Ogrzewanie podłogowe wodne - metody wykonania i koszty, wady i zalety

Wodne ogrzewanie podłogowe (zwane popularnie podłogówką) zapewnia swobodę aranżacji pomieszczeń, a także korzystny rozkład ciepła we wnętrzach. Komfortowa temperatura utrzymuje się w całej strefie, w której przebywamy. Nie występują znaczne różnice temperatury pomiędzy poszczególnymi częściami pomieszczenia, a przez to nie dochodzi do intensywnego przepływu powietrza i powstawania ciemnych smug na ścianach. Zastosowanie ogrzewania podłogowego pozwala też swobodnie wybrać rodzaj źródła ciepła. Dodatkowo dzięki niskiej temperaturze wody w instalacji kocioł kondensacyjny czy pompa ciepła będą pracowały z bardzo wysoką sprawnością.

O czym należy pamiętać, planując instalację ogrzewania podłogowego wodnego ?

Na tym etapie powinniśmy podjąć szereg decyzji i przekazać je projektantowi.

• Przede wszystkim musimy ustalić, jaki rodzaj wykończenia podłogi chcemy zastosować.
• Wielu użytkowników uważa, że jedynym rozwiązaniem jest ułożenie ceramiki, kamienia lub betonu. Jednak w nowym, dobrze izolowanym budynku nie musimy ograniczać się do tego typu podłogi. Możemy brać pod uwagę również parkiet, deski wielowarstwowe, a nawet panele podłogowe.
• Oczywiście wybór materiału, który mniej intensywnie przewodzi ciepło, czyli drewna czy paneli przełoży się na nieco wyższy koszt instalacji grzewczej, gdyż wymagane będzie większe zagęszczenie rur. Sprawność, np. pompy ciepła, także będzie nieco niższa, co nie oznacza jednak wzrostu rocznych kosztów ogrzewania domu rzędu kilkuset złotych.

Bardzo ważne jest również ustalenie funkcji poszczególnych pomieszczeń. Dotyczy to zwłaszcza miejsc, takich jak ewentualna spiżarnia czy łazienki. W pierwszym przypadku nie potrzeba stosować ogrzewania podłogowego, zaś w drugim – wręcz przeciwnie. W łazienkach rury układamy z większym zagęszczeniem niż w innych wnętrzach, aby uzyskać wyższą temperaturę.

Ogrzewanie podłogowe wodne - schemat

Dlaczego projekt systemu ogrzewania podłogowego jest tak ważny?

Projektant po otrzymaniu niezbędnych informacji oblicza straty ciepła w każdym z pomieszczeń i dobiera rozstaw rur. Dzięki temu instalacja podłogowa dostarczy do każdego pomieszczenia taką ilość energii, jaką to pomieszczenie traci do otoczenia, przez to uzyskamy oczekiwaną przez nas temperaturę. Z kolei wykonawca instalacji otrzymuje obliczenia i rysunki z naniesionym rozstawem rur dla każdego z pomieszczeń oraz obliczoną wartością przepływu i oporu hydraulicznego dla każdej pętli, a także schemat współpracy systemu z wybranym źródłem ciepła.

Niestety część instalacji wodnego ogrzewania podłogowego realizowana jest bez projektu. Brak szczegółowych danych na temat strat ciepła w każdym z pomieszczeń powoduje, że wykonawca, na wszelki wypadek, stosuje większe zagęszczenie rur. Bardzo często są one układane co 10 cm tak, aby mieć pewność ogrzania każdego wnętrza. W efekcie trzeba kupić nieco więcej rur i droższe rozdzielacze (do obsługi większej liczby pętli). Jak zatem widać rezygnacji z wykonania projektu nie można uznać za oszczędność.

Ogrzewanie podłogowe wodne - jak układa się rury?

Rury w wodnej instalacji podłogowej układa się w sposób meandryczny lub spiralny. Pierwszy jest prostszy do wykonania, ale wówczas mogą występować wyczuwalne różnice temperatury poszczególnych powierzchni podłogi. Będzie ona cieplejsza w miejscu, w którym ułożono pierwsze odcinki rur. Im dalej, tym podłoga jest chłodniejsza. Oczywiście różnica będzie bardzo niewielka, rzędu 1-2oC.

Nieco korzystniejszy rozkład temperatury zapewnia układ spiralny. Wewnątrz spirali rura, którą wraca schłodzona woda, leży zawsze obok rury, którą napływa woda podgrzana przez kocioł czy pompę ciepła. W związku z tym na powierzchni, na której ułożono daną pętle, trudno jest wyczuć wyraźne różnice temperatury.

W tym rozwiązaniu wykonawca musi poświęcić nieco więcej czasu na zaplanowanie ułożenia rur wewnątrz danej spirali. Ma to związek z tym, aby długość pętli nie przekroczyła zaprojektowanej wartości, a zagęszczenie rur było równomierne.

Pewnym wyjątkiem jest przypadek, w którym dana spirala będzie układana zarówno w centralnej części pomieszczenia, jak i przy oknach o dużej powierzchni. Wówczas zagęszczenie rur jest mniejsze w centrum wnętrza, a większe przy oknie, czyli w tzw. strefie brzegowej. Dzięki temu temperatura podłogi w pobliżu okna jest minimalnie wyższa i pozwala osiągnąć komfort termiczny nawet wtedy, gdy stoimy przed oknem, którego powierzchnia zimą jest chłodna.

Ogrzewanie podłogowe wodne - jaka wylewka?

Ważnym elementem wodnego ogrzewania podłogowego jest wylewka (inaczej określana jako jastrych grzejny). W warstwie tej znajdują się rury o średnicy zewnętrznej 16 mm (mogą mieć też średnicę 17 lub 18 mm). Typowy jastrych cementowy ma grubość co najmniej 6,5 cm, zaś anhydrytowy (gipsowy) nie mniej niż 4,6 cm.

Wylewka betonowa, z uwagi na swoją gęstość i grubość, umożliwia zakumulowanie większej ilość energii. Cenią ją zwłaszcza inwestorzy planujący gromadzić ciepło, np. w trakcie występowania niższej ceny energii elektrycznej czy pracy instalacji fotowoltaicznej zasilającej m.in. urządzenia i osprzęt w domowym systemie grzewczym. Tego rozwiązania unikają za to użytkownicy, którzy przewidują osobno regulować temperaturę w każdym z pomieszczeń, ze względu na wysoką bezwładność wylewki betonowej.

Z kolei wylewka anhydrytowa pozwala zredukować grubość warstwy podłogowej, ale ma ograniczone możliwości gromadzenia energii. Powinniśmy zatem wybierać to rozwiązanie, które zapewni parametry, na których najbardziej nam zależy.

Pamiętajmy także o tym, że na lekkim stropie drewnianym można zastosować system suchy, w którym rury umieszcza się w wyprofilowanych arkuszach blachy. Arkusze te stanowią ostatnią warstwę, na której układa się podkład i panele podłogowe lub deski wielowarstwowe. System suchy dobrze się sprawdza również, gdy chcemy zmienić rodzaj ogrzewania pomieszczenia, a wysokość progów nie pozwala na wykonanie dodatkowej wylewki.

Ogrzewanie podłogowe wodne: wykonanie

Do wyboru są dwie metody - tradycyjna (inaczej mokra) oraz sucha. Pierwszą (bardziej popularną ze względu na niższą cenę) układa się na gruncie lub na stropie nad parterem. Drugą - szybszą i lżejszą - stosuje się na stropie o małej nośności (na przykład drewnianym).

W metodzie tradycyjnej szczególną uwagę należy zwrócić na to, aby podkład betonowy (przez fachowców nazywany chudziakiem) został dobrze wypoziomowany. Jest on bowiem podstawą do montażu kolejnych warstw ogrzewania. Na nim układa się polietylenową folię, aby wilgoć nie przenikała do instalacji, a potem izolację termiczną ze styropianu o odpowiedniej twardości. Układamy ją na przemian warstwowo - na spód płyty styropianowe o grubości 5 cm, a dopiero na nie poprzecznie te 4 cm. Następnie powierzchnię przykrywamy 2,5 cm systemowymi matami z polietylenową folią, która ma nadrukowaną podziałkę ułatwiającą właściwe rozplanowanie pętli grzejnych. W innych rozwiązaniach rurę układa się w fabrycznie wykonanych kanałach lub wytłoczeniach w płytach styropianowych.

Jak przebiegają prace montażowe ogrzewanie podłogowego?

W najbardziej popularnej metodzie mokrej rury układa się na podkładzie z twardego styropianu, pokrytego zbrojoną folią aluminiową. Aby ułatwić prace wykonawcom, wielu producentów zaznacza na powierzchni folii aluminiowej krzyżujące się linie w rozstawie do 10 cm. Rury przytwierdza się do tej warstwy izolacji za pomocą klipsów, stosując prosty przyrząd – tacker.

Droższym, ale bardziej wygodnym w montażu rozwiązaniem jest zastosowanie systemowej warstwy podkładowej zakończonej wytłoczeniami. Pozwalają one instalatorom bardzo szybko osadzić rury bez potrzeby stosowania klipsów. W tym celu wystarczy wcisnąć rurę pomiędzy wytłoczenia. Umożliwia to również, w prosty sposób, zachować zaplanowaną odległość między rurami.

Ogrzewanie podłogowe wodne - suche

W metodzie suchej pierwszym elementem systemu są płyty izolacyjne o niewielkiej grubości (14-25 mm), na których układane są wytłaczane profile aluminiowe. Rury mocowane są w wytłoczeniach profilu aluminiowego, dzięki czemu ciepło będzie rozprowadzane na dużej powierzchni. Tak wykonaną instalację przykrywa się folią i płytami suchego jastrychu. Łączna grubość tego typu systemów to około 5-6 cm.

Ogrzewanie podłogowe wodne - po co stosuje się dylatacje?

W trakcie pracy instalacji podłogowej oraz cyklicznego rozgrzewania i ochładzania płyty grzewczej dochodzi do zmian jej objętości. Nie powinno to jednak powodować, np. nacisku na ściany pomieszczenia. W związku z tym wzdłuż ścian rozkłada się dylatację brzegową, czyli elastyczny materiał. Zwykle jest to warstwa pianki polietylenowej o grubości około 8 mm, pokryta dodatkowo cienką warstwą folii, co ogranicza ryzyko przedostania się betonu w pobliże ściany.

Poza tym dylatację stosuje się w wnętrzach o skomplikowanym kształcie, np. litery L, T, Z . Analogicznie postępuje się w progach między poszczególnymi pomieszczeniami. To tzw. dylatacje dzielące, których zadaniem jest wyeliminowanie wzajemnego oddziaływania na siebie płyt. Dzięki temu nie dochodzi do uszkodzenia rur oraz powstawania pęknięć na warstwie wykończeniowej podłogi (np. płytek ceramicznych).

Do wykonania dylatacji dzielącej wykorzystuje się nieco grubszą warstwę pianki polietylenowej (10 mm). Oprócz tego w celu zabezpieczenia rur przed uszkodzeniem, odcinek o długości 20 cm przechodzący przez warstwę dylatacji, prowadzi się w rurze ochronnej – peszlu. Dylatacje dzielące stosuje się także w dużych pomieszczeniach, gdzie oddziela się części podłogi o powierzchni powyżej 40 m², gdy długość boku danego pola to co najmniej 8 m, a stosunek długości boków płyty grzejnej jest większy od 2:1.

Ogrzewanie podłogowe wodne - do czego służą rozdzielacze?

Rozdzielacze to dwa korpusy mosiężne lub ze stali szlachetnej wyposażone w szereg króćców, do których podłącza się rury instalacji podłogowej. Z rozdzielacza zasilającego ciepła woda trafia do rur instalacji podłogowej. Po oddaniu ciepła do płyty grzewczej wraca już schłodzona do rozdzielacza powrotnego, skąd kierowana jest do kotła lub pompy ciepła.

Jak sama nazwa wskazuje rozdzielacz ma za zadanie równomiernie rozprowadzić wodę do poszczególnych pętli instalacji. Pozwala również wykonać estetyczny system i zastępuje cały szereg trójników, które byłyby wymagane do podłączenia poszczególnych pętli. Rozdzielacze mogą być dostarczane z różnego rodzaju osprzętem. Są to np. takie elementy jak: termometry, manometry, odpowietrzniki i zawory odcinające czy też układy do redukcji temperatury wody.

Ale najpopularniejszym rodzajem tego typu osprzętu są zawory regulacyjne i rotametry. Te ostatnie to niewielkie przepływomierze wykonanie w postaci przezroczystego zbiorniczka z umieszczonym wewnątrz pływakiem. W trakcie pracy instalacji możemy odczytać orientacyjną wartość przepływu w każdej z pętli instalacji. Dzięki temu wiemy też, czy woda płynie przez wszystkie pętle. Ponadto mamy możliwość dostosowania odpowiedniego przepływu przez poszczególne pętle. Jest to niezbędne zwłaszcza, gdy pętle mają znacznie zróżnicowaną długość.

Ile czasu zajmuje montaż instalacji ogrzewania podłogowego wodnego?

Doświadczona ekipa wykonawcza jest w stanie ułożyć instalację podłogową w budynku jednorodzinnym o powierzchni 150 m² nawet w ciągu jednego dnia. Oczywiście wiele zależy od stanu budynku oraz stopnia skomplikowania instalacji. Najczęściej prace trwają od jednego do trzech dni.

Za to proces wysychania betonowej wylewki trwa o wiele dłużej – około 1 tygodnia na każdy centymetr grubości. Przy czym dotyczy to warstwy o grubości do 4 cm. Każdy kolejny centymetr potrzebuje nawet dwóch tygodni. W związku z tym wylewka o grubości około 6,5 cm wymaga nawet nieco ponad 8 tygodni do pełnego wyschnięcia. Procesu tego nie możemy nadmiernie przyspieszać. Uruchomienie ogrzewania podłogowego jest możliwe dopiero po 28 dniach.

W wylewce anhydrytowej czas wysychania jest krótszy, m.in. z uwagi na to, że typowa jej grubość to około 5 cm zamiast 6,5 cm. Ponadto wylewka anhydrytowa nie wymaga zabiegów pielęgnacyjnych i utrzymania odpowiedniej wilgotności podłoża w pierwszych dniach. Stosując wylewkę anhydrytową już po dwóch dniach możemy wietrzyć wnętrza, a uruchomienie wodnego ogrzewania podłogowego jest możliwe już po siedmiu dniach. Jest to zatem korzystne rozwiązanie, zwłaszcza gdy budowa domu musi być zakończona w dość krótkim czasie lub gdy już po tygodniu niezbędne jest włączenie ogrzewania w pomieszczeniach.

Dlaczego nie można zapomnieć o próbie szczelności?

Zanim instalacja wodnego ogrzewania podłogowego zostanie przykryta, należy przeprowadzić próbę ciśnieniową. Wykonuje się ją przez napełnienie rur w poszczególnych obiegach wodą lub sprężonym powietrzem. Z uwagi na elastyczność rur próba powinna być przeprowadzona w dwóch etapach. Pierwszy trwa od 30 do 60 minut i polega na podniesieniu ciśnienia w instalacji zwykle do 0,3 MPa dla powietrza lub 0,2 MPa dla wody. W tym czasie obserwowane są miejsca połączeń pod kątem występowania przecieków. Jeśli ten etap zakończy się pozytywnie, przechodzi się do kolejnego. Ponownie podnoszone jest ciśnienie do wartości próbnej i kontrowany stan połączeń przez 120 minut.

Próbę należy uznaje się za pomyślą, gdy nie zostaną stwierdzone żadne przecieki, a spadek ciśnienia nie jest niższy od 0,02 MPa. Po jej zakończeniu spisywany jest specjalny protokół.

Jak sterować działaniem ogrzewania podłogowego wodnego?

W trakcie eksploatacji instalacji ogrzewania podłogowego bardzo ważna jest precyzyjna regulacja wydajności systemu, gdyż cechuje się on dużą bezwładnością. Nie ma więc możliwości, aby w krótkim czasie podnieść lub obniżyć jej temperaturę. W związku z tym ilość energii dostarczanej do instalacji powinna być równa ilości ciepła traconego do otoczenia.

• Regulacja pogodowa – ważnym jej elementem jest czujnik temperatury zewnętrznej. Na podstawie jego wskazań automatyka wylicza wymaganą temperaturę wody w instalacji. Im niższa jest temperatura zewnętrzna, tym wyższe są straty ciepła i tym wyższa musi być temperatura wody w instalacji.

Dzięki regulacji pogodowej system grzewczy pracuje z najniższą temperaturą wody, która zapewni ogrzanie domu. To szczególnie korzystne rozwiązanie we współpracy z pompą ciepła czy kotłem kondensacyjnym. Sprawność tych urządzeń zależy od wymaganej temperatury zasilania instalacji. Im jest ona niższa, tym wyższa jest sprawność pompy ciepła czy kotła.

• Regulacja miejscowa – w budynkach, w których część pomieszczeń jest intensywnie nasłoneczniona niektórzy wybierają dodatkowy, miejscowy system sterowania. Umożliwia on na regulację temperatury w poszczególnych pomieszczeniach. W tym celu stosuje się termostaty lub proste regulatory, które po przekroczeniu ustawionej wartości temperatury odcinają dopływ wody do części instalacji. Dzięki temu temperatura w pomieszczeniu powoli obniża się. Miejscową regulację temperatury stosuje się często także w sypialniach, aby zapewnić nieco niższą temperaturę nocą, co stwarza lepsze warunki do snu.

O czym należy pamiętać, gdy podłogówka ma schładzać wnętrze?

Instalacja podłogowa może być również wykorzystywana do chłodzenia pomieszczeń w okresie letnim. Podłogę schładza się do temperatury, która nie spowoduje jeszcze wykraplania się wilgoci na jej powierzchni. Mimo wszystko schładzanie podłogi drewnianej może być ryzykowne, dlatego planując chłodzenie płaszczyznowe, wybiera się raczej ceramiczną okładzinę. Coraz częściej jest to także beton polerowany lub żywice.

Jaki powinien być przepływ przez pojedynczą pętlę?

Często można się spotkać z opinią, iż przepływ przez jedną pętle powinien wynosić co najmniej 1,5-2 l/min. W praktyce wymagany przepływ zależy od rodzaju źródła ciepła, a także potrzeb energetycznych budynku. Wysoki przepływ projektuje się w instalacji z pompą ciepła tak, by pracowała ona z jak najniższą temperaturą, a przez to wysoką sprawnością. Wyższa wartość przepływu będzie również wymagana w budynku słabo izolowanym oraz w przypadku zastosowania niewielkiej liczby, długich pętli.

W nowych, dobrze izolowanych budynkach straty ciepła są bardzo niskie, zatem przepływ wody również może być niższy. Wielu wykonawców stosuje również podział na większą liczbę krótszych pętli. Przepływ rozkłada się zatem nie na 10-12 pętli, a np. na 20 pętli, więc przez każdą z nich płynie zaledwie 1/20 całkowitego strumienia wody. Finalnie w nowych budynkach coraz częściej można spotkać się z przepływem na poziomie 0,5 do 1 l/min dla poszczególnych pętli.

Podłogówka: ile to kosztuje? CENA

• Nakłady inwestycyjne, jakie poniesiemy na zakup materiałów przeznaczonych na wykonanie wodnego ogrzewania podłogowego w domu metodą mokrą (materiały budowlane, materiały hydrauliczne) wynoszą około 15-20 zł/m2 (brutto). 
• Koszt robocizny (netto), w zależności od wielkości inwestycji i zakresu prowadzonych prac wynosi 25-45 zł/m2.
• Do tego konieczny będzie zakup sterownika i jego montaż (300-600zł)

Ogrzewanie podłogowe: wady

• Koszt instalacji podłogowej jest o 30% wyższy niż instalacja i montaż grzejników
• Nagrzewanie i studzenie tego systemu następuje wolniej niż innych systemów
• Instalację opłaca się tylko wykonywać w nowopowstających domach i mieszkaniach
• Każda awaria wymaga usuwania położonej na instalacji podłogi czyli najczęściej skuwania płytek 
• Instalacja ta wymaga projektu wykończenia pomieszczenia by uniknąć umieszczenia na nim ciężkich mebli czy armatury. 

Kiedy nie warto wykonywać podłogówki?

• Nieopłacalne jest instalacja wodna na mniejszej powierzchni niż kilkadziesiąt m2, bo koszty hydraulicznej armatury i automatyki sterującej są bardzo wysokie. Ze względu na poziom skomplikowania prac robocizna jest też relatywnie droga. 
• Nie warto inwestować w podłogówkę tam gdzie planujemy podłogę z drewnianych desek bo drewno jest świetnym jest świetnym izolatorem i nie będzie przepuszczać ciepła
• Jeśli mamy już podłogę to nie warto jest skuwać by położyć instalację 
• Ze względów zdrowotnych lepiej zrezygnować z ogrzewania podłogowego w sypialni
• W pomieszczeniu gdzie zdecydujemy się na puszysty dywan zrezygnujmy z ogrzewania podłogowego
• W łazience ogrzewanie podłogowe nie sprawdzi się też w strefie prysznica z brodzikiem z konglomeratu

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail.