Domy w stylu zakopiańskim
Domy w stylu zakopiańskim to przeważnie wille lub spore pensjonaty, budowane z drewnianych płazów. Styl ten to połączenie podhalańskiej architektury i sztuki ludowej z elementami secesji.
Za twórcę tzw. stylu zakopiańskiego uważa się Stanisława Witkiewicza (ojca), malarza, ilustratora, krytyka i teoretyka sztuki, pisarza, który był urzeczony urodą miejscowych chałup i barwnym, górskim folklorem. Punktem wyjścia do jego stworzenia była tradycyjna, XIX-wieczna chata góralska – skromny, parterowy budynek ze spadzistym dachem. Pierwszym domem, wybudowanym według projektu Witkiewicza w stylu zakopiańskim, (w 1893 roku) jest willa „Koleba” (potem „Koliba”), wzniesiona dla rodziny Gnatowskich przy ul. Kościeliskiej.
Domy w stylu zakopiańskim zazwyczaj usytuowane są na skarpie, na wysokiej podmurówce z łamanych kamieni. Na połączeniu wysokiej, często rzeźbionej kalenicy ze szczytem umieszczano pazdury, przypominające kielichy kwiatów. Projekty Witkiewicza zachowywały wszystkie tradycyjne zdobienia góralskie (rysie, psy, słonecka) i wprowadzały wiele nowych, wymyślonych przez artystę.
Do dziś ocalały – poza „Kolibą” – wille „Oksza” (ul. Zamoyskiego), „Dom pod Jedlami” (Koziniec), „Rialto” (ul. Chałubińskiego), „Konstantynówka” (ul. Jagiellońska), „Grażyna” (ul. Szpitalna), „Chałupa pod Wykrotem” (Droga na Szymoszkową), a także Dom Dłuskich w Kościelisku, gmach Muzeum Tatrzańskiego (ul. Krupówki) oraz kaplice w Jaszczurówce, w kościele przy Krupówkach, na Kalatówkach i kaplica Korniłowiczów na Bystrem. Styl zakopiański szybko uznano za narodowy prąd w sztuce, a podobne budynki zaczęto stawiać
i poza Podhalem.
Skomentuj:
Domy w stylu zakopiańskim