Kiosk - kup onlineKiosk - Ladnydom.pl

Okna drewniane - fakty i mity

Tekst: Michał Mikołajski

Swoje domy chętnie wyposażamy w trwałe, solidne przedmioty, które dają poczucie komfortu i bezpieczeństwa. Czy za takie można uznać okna drewniane?

Okna
Współczesne okna drewniane są połączeniem starannie wyselekcjonowanego drewna ze sprawdzonymi rozwiązaniami technologicznymi
SOKÓŁKA OKNA I DRZWI
Okna drewniane stosuje się od kilkuset lat, ich trwałość powinna więc być bezdyskusyjna. Jednak kilkadziesiąt lat standardów mieszkaniowych realnego socjalizmu nadwerężyło ich renomę. Łatwo paczące się ramy, łuszcząca się farba, niewystarczająca izolacyjność termiczna i akustyczna, a przy tym niewygodna obsługa - takie wady miały prawie wszystkie okna drewniane z tamtego okresu, trudno się więc dziwić, że wiele osób do nich się zniechęciło. Obecnie okna drewniane mają całkowicie inne właściwości niż te sprzed 20-30 lat, ale wrażenia z przeszłości słychać jeszcze w potocznych opiniach.

Okna drewniane mają przestarzałą konstrukcję. Nieprawda

Większość ma konstrukcję jednoramową, czyli taką samą jak okna plastikowe. Na zamówienie produkuje się okna drewniane o innej konstrukcji, ale ich właściwości użytkowe wcale nie są gorsze.

Oto, jak są skonstruowane współczesne okna drewniane.

Jednoramowe. Profile takich okien zwykle wykonuje się z trzech warstw drewna klejonego, dzięki czemu mają wysoką wytrzymałość na zginanie i nie ulegają odkształceniom. Ich grubość najczęściej wynosi 68 mm. Drewno klejone ma większą wytrzymałość niż lite, jednak ze względu na estetykę połączenia elementów na długości stosuje się jedynie w tych miejscach, gdzie są mniej widoczne. W droższych oknach warstwa zewnętrzna profili jest wykonywana tylko z drewna litego.

W oknach jednoramowych stosuje się nowoczesne okucia obwiedniowe (zapewniające taki sam zakres funkcji użytkowych jak w oknach plastikowych) oraz szyby zespolone, w tym termoizolacyjne, przeciwsłoneczne, o podwyższonej odporności na włamanie lub przenoszenie dźwięków.

Zespolone. Okna te, znane jako tzw. okna szwedzkie, były popularne w minionym okresie, dlatego mają najbardziej zepsutą opinię. Współczesne okna zespolone nie odbiegają jednak jakością od jednoramowych - dzięki zastosowaniu odpowiednio przygotowanego drewna, wysokim standardom wykonania, a także doskonałym uszczelkom. Niewielkie zmiany konstrukcyjne pozwoliły wyeliminować w nich zjawisko wykraplania się pary wodnej między szybami.

W oknach zespolonych są montowane dwie pojedyncze szyby grubości 4 mm każda; możliwe jest oszklenie ramy wewnętrznej szybą z powłoką niskoemisyjną. Pomiędzy szybami łatwo zamontować przesłony przeciwsłoneczne, na przykład żaluzje.

Skrzynkowe. Najczęściej są zamawiane specjalnie do remontowanych obiektów zabytkowych. Stosuje się je również w nowych domach z wystrojem rustykalnym oraz w budynkach, w których oknom stawia się bardzo wysokie wymagania co do izolacyjności termicznej i akustycznej. Współczesne okna skrzynkowe są bowiem nie tylko piękne, ale też bardzo ciepłe i ciche. Są też oczywiście droższe od innych. Takie okno jest zbudowane z trzech elementów: ramy zwanej skrzynią (stąd nazwa), skrzydeł zewnętrznych oraz skrzydeł wewnętrznych. Skrzydła zewnętrzne mają taką samą budowę jak okna jednoramowe i zwykle szkli się je termoizolacyjną szybą zespoloną, a skrzydła wewnętrzne przypominają pojedyncze skrzydło okna zespolonego (z szybą pojedynczą).

Ramy okien drewnianych są sztywniejsze niż plastikowych. Prawda ponieważ:

- profil z drewna jest znacznie sztywniejszy niż podobny z PVC,

- sztywniejsze są połączenia profili drewnianych w narożach - na czopy z zastosowaniem kleju wodoodpornego o wysokiej wytrzymałości. Niekiedy czopy są nacięte pod kątem 45°, co dodatkowo zwiększa stabilność i trwałość konstrukcji drewnianej.

Profile okien z PVC wymagają specjalnych usztywnień. W oknach prostokątnych i kwadratowych nie ma z tym problemu, jednak w okrągłych lub łukowych wzmocnienia są słabsze. W oknach o jeszcze bardziej skomplikowanych kształtach żadnego wzmocnienia nie da się umieścić, dlatego lepiej takie okna wykonywać z drewna (chyba że mają małe wymiary i wystarczy sztywność samego profilu plastikowego).

Okna drewniane lepiej chronią przed hałasem niż plastikowe. Prawda

Wynika to z większej sztywności i większej masy profili drewnianych. Im większa przy tym gęstość (ciężar właściwy) drewna, tym lepsza izolacyjność akustyczna profilu. Podwyższoną izolacyjność akustyczną zapewniają też specjalne szyby tłumiące dźwięki, a także odpowiednie uszczelnienia: uszczelki przylgowe w oknie oraz uszczelki między oknem a murem - lepsze są tu elastyczne taśmy rozprężające niż sztywna pianka poliuretanowa.

Włamywaczowi trudniej sforsować okno drewniane niż z PVC. Prawda

Wynika to z większej sztywności profili drewnianych. Skrzydło standardowego okna z PVC bardzo łatwo wyjąć z ram, na przykład za pomocą dwóch śrubokrętów. Dlatego w oknach z PVC często zaleca się rozmieszczenie na obwodzie specjalnych czopów antywyważeniowych.

Jeśli okna, zarówno drewniane, jak i z PVC, mają dobrze chronić przed włamaniem, trzeba je wyposażyć w okucia antywłamaniowe, szyby o podwyższonej odporności i na przykład klamkę z kluczykiem, która zapobiegnie otwarciu okna po wycięciu przez włamywacza otworu w szybie czy ramie okiennej.

Drewno rozsycha się od słońca, co powoduje paczenie się ram. Nieprawda

Ani wysoka temperatura zewnętrzna, ani nagrzewanie powierzchni ram przez słońce nie powodują paczenia się okien, ponieważ są one obecnie wykonywane z drewna dobrej jakości (bez sęków, pęcherzy żywicznych, skrętów włókien itp.) wysuszonego komorowo do wilgotności 10-14%, maksymalnie 18%. Listwy, z których sklejane są profile, układane są tak, aby ich słoje były prostopadłe do siebie w poszczególnych warstwach, co dodatkowo zwiększa odporność ram na paczenie.

Oczywiście elementy rozszerzają się w wyniku nagrzewania, jednak jest to kompensowane przez luzy konstrukcyjne i elastyczne uszczelnienia okien. Zmiany wymiarów są przy tym dużo mniejsze niż w profilach z PVC lub aluminium (drewno ma jeden z najniższych współczynników rozszerzalności termicznej). Dlatego nawet na silnie nasłonecznionych elewacjach można stosować okna drewniane w ciemnych kolorach - nie sprawdzą się tam natomiast okna z kolorowych profili PVC.

Izolacyjność cieplna okien drewnianych i z PVC jest podobna. Prawda

Z tym, że profile z PVC mogą wypadać nieco gorzej niż drewniane ze względu na stalową wkładkę, która usztywnia ich konstrukcję. Izolacyjność profili jest zawsze niższa niż szyb zespolonych, ale i w jedne, i w drugie okna można wstawić szyby zespolone o lepszych lub gorszych właściwościach cieplnych - obecnie standardem są szyby o współczynniku U = 1,1 W/(m2.K).

Ramy okien drewnianych paczą się od wilgoci. Nieprawda

Współczesne okna drewniane są skutecznie zabezpieczane przed wilgocią następującymi sposobami.

Impregnowanie. Drewno jest nasączane preparatami, które zapobiegają wnikaniu wilgoci w jego strukturę. Uszczelniają one pory i kanaliki w drewnie, a niektóre odznaczają się nawet efektem hydrofobowym, czyli odpychają wodę. Najdroższą, ale jednocześnie najskuteczniejszą metodą jest impregnacja ciśnieniowa przeprowadzana w autoklawach. Zapewnia ona zaimpregnowanie drewna w całej masie, dzięki czemu nawet uszkodzenie powierzchni ramy nie naraża jej na wnikanie wilgoci. Inne metody impregnacji - przez zanurzanie elementów lub ich malowanie - zabezpieczają drewno tylko powierzchniowo. Im głębiej impregnat wnika w strukturę drewna (zależy to od jego rodzaju), a zatem im dłuższy jest czas zanurzenia lub im większa ilość nałożonego preparatu, tym lepiej.

Powłoki malarskie. Są wykonywane z nowoczesnych - wodoodpornych i wodoszczelnych - lakierów i farb, dzięki czemu wody opadowe spływają po powierzchni ram i nie wnikają w głąb drewna. Powłoki te umożliwiają też tzw. oddychanie drewna, czyli przepuszczają parę wodną. To ważna cecha, bo pozwala odparować wilgoci, która może wnikać w drewno przez miejscowe uszkodzenia powłoki wykończeniowej.

System odprowadzania wody. Składają się nań: uszczelki, uszczelnienie z silikonu oraz okapnik aluminiowy. Uszczelnienie z silikonu wypełniające szczelinę między profilem okna a szybą zespoloną dokładnie tuszuje ewentualne błędy w obróbce profilu, a po utwardzeniu zapewnia szczelność połączenia, nawet gdy okno odkształca się wskutek parcia wiatru. W droższych oknach jest stosowany silikon neutralny (zamiast tańszego octanowego), który lepiej przylega do drewna z powłokami malarskimi i dłużej zachowuje elastyczność. Zawiera on dodatek środków grzybobójczych. Okapnik aluminiowy zapewnia szybkie odprowadzenie wody spływającej z okien, ponadto osłania i chroni przed działaniem wody dolny ramiak ościeżnicy okiennej, która w produkowanych dawniej oknach najszybciej ulegała zniszczeniu. W niektórych oknach wyższej klasy stosuje się dodatkową listwę aluminiową przeznaczoną do ochrony dolnego ramiaka skrzydła, która odbiera wodę spływającą po szybie i kieruje ją na okapnik.

Okładzina aluminiowa. W niektórych oknach wszystkie powierzchnie drewniane są osłonięte od zewnątrz okładziną aluminiową. Producenci twierdzą, że wydłuża to trwałość okien nawet o 20-30 lat i mniej więcej o 15% ogranicza straty ciepła. Okładziny zabezpieczają ramy okien o różnych kształtach włącznie z takimi elementami jak: szprosy, słupki czy ślemiona. Ponieważ są przytwierdzone do specjalnych zaczepów, nie ograniczają wentylacji powierzchni drewnianej, a ich konstrukcja zapewnia redukcję naprężeń pionowych oraz poziomych wywołanych rozszerzaniem się aluminium pod wpływem wzrostu temperatury.

Okna drewniane są nieodporne na grzyby i owady. Nieprawda

Środki ochrony drewna przed zawilgoceniem zabezpieczają też przed rozwojem grzybów, pleśni lub żerowaniem owadów (atakują one przede wszystkim drewno o dużej zawartości wilgoci). Podczas impregnacji stosuje się dodatkowo środki grzybo- i owadobójcze, a niekiedy także obniżające stopień palności drewna. Niektóre gatunki drewna egzotycznego mają naturalną odporność na korozję biologiczną.

Ale wytrzymują pożar dłużej od plastikowych. Prawda

Podczas pożaru drewno przez długi czas utrzymuje wysoką wytrzymałość, ponieważ jego zwęglona powierzchnia tworzy warstwę izolacyjną dla głębszych warstw drewna. Drewno ma bardzo niski wskaźnik przewodnictwa cieplnego (iglaste: 0,14 W/m2.K). Ponadto w czasie palenia nie wydziela toksycznych gazów, co jednak bywa komentowane i w taki sposób: "Podczas pożaru drewno nie wydziela tak charakterystycznego zapachu jak związki w tworzywie sztucznym, zatem plastikowe mogą nas wcześniej zaalarmować o pożarze."

Powłoka ram drewnianych szybko się łuszczy, brudzi i trudno ją umyć, bo wżera się w nią brud. Nieprawda

Pielęgnacja okien drewnianych nie jest obecnie uciążliwa. Powierzchnia drewna jest bardzo gładka dzięki wielokrotnemu szlifowaniu jej materiałem o coraz drobniejszym uziarnieniu, dodatkowo wygładzona przez powłoki malarskie z farb i lakierów wodorozcieńczalnych, przeważnie ze spoiwem akrylowym. Powłoki te mają wiele zalet:

- są elastyczne, nie pękają więc, gdy drewno pracuje, czyli odkształca się pod wpływem zmian temperatury lub obciążeń, na przykład parcia wiatru;

- są odporne na zarysowanie, zmywanie i szorowanie, a także promieniowanie UV (nie blakną, nie łuszczą się);

- para wodna może przez nie swobodnie przenikać, dzięki czemu powłoki lakieru nie mają tendencji do odspajania się i tworzenia pęcherzy;

- zawierają środki grzybobójcze, aby nawet na zacienionych oknach i w zawilgoconym otoczeniu (np. w domach blisko lasu lub stawu, jeziora czy rzeki) nie pojawiły się naloty glonów lub pleśni.

Trwałość powłok jest też związana z kształtem profili okiennych - na przykład popularny obecnie profil "soft line" nie ma ostrych krawędzi, na których powłoka byłaby cieńsza niż w innych miejscach i bardziej narażona na ścieranie. Zaokrąglone krawędzie ułatwiają też utrzymanie czystości.

Uwaga! Powłoki nie są odporne na zabrudzenia zaprawą murarską, która ma odczyn silnie alkaliczny. Dlatego okna drewniane na czas składowania i wykonywania mokrych prac murarskich muszą być osłonięte folią.

Okna drewniane nie są zbyt trwałe. Nieprawda

Trwałość zapewnia im wysoka jakość materiału i obróbki oraz stabilna konstrukcja. Do dziś w niektórych obiektach korzysta się z okien drewnianych liczących sobie ponad 100 lat. Współczesne mogą być jeszcze trwalsze między innymi dzięki impregnacji. Trwałość okien z innych materiałów będzie można sprawdzić dopiero w kolejnych latach eksploatacji - stosuje się je bowiem znacznie krócej niż drewniane.

Umowy gwarancyjne na okna drewniane sięgają obecnie 10, a nawet 15 lat, pod warunkiem jednak, że okna zamontuje autoryzowana ekipa, a ich eksploatację będzie dozorował serwisant producenta lub jego przedstawiciela. Zakup okien razem z montażem jest korzystniejszy również ze względów finansowych - za okna płaci się wtedy niższą stawkę VAT, czyli 7, a nie 22%. Nie wszystkie okna drewniane są jednak takiej samej jakości, dlatego przed zakupem trzeba sprawdzić, czy mają tzw. deklarację producenta lub certyfikat zgodności z normą lub aprobatą techniczną. Warto też sprawdzić, na co i na jaki czas producent udziela gwarancji oraz czy obejmuje ona montaż okien.

Tylko okna drewniane wymagają konserwacji. Nieprawda

Zarówno w oknach drewnianych, jak i w plastikowych czy aluminiowych niezbędna jest systematyczna konserwacja okuć, a w oknach o dużych wymiarach - także ich regulowanie. Wszystkie ruchome części okuć należy raz w roku oczyścić z kurzu i innych zabrudzeń, a następnie posmarować smarem lub olejem do maszyn precyzyjnych (np. do maszyn do szycia).

Bieżąca konserwacja okien polega na ich myciu, a okna drewniane nie wymagają tak częstego mycia jak plastikowe, ponieważ nie mają jak one elektrostatycznych właściwości i nie przyciągają brudu. Powinno się je jednak myć przynajmniej dwa razy w roku specjalnymi preparatami do konserwacji drewna (najlepiej zalecanymi przez producentów farb i lakierów, z których wykonano powłoki). Preparaty te tworzą cienką warstwę ochronną na powłoce, co spowalnia proces jej niszczenia i powoduje zamknięcie mikropęknięć, przez które wilgoć mogłaby wnikać w drewno. Tak konserwowane okna dopiero po 6-8 latach (niektórzy producenci wydłużają ten czas nawet do 10 lat) mogą wymagać odmalowania. Oczywiście na elewacjach silnie nasłonecznionych czy narażonych na zacinające deszcze i porywiste wiatry erozja lakieru następuje szybciej i okres ten może być krótszy. Malowanie renowacyjne jest prostym zabiegiem, który można wykonać samodzielnie - najlepiej używając tego samego rodzaju farby co nałożona fabrycznie (po lekkim przeszlifowaniu powierzchni).

Uwaga! Przed malowaniem ram okucia i uszczelki trzeba zabezpieczyć (np. okleić taśmą), aby nie zostały zamalowane.

Produkowane obecnie okna drewniane są bardzo szczelne. Prawda

Wynika to z dokładnego wykonawstwa i zastosowania elastycznych uszczelek. Dzięki dużej szczelności zarówno okna drewniane, jak i plastikowe można stosować we wnętrzach z klimatyzacją. Niestety, w budynkach z wentylacją grawitacyjną cecha ta ogranicza wymianę powietrza, co może spowodować zawilgocenie pomieszczeń, powstawanie pleśni na ścianach i rozwój grzybów. Aby temu zapobiec, stosuje się specjalne okucia zapewniające mikrowentylację dzięki rozszczelnieniu zamkniętego okna. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak zamontowanie w oknie nawiewnika, który umożliwi kontrolowaną wymianę powietrza, a jednocześnie zapobiegnie wychłodzeniu wnętrz przez nadmierny jego przepływ.

Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład

</>

    Więcej o:

Skomentuj:

Okna drewniane - fakty i mity