrodkowej. Dodatkowo stosuje się w nich filtr elektrostatyczny. Specjalną wersją odkurzaczy cyklonicznych są modele w wersji split, w których silnik został zamontowany w osobnej obudowie, natomiast zbiornik na kurz, separator i dodatkowy filtr włosów są od niego oddzielone. Urządzenia te nie mają worków papierowych ani filtrów materiałowych, nie musimy więc pamiętać o ich wymianie ani czyszczeniu. Warto też wiedzieć o tym, że jeśli nie ma możliwości wyprowadzenia wyrzutni powietrza na zewnątrz domu, można zastosować jednostki centralne ze specjalnymi dodatkowymi filtrami HEPA (usuwają one z powietrza między innymi roztocza, wirusy, zarodniki grzybów pleśniowych). Urządzenia te umożliwiają wydmuchiwanie powietrza do pomieszczenia, w którym są zamontowane.

Odkurzacz najlepiej umieszczać w pomieszczeniu technicznym, garażu lub piwnicy, w takim miejscu, by rura wydechowa wyprowadzana na zewnątrz była możliwie krótka i nie powodowała spadku wydajności systemu. Nie zaleca się montowania jednostki centralnej w najwyżej położonych pomieszczeniach domu (np. na nieużytkowym poddaszu), bo zasysanie powietrza ku górze długimi odcinkami pionowymi znacznie zmniejsza efektywność urządzenia.

fot. Santech

Odkurzacz centralny: gdzie zamontować gniazda ssące?

Zdjęcie powyżej: gniazda ssące powinny być usytuowane w takich miejscach, aby można było swobodnie dotrzeć do każdego miejsca w domu.

Planując usytuowanie gniazd, należy uwzględnić długość węża oraz układ pomieszczeń, tak aby w przyszłości było łatwo dotrzeć z odpowiednią szczotką lub ssawką do każdego zakamarka, omijając meble lub inne przeszkody. Warto pamiętać też o tym, że w domu są miejsca, które sprząta się częściej niż inne, na przykład hol czy kuchnia. W ich sąsiedztwie warto mieć gniazdo zwykłe lub automatyczną szufelkę. Dobrze też zaplanować gniazdo ssące w garażu w pobliżu bramy, aby łatwo sprzątać samochód zaparkowany na zewnątrz. A jeśli dom nie ma garażu, tylko wiatę, gniazdo umieszcza się na jego ścianie zewnętrznej.

Nie ma znaczenia, na jakiej wysokości nad podłogą zostaną zainstalowane gniazda ssące - w praktyce montuje się je na wysokości wtykowych gniazdek elektrycznych, czyli 15-20 cm nad podłogą. Podczas odkurzania do instalacji mogą zostać przypadkowo wciągnięte drobne przedmioty. Aby w niej nie utkwiły, tuż za gniazdem ssącym montuje się kolanka lub trójniki 90°, w których zatrzymują się zbyt duże zanieczyszczenia.

Wygląd gniazd bez problemu dopasujemy do wystroju pomieszczeń. Możemy wybierać spośród zwykłych plastikowych, w podstawowej kolorystyce lub droższych, z powierzchnią imitującą drewno czy antyczny brąz. Dostępne są też gniazda zamykane na kluczyk - polecane, gdy w domu są małe dzieci.

Odkurzacz centralny: łatwiej dzięki akcesoriom

Zdjęcie powyżej:automatyczna szufelka pozwoli błyskawicznie sprzątnąć śmieci.

Akcesoria to praktycznie jedyne elementy systemu centralnego odkurzania. Aby niepotrzebnie nie zalegały w szafie, trzeba je dobrać odpowiednio do swoich potrzeb.

Automatyczna szufelka. To specjalny rodzaj gniazda ssącego. Umożliwia szybkie sprzątnięcie śmieci - wystarczy podmieść je szczotką, a szufelka sama wciąga je do środka. Stąd zanieczyszczenia wędrują przewodami do pojemnika lub worka w odkurzaczu centralnym. Aby uruchomić system, należy nacisnąć nogą przełącznik na szufelce. Najczęściej montuje się ją w kuchni w cokole szafki, dlatego zwykle w folderach określana jest jako szufelka meblowa lub przypodłogowa. Równie chętnie instaluje się ją w przedpokoju lub wiatrołapie w cokole szafy na ubrania.

Szufelka podblatowa. Instaluje się ją pod blatem roboczym - w szafce lub szufladzie. Przez pociągnięcie tacy szufelki odkurzacz centralny włącza się, a strumień powietrza zasysa odpadki zmiecione z blatu. Gdy zakończymy pracę - wsuwamy tacę, a odkurzacz automatycznie się wyłączy. Polecana jest przede wszystkim do kuchni, ale na pewno docenią ją też w swoim domowym warsztacie majsterkowicze.

Separator. Powinniśmy go dokupić, jeżeli za pomocą odkurzacza centralnego chcemy zebrać drobny pył budowlany, popiół z kominka, a nawet niewielką ilość wody. Urządzenie, wyglądem przypominające wiadro z pokrywką, zawiera w środku filtr. Większe zanieczyszczenia i odpady opadają w separatorze na dno, co chroni on odkurzacz oraz instalację przed uszkodzeniami.

Kaseta ze zwijanym wężem. Do tej pory użytkownik, który chciał sprzątać samochód w garażu, miał do wyboru albo zakup jednostki z gniazdem ssącym w obudowie, albo wyprowadzenie dodatkowego gniazda w pomieszczeniu. Dostępna jest jeszcze inna opcja - kaseta ze zwijanym wężem. Dotychczas instalowano ją w kuchni w szafce pod zlewozmywakiem lub w przedpokoju. Nowy model tego urządzenia można zamontować w garażu pod sufitem. System uruchamia się po zdjęciu uchwytu ze specjalnej rękojeści. Po zakończeniu sprzątania wystarczy podnieść do góry rękę, aby wąż zwinął się z powrotem do kasety.

Szczotki do klawiatury komputera oraz miotełka do kurzu. Pierwsze - to zestaw ssawek i szczotek z krótkim wężem o niewielkiej średnicy. W komplecie znajduje się reduktor, zapewniający regulację siły ssania, gdy odkurzamy delikatne elementy. Zaletą miotełki przeznaczonej do współdziałania z odkurzaczem centralnym jest to, że po skończeniu pracy wystarczy ją wsunąć do specjalnego pojemnika. Podłącza się go do gniazda ssącego i włącza funkcję "odwirowanie". Z wprawionej w ruch miotełki kurz trafia do instalacji. Włókna ponownie zostają naelektryzowane i są gotowe do użytku.

Ssawka szczelinowa. Jest dość długa i płaska. Bez kłopotu wsuwa się ją pod meble, kanapę lub łóżko na krótkich nogach oraz w inne trudno dostępne miejsca w domu. Przydaje się również wtedy, gdy chcemy odkurzyć wysoko zawieszone karnisze lub usunąć pajęczyny z narożników sufitów. Jeśli jest wykonana z elastycznego plastiku, wówczas możemy nią usunąć także kurz z żeberek grzejnika. Przyda się również do sprzątania samochodu - bagażnika czy pod fotelami.

Szczotka typu mop. Z wyglądu przypomina tradycyjnego mopa, ale ma dodatkowo na środku szczelinę, przez którą zasysane jest powietrze. Umożliwia to jednoczesne odkurzanie ceramicznych płytek oraz ich wytarcie. W ten sposób usuniemy z podłogi na przykład krople wody przy zlewie kuchennym czy drobne zabrudzenia i plamy. W razie potrzeby włosie można odczepić i wyprać.

Panel kontrolny na ścianie. Do jednostki centralnej, zamontowanej z dala od pomieszczeń mieszkalnych, zagląda się rzadko. Dlatego, aby nie zapomnieć, że trzeba na przykład opróżnić zbiornik na śmieci, warto zawiesić w kuchni lub w przedpokoju panel kontrolny. Do wyboru są modele prostsze, ze świecącymi diodami lub bardziej zaawansowane - z wyświetlaczem ciekłokrystalicznym.

Jaka gwarancja obejmuje odkurzacze centralne?

Gwarancja na odkurzacze centralne, zależnie od producenta, udzielana jest na okres od 2 do 15 lat (można ją przedłużyć odpłatnie do 25 lat). Obowiązuje od momentu zakupu, a nie montażu jednostki. Tracimy ją, gdy jednostka przechodzi w ręce kolejnego właściciela domu (lub zostanie przeniesiona w inne miejsce). W wielu instrukcjach obsługi odkurzacza znajduje się zapis, że gwarancja ważna jest jedynie w przypadku użytkowania jednostki centralnej w warunkach domowych. Nie można nią usuwać gruzu budowlanego. Poza tym, gwarancją nie są objęte uszkodzenia mechaniczne, ani wynikające z nieprawidłowo wykonanej instalacji, a także zużycia elementów eksploatacyjnych (szczotki silnika). Ponadto gwarancja traci ważność podczas samodzielnych napraw urządzenia lub instalacji oraz nieprzestrzegania zasad prawidłowej eksploatacji. Dotyczy to zwłaszcza zasysania pyłu budowlanego czy popiołu z kominka, które - osadzając się na łopatkach wirnika - mogą spowodować awarię silnika odkurzacza. Z kolei materiały instalacyjne objęte są 10- lub 25-letnią gwarancją. Ta dłuższa dotyczy rur i kształtek, które otrzymały certyfikat Instytutu Techniki Budowlanej (ITB).

Fot. cyclo vac

Zdjęcie powyżej i poniżej: niestandardowe akcesoria kupuje się dodatkowo, pod kątem konkretnego zastosowania.

Fot. cyclo vac

Fot. Vacuflo

Zdjęcie powyżej: specjalna kaseta ze zwijanym wężem ułatwi sprzątanie samochodu czy warsztatu. Poniżej: dzięki specjalnym ssawkom bez trudu odkurzymy trudno dostępne miejsca.

Fot. beam